Luật lệ cần biết khi mua hoặc bán xe cũ.

Sống ở Mỹ có hai cái mà nó cứ theo đuổi chúng ta, làm chúng ta phải bận tâm luôn cho đến tuổi già là cái nhà và cái xe. Việc tậu một cái nhà hay cái xe là điều quan trọng nhưng đa số chúng ta ít người chịu để ý đến những luật lệ, thủ tục phiền toái khi phải mua nhà hay mua xe. Ngoài ra vì là dân còn chân ướt, chân ráo đến đất Mỹ, mấy người trong chúng ta có khả năng làm chủ đến mấy căn nhà hay 3, 4 chiếc xe để mà có nhiều kinh nghiệm trong việc mua hay bán nhà hay xe. Do đó vì không để ý hay vì thiếu kinh nghiệm mà việc mua hay bán nhà hay xe đem lại cho chúng ta những bài học đắt giá hay những hao tổn bất ngờ. Mục đích của bài này là để hầu góp ý và chia xẻ với quý bạn những kinh nghiệm trong việc mua bán xe cũ mà tôi đã có dịp học hỏi thu thập từ thân chủ trong bao năm hành nghề. Nếu bạn nào có những kinh nghiệm hay thì tôi xin đón nhận để trong những bài tới tôi có dịp chia xẻ cùng quý độc giả.

Khi mua một xe cũ thì bạn cần đòi hỏi là người bán xe cho bạn phải đưa bạn những giấy tờ sau đây:

1. Giấy chủ quyền (Certificate of Ownership): Ở California còn gọi là giấy Pink Slip. Tức là giấy màu hồng vì giấy chủ quyền do Nha Lộ Vận (DMV) ở California có màu hồng. Giấy này chỉ khi nào bạn làm chủ xe thật sự thì Nha Lộ Vận mới gởi cho bạn. Bạn nhớ là ở Mỹ nếu bạn mua xe trả góp thì nhà băng là chủ xe thật sự (legal owner) và bạn chỉ là chủ xe đăng bộ (registered owner) mà thôi. Khi nào bạn trả hết nợ xe thì nhà băng họ mới ký tên vào chổ lienholder và giao Giấy Chủ Quyền cho bạn để lúc đó bạn mới là chủ xe thật sự.

Vì vậy khi mua xe, bạn nên bắt buộc người bán xe phải trình cho mình Giấy Chủ Quyền bản chính. Nhớ là phải bản chính, chứ bản sao là không được. Khi nhận bản chính Giấy Chủ Quyền, bạn phải xem kỹ coi ngoài người chủ xe đăng bộ (registered owner) còn có nhà băng nào đứng tên hay không. Nếu có thì bó buộc phải có chữ ký của nhà băng chứng nhận là nợ xe đã trả đủ. Ngoài ra nếu có hai người đứng tên mà chỉ có một người ký thì sau này người kia có thể làm khó dể bạn. Tôi biết có trường hợp hai vợ chồng cùng đứng tên xe. Hai người đang ly dị nhưng thủ tục chưa kết thúc. Ông chồng bán xe không có sự đồng ý và chữ ký của bà vợ. Sau đó thì bà vợ kiện, đòi người mua phải trả lại xe. Vì vậy để tránh mọi rắc rối không cần thiết, tốt nhất là bạn nên bắt buộc tất cả chủ xe đăng bộ cùng ký. Nhưng nhớ đừng cho họ ký dùm nhé.

Ngoài việc xem coi giấy tờ chủ quyền có phải đúng là cho cái xe mà mình muốn mua, bạn còn cần coi xe trên giấy có bị in hay đóng dấu chữ SALVAGED (tức là Phế Thải) không. Khi một xe bị đụng nặng, nếu tiền sửa xe cao hơn trị giá hiện hành của xe (fair market value) thì hãng bảo hiểm chỉ bồi thường giá hiện hành và xe đó bị coi là SALVAGED. Rất nhiều Tiệm Bán Xe Cũ đến mua đấu giá những xe phế thải đó với giá sắt vụn. Nhưng sau đó họ dùng vật liệu hay công thợ rẻ tiền sửa lại, sơn phết hào nhoáng bên ngoài và bán theo giá hiện hành như xe chưa bao giờ bị đụng. Bạn mua xe chỉ xem xe mà không chịu đọc kỹ giấy tờ thì có thể sẽ bị gạt.

