Nữ sinh Diane Trần và Luật cưỡng bách giáo dục của TB Texas

Hình của BaoMai.blogspot

Diane Trần là một nữ sinh 17 tuổi lớp 11 của trường Willis High School tại Willis, một thị trấn nhỏ cách Houston, tiểu bang Texas, khoảng 50 dặm về phía Bắc. Theo tin trên đài truyền hình CBS tại Houston thì trong tháng Tư vừa qua, Diane Trần đã phải ra tòa vì tội bỏ học quá 10 ngày trong 6 tháng và đã bị chánh án Lanny Moriarty cảnh cáo là sẽ bị phạt nặng nếu tiếp tục bỏ học. Sau đó Diane lại tiếp tục vắng mặt tại lớp thêm vài ngày nữa, nên ngày 23 tháng 5, năm 2012, chánh án Moriarty triệu hồi Diane ra tòa để trả lời lý do cô vẫn vắng mặt tại lớp học. Ngay tại phiên tòa này, Diane Trần đã bị chánh án Moriarty phạt 1 ngày tù ở và 100 Mỹ Kim vì 2 tội danh là khinh thường tòa án và bỏ học không có lý do chính đáng.

Bản án này đã gây xúc động cho nhiều người, không chỉ tại Texas mà còn tại nhiều nơi trên nước Mỹ, cùng một số quốc gia khác trên thế giới sau khi đài KHOU-TV Houston loan tin chi tiết. Theo đài KHOU-TV thì Diane Trần là một học sinh xuất sắc, sở dĩ Cô vắng mặt nhiều ngày tại lớp học không phải vì Cô trốn học đi chơi mà vì Cô quá mệt không dậy đi học được đúng giờ. Vẫn theo đài KHOU TV thì hoàn cảnh của Diane Trần rất đặc biệt vì Cô phải đi làm 2 công việc để trợ giúp một người anh đang học đại học và một em gái còn nhỏ vì cha mẹ vừa bất ngờ ly dị, không săn sóc gia đình nữa.

Nói chuyện cùng Diane Trần, chúng tôi được biết mẹ Cô là người gốc Đại Hàn, cha Cô là một người Việt tị nạn cộng sản và Cô sinh ra tại tiểu bang Florida, trước khi gia đình Cô đến cư ngụ tại Texas. Cô có thể hiểu tiếng Việt nhưng không nói được lưu loát và Cô dường như còn bị xúc động khi cha mẹ bất ngờ ly dị. Được hỏi tại sao không trình bày sự khó khăn của Cô trước tòa, Diane nói vì Chánh án không hỏi nên Cô không nói ra chuyện gia đình. Dù bị nằm trong nhà tù một đêm nhưng Cô không trách vị chánh án đã nghiêm khắc với Cô, vì theo Diane thì ông không biết rõ hoàn cảnh của Cô mà thôi:

"He didn't really ask me that. I am not going to blame him. My parents is divorced and I am going through tough time, I have to work and I am so tired, I am not blaming him. He did not know my situation. I am sure if he knew he wouldn't have done that"

Khi được hỏi tại sao Cô phải lo gánh nặng gia đình vì đó là bổn phận của cha mẹ, thì Cô yêu cầu để gia đình Cô bên ngoài vụ này vì Cô không muốn làm cha mẹ buồn:

"I am sorry, I just have to leave my family out of this"

Luật về học đường của tiểu bang Texas rất nghiêm ngặt về việc trẻ em trốn học. Theo luật của tiểu bang Texas, học sinh trong khoảng từ 12 đến 18 tuổi chỉ được nghỉ không lý do chính đáng tối đa 10 ngày trong 6 tháng. Nếu vi phạm, trường học có thể gửi các em đến tòa án của thanh thiếu niên. Tòa án có thể phạt tù đến 3 ngày và phạt tiền đến 500 Mỹ Kim, cộng thêm phạt làm các việc công ích. Diane Trần đã vắng mặt hay trễ học khoảng 18 ngày vì cô quá mệt mỏi sau công việc.

Bà Elliot là chủ nhân nhà hàng chuyên tổ chức đám cưới, nơi Diane làm việc cuối tuần, nói Diane là một cô gái dễ thương, làm việc chăm chỉ và luôn cố gắng đạt điểm cao trong trường học.