Cuối cùng là phần tiết lộ về số dặm xe đã chạy (odometer reading). Nhiều người bán đã vặn ngược lại đồng hồ số dặm hay gỡ dây, lên số đồng hồ đi. Kết quả là đồng hồ xe để là 40,000 dặm nhưng thật sự đã chạy đến 90,000. Vì vậy mà ngay dưới phần ghi số dặm của xe, bạn phải để ý coi người bán có đánh dấu vào cái ô nói là số dặm mà họ khai ở trên phải không phải là số dặm thật (mileage is not the actual mileage) hay ở cái ô nói là đồng hồ số đã vượt quá số dặm tối đa và đã trở lại từ đầu (exceeds the odometer mechanical limits). Đa số xe của Mỹ, đồng hồ số xe chỉ lên đến 100,000 dặm rồi sau đó trở lại từ đầu. Vì vậy, khi bạn thấy trên hộp số đề là 40,000 dặm thì có thể đó là 40,000 dặm thật hay cùng có thể là 140,000.

2. Giấy Chứng Nhận Số Dặm Của Xe (Disclosure of Odormeter Reading): Do việc rất nhiều người bán xe cũ đã gian xảo thay đổi số dặm thật của xe để xe trông có vẻ ít được xử dụng, chính phủ Liên Bang và Tiểu Bang đã đặt ra luật lệ đòi hỏi người bán xe phải tuyên thệ là họ sẽ bị tội nói dối trước pháp luật nếu họ khai man số dặm của xe. Vì vi phạm này có thể bị truy tố về hình luật, bạn phải đòi hỏi người bán xe phải ký Giấy Chứng Nhận Số Dặm Của Xe cho bạn. Nếu khai man, người bán ngoài việc phải bồi thường thiệt hại về dân sự, họ còn có thể bị truy tố về hình sự.

3. Giấy Đăng Bộ (Certificate of Registration): Bạn phải đòi người bán đưa cho bạn Giấy Đăng Bộ hiện hành. Nếu không có thì bạn sẽ không sang tên được trừ khi bạn phải trả tiền phạt hay thuế lưu hành mà người chủ xe còn thiếu với Nha Lộ Vận. Ngoài ra bạn còn phải đối chiếu Giấy Đăng Bộ với Giấy Chủ Quyền để xem coi có phải là cùng một xe mà bạn muốn mua và cùng một chủ không. Nếu khác là không được. Cuối cùng nếu xe phế thải hay chạy quá đồng hồ số thì trong giấy Đăng Bộ bạn sẽ thấy đề chữ SALVAGED hay EXCEEDS MECHANICAL LIMITS.

4. Bill of Sale (Giấy Bán): Giấy này bạn có thể đến Nha Lộ Vận xin mẫu số REG 135. Trong giấy này người bán xe phải tuyên thệ khai sự thật trước pháp luật là: (1) giá bán xe là đúng sự thật (2) họ là chủ xe thật sự (3) họ có quyền bán xe đó (4) họ sẽ bảo đảm và bảo vệ bạn chống lại mọi tranh chấp về chủ quyền chiếc xe và (5) chiếc xe hiện không có đang được dùng để thế chấp hay cầm cố cho bất cứ chủ nợ nào. Vì khi mua xe, người mua thường phải đóng thuế bán (sales tax) thường là 7.5%, vài bạn tinh ranh để giá bán thấp hơn giá thật sự để trả ít đi tiền thuế. Thế nhưng ông bà ta có nói “khôn mà không ngoan”. Đưa đến có nhiều trường hợp “bỏ cá bắt tép”. Khi bạn bị người bán gạt bán cho xe phế thải. Xe trị giá $6,000 họ bán cho bạn $12,000. Để giảm thuế sales tax 7.5%, bạn khai là $6,000 để được lời $450 tiền thuế. Đến khi bạn khám phá ra là mình bị gạt, vậy thì bạn có kiện được không và kiện bao nhiêu? Nếu khai là $12,000 thì bằng chứng đâu. Cho dù có bằng chứng thì lại lòi ra cái tội lậu thuế. Thành ra trong trường hợp đó thường thì chỉ phải ngậm đắng nuốt cay mà thôi.

Cách đây vài năm có một văn phòng chuyên lo dịch vụ về DMV. Họ quảng cáo là bạn chỉ cần trả $10 là họ sẽ lo sang tên xe cho bạn. Vài bạn vì không muốn đợi chờ một hay hai tiếng đồng hồ ở Nha Lộ Vận hay ngại phải tiếp xúc với chính quyền, sẵn sàng trả $10 để họ sang tên dùm. Văn phòng mở ra được 1 năm trong lúc đang vô cùng phát đạt, thân chủ sắp hàng dài dài thì đùng một cái qua đêm họ tắt đèn gỡ bảng. Biết ra thì chủ tiệm bị truy tố về hình sự bởi Nha Lộ Vận. Số là khi nhận sang tên xe cho bạn, họ còn bảo bạn ký check cho họ để trả tiền sales tax. Thay vì đóng sales tax cho Nha Lộ Vận thì họ khai là xe được tặng không và bỏ túi tiền sales tax của bạn. Nhưng đi đêm nhiều thì cũng có ngày gặp ma. Lúc đầu một vài xe thì không sao, nhưng khi Nha Lộ Vận thấy mỗi tháng có tới 30, 40 chiếc xe cho không thì họ bắt đầu để ý. Khi khám phá ra thì Nha Lộ Vận chỉ còn cách truy tố người chủ tiệm mà thôi. Do đó chúng ta phải rất là cẩn thận trong vấn đề sang tên xe.

5. Giấy Chứng Nhận Là Xe Không Gây Ô Nhiễm: Khi xe được bán đi thì Nha Lộ Vận đòi là xe phải được xét xem có gây ô nhiễm không. Nếu thử mà xe không gây ô nhiểm (smog test) thì Nha Lộ Vận mới cho sang tên. Câu hỏi là-vậy người bán hay người mua phải lo Smog Test? Đương nhiên là người bán. Vậy mà có bạn khi mua xe không biết cho nên giao tiền rồi mới đem xe đi làm “smog test”. Khi đó mới khám phá ra là xe mình không “pass” và phải tốn cả ngàn đồng tiền sửa xe để cho chiếc xe được Giấy Chứng Nhận là không gây ô nhiễm rồi mới sang tên được. Còn có bạn mua xe ở tiệm Bán Xe Cũ. Mua xong chủ tiệm sốt sắng đề nghị là để họ lo mọi thủ tục sang tên và smog test cho. Sang tên rồi được một tháng đi đường bị cảnh sát chặn lại cho ticket vì xe phun khói quá nhiều và bắt phải đi smog test. Kết quả là chiếc xe không “pass smog test” cho nên bạn đó lại phải tốn tiền sửa xe thì mới tiếp tục chạy được. Sự thật có thể đoán ra là người chủ tiệm xe đã làm smog test cho xe khác chứ không phải cho chiếc xe được bán ra.

Ngoài những giấy tờ thủ tục kể trên, bạn còn phải đi thử xe để xem xe có tốt không. Tốt nhất là trước khi quyết định mua xe, bạn nên mang xe lại cho một người thợ máy kinh nghiệm để họ xem qua xe cho bạn. Nếu không làm như vậy, tối thiểu bạn cũng nên mang theo một người khác có nhiều kinh nghiệm về xe cộ để giúp bạn xem xét chiếc xe. Tránh nhất là đừng có mua gấp gáp và đừng có hẹn xem xe ở nhà bạn, trạm xăng hay quán cà phê. Nếu người bán đề nghị gặp bạn ở những nơi đó thì bạn phải coi chừng. Bạn có thể mua phải xe ăn cắp hay xe phế thải. Có trường hợp một bạn mua chiếc Honda Accord đời mới giá hiện hành là $18,000 nhưng người bán nói là họ phải đi xa ngày hôm sau. Vì cần tiền liền, họ chịu bán $15,000 nhưng phải trả bằng tiền mặt. Họ dùng lý do là vì nhà họ trả rồi cho nên họ hẹn giao xe ở tiệm cà phê. Tiền trao xong lấy xe về, ngày hôm sau người mua thức dậy thì thấy cảnh sát, FBI đầy nhà. Sau khi được cảnh sát tra hỏi thì mới biết ra đó là xe ăn cắp.