“ She is a very good girl, she gets her school work, she is very dedicated to get good grades and she works hard, she is a hard worker”

Bà nói rằng tuổi trẻ làm việc, cố gắng quá thì thỉnh thoảng ngủ quên, chúng đáng được khoan hồng thay vì bị án tù vì tội trốn học:

“ Kids that are working hard, keep their grades up and sometimes they are working too hard they oversleep, they get tired and can’t get up to go (to school) sometimes. I think there should be a consideration in charging them with truancy”

Cô Devin là cháu bà Elliot, đồng thời là bạn cùng lớp với Diane cũng như cùng làm việc chung với Diane tại nhà hàng đám cưới. Devin cùng đi với Diane ra trước tòa để an ủi Diane. Devin nói là cô rất đau đớn là Diane đã bị xử phạt tù và Cô đã cố gắng làm mọi việc để giúp Diane, người mà Cô coi như chị em trong nhà:

“ Diane is like my sister and for me watch them give her that punishment and watch them put cuffs on her for something I believe is not right it really bothers me...”

Bà Eliot thì chia sẻ là sau khi nghe tin Diane bị phạt tù, Bà và cháu là Devin đã liên lạc với các cơ quan truyền thông để yêu cầu họ lên tiếng giúp đỡ cho Diane. Sự nhiệt thành của Hai Bà cháu đã có kết quả hơn sự mong muốn. Hàng trăm ngàn người tại Hoa Kỳ và các nơi khác đã ký tên vào thỉnh nguyện thư, yêu cầu chánh án Moriarty xét lại bản án. Tính đến ngày 30 tháng 5, năm 2012 số người ký tên vào thỉnh nguyện thư đã lên đến 250 ngàn người. Và hội thiện nguyện “Giáo Dục Cho Trẻ Em” tại tiểu bang Louisiana (Louisiana Children’s Education Alliance) đã quyên góp được trên 100 ngàn Mỹ Kim để tài trợ cho việc học của Diane.

Ngày 30 tháng Năm, 2012 sau khi biết rõ hoàn cảnh đặc biệt của Diane, Chánh Án Moriarty đã nói là ông sẽ hủy bỏ bản án cho Diane Trần và Diane Trần cũng nói là Cô muốn nhường số tiền 100 ngàn Mỹ Kim cho các người có hoàn cảnh bất hạnh hơn cô.

Trước những tấm lòng vị tha sẵn sàng giúp đỡ Cô, Diane nói Cô vô cùng ngạc nhiên và nhận ra rằng còn có rất nhiều người có lòng tốt chung quanh Cô, giống như trong phim ảnh, làm Cô rất phấn khởi:

“ I am in Awe, I realize that there's so much good people out there, they are out number of bad people. Everyone comes out like that, It is like in a movie, It is very inspiring.”

Một trong những người tích cực can thiệp giúp đỡ cho Diane Trần là luật sư Al Hoàng. Với tư cách là nghị viên thành phố Houston, đại diện một khu vực có nhiều công dân gốc Á Châu nhất Houston, Luật sư Al Hoàng đã viết thư cho chánh án Moriarty, yêu cầu hủy bỏ bản án cho Diane Trần. Luật sư Al Hoàng giải thích thêm là theo luật lệ hiện hành của Texas, Chánh Án Moriarty chỉ có thẩm quyền hủy bỏ bản án hai tội danh trên, nhưng quyền xóa sạch hồ sơ phạm án "khinh thường tòa án" (Contempt of the court) lại thuộc thẩm quyền của Tòa cao hơn. Ông nói:

“Khi nó liên quan tới việc gọi là “contempt of the court’ thì hồ sơ này phải đưa lên District Court. Thế thì ông ấy đã bỏ 2 tội danh này rồi nhưng để cho hồ sơ được "tẩy sạch" thì phải đưa lên tòa district’

Và luật sư riêng của Diane là ông Bryan Wice đang xúc tiến việc "tẩy sạch bản án" vì nếu hồ sơ không được xóa sạch thì tương lai của Diane Trần có thể gặp nhiều phiền phức.

Câu chuyện có kết cục tốt đẹp như trong phim ảnh như lời Diane nói, cho thấy rằng xã hội Hoa Kỳ luôn có những tấm lòng vị tha đáng tự hào. Câu chuyện cũng cho thấy pháp luật tại Hoa Kỳ rất nghiêm minh, đặc biệt về vấn đề cưỡng bách giáo dục, nhưng cũng có nét nhân bản dành cho những trường hợp khó khăn ngoài tầm tay như hoàn cảnh của Cô Diane Trần.

Nguyễn Phục Hưng

Tường trình từ Houston, Texas