Sau khi mua xe xong rồi thì bạn nên mua ngay bảo hiểm trách nhiệm cho xe mình. Nếu đã có sẵn bảo hiểm cho xe khác thì bạn phải báo cho hãng bảo hiểm trong vòng 30 ngày sau khi mua xe.

Ngược lại, nếu bạn là người bán xe thì sau khi bán xe cũng đừng quá vội vàng mà “cancel” bảo hiểm của xe mình mới bán. Bởi vì cho đến khi sang tên xong, bạn vẫn là chủ xe và vẫn bị chi phối bởi luật về trách nhiệm dân sự và luật mới về bảo hiểm xe cộ của Nha Lộ vận. Trước khi xe được chính thức sang tên, nếu người mua gây ra tai nạn thì người bán/ chủ xe vẫn phải chịu trách nhiệm dân sự cho nạn nhân tối đa là $15,000/$30,000 cho thương tích và $5,000 cho xe cộ. Tất nhiên sau đó thì người bán có thể kiện lại người mua để bồi thường lại cho mình. Nếu người mua chưa mua bảo hiểm mà người bán thì đã “cancel” bảo hiểm thì người bán/chủ xe vẫn bị giấy phạt là xe không có bảo hiểm từ $500 đến $1,000 theo luật bảo hiểm mới của DMV. Ngoài ra không kể những phiền toái khác như xe chưa sang tên mà người mua lái xe đậu ẩu thì người bán vẫn bị gởi giấy phạt về tội đậu ẩu (parking ticket).

Để tránh những phiền toái kể trên và trách nhiệm dân sự gây ra do người mua xe, ngay khi bán xe xong, người bán phải lập tức điền mẫu đơn REG 138 của Nha Lộ Vận (NOTICE OF RELEASE OF LIABILITY) tạm dịch là Giấy Miễn Trách Nhiệm và gởi hay nộp cho Nha Lộ Vận ngay. Trong giấy này, người bán phải điền vào tên và địa chỉ của người bán lẫn người mua. Số dặm xe khi bán, ngày bán xe, giá bán và bảng số xe. Ngoài ra người bán phải ký tên.

Với phần trình bày nói trên, chúng tôi mong là quý bạn sẽ cẩn thận hơn khi mua hay bán xe nhất là xe cũ.

LS Đỗ Hiếu Liêm

Cáo bạch: Bài báo này chỉ có mục đích cung cấp thông tin. Chuyên mục Sổ Tay Luật Pháp không cung cấp những dịch vụ pháp lý, chuyên môn. Những thông tin trên đây không phải là những lời khuyên đủ tính chất pháp lý, hay là một dịch vụ chuyên môn. Luật sư và văn phòng luật sư có thể không cung cấp dịch vụ pháp lý bằng tiếng Việt cho quí vị. Xin vui lòng hỏi trước với mỗi luật sư hay văn phòng luật sư để biết là họ cung cấp dịch vụ pháp lý bằng một ngôn ngữ nào đó không phải là Anh Ngữ.

Bài báo được viết bằng tiếng Anh và dịch sang tiếng Việt bởi Việt Báo Daily News. Mặc dù Việt Báo cố gắng dịch chính xác đến mức tối đa có thể, tuy nhiên không có bản dịch nào là tuyệt đối. Chúng tôi không bảo đảm sự chính xác của bản dịch. Nếu có bất cứ thắc mắc gì liên quan đến độ chính xác của thông tin trong bản dịch, xin vui lòng tham khảo bản Anh Ngữ được xem như bản chính (tại trang nhà www.vietbao.com , thư mục Chuyên Mục - Luật Pháp).Bất kỳ sự khác biệt nào tạo ra trong khi dịch thuật đều không bị một ràng buộc pháp lý nào, và không có hệ quả pháp lý phải tuân thủ.