Các chuyên gia đánh giá thành công của 'bunker buster'

Các chuyên gia lưu ý rằng ngay cả khi một số vật liệu được di chuyển trước khi tấn công, khả năng "chạy nước rút để chế tạo bom" của Iran đã bị suy yếu đáng kể

Mặc dù Tổng thống Donald Trump khẳng định rằng cuộc tấn công cuối tuần của quân đội nhằm vào Iran đã "hoàn toàn và toàn diện" xóa sổ khả năng chế tạo vũ khí hạt nhân của nước này, vẫn còn nhiều câu hỏi về việc liệu những quả bom "phá boongke" xuyên đất được sử dụng để tấn công các địa điểm làm giàu quan trọng của Iran có đủ để ngăn chặn quốc gia bất hảo này phát triển bom hạt nhân hay không.

Một báo cáo được Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) công bố vào tuần trước giải thích rằng loại bom "phá boongke" đặc biệt mà Hoa Kỳ đã sử dụng ở Iran vào cuối tuần mà mọi người đang bàn tán, được gọi là GBU-57 Massive Ordnance Penetrators, hay MOP, có thể không thể phá hủy hoàn toàn cơ sở hạt nhân của Iran tại Fordow. Fordow, nơi mà Trump cho biết đã "biến mất" sau cuộc tấn công, được coi là trọng tâm đối với khả năng chế tạo vũ khí hạt nhân của Iran.

Trong khi đó, một chuyên gia hình ảnh vệ tinh chuyển tiếp cho Reuters rằng không thể xác định được sự phá hủy dưới lòng đất chỉ thông qua hình ảnh, vì hàng trăm máy ly tâm của cơ sở này được chôn quá sâu để có thể đưa ra quyết định chính xác.

"Tôi thực sự có cái nhìn lạc quan hơn một chút về mọi thứ", Andrea Stricker, Phó giám đốc Chương trình Phòng thủ sinh học và Không phổ biến vũ khí hạt nhân của Quỹ Bảo vệ nền dân chủ, nói với Fox News Digital. "Tôi nghĩ rằng do thiệt hại lớn và sóng xung kích mà 12 máy xuyên phá vũ khí hạt nhân khổng lồ tại địa điểm Fordow gây ra, nên có khả năng máy ly tâm của họ sẽ bị hư hỏng hoặc không hoạt động được nữa".

Stricker lưu ý rằng máy ly tâm "rất mỏng manh" và loại sóng xung kích phát ra từ MOP ít nhất sẽ khiến chúng "không hoạt động". Bà cũng cho biết nếu bất kỳ máy ly tâm nào sống sót sau vụ nổ, thì có khả năng là chúng sẽ không thể tiếp cận được với chính quyền Iran trong vài tháng.

"Các cơ sở ngầm là mục tiêu khó khăn, không chỉ để phá hủy mà còn để đánh giá thiệt hại sau trận chiến", Wes Rumbaugh, thành viên của Dự án Phòng thủ Tên lửa tại CSIS, cho biết thêm. "Hoa Kỳ và Israel có thể sẽ cần đầu tư thêm nguồn lực tình báo để xác định mức độ thiệt hại thực sự do các cuộc tấn công của Hoa Kỳ gây ra và tác động lâu dài của chúng đối với cơ sở hạ tầng hạt nhân của Iran".

Ngoài Fordow, Hoa Kỳ đã sử dụng MOP của mình tại một cơ sở làm giàu của Iran có tên là Natanz, nơi mà theo Stricker, có ít nhất 1.000 máy ly tâm, cũng như một nhà máy làm giàu trên mặt đất và các phòng thí nghiệm khác có khả năng sản xuất kim loại uranium.

Theo Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), các phòng thí nghiệm trên mặt đất trước đó đã bị hư hại do các cuộc không kích của Israel, phá hủy cơ sở hạ tầng điện của nhà máy. Trong khi đó, hình ảnh vệ tinh sau quyết định thả hai quả MOP xuống Natanz của Hoa Kỳ cho thấy hai hố bom nằm ở nơi được cho là các cơ sở làm giàu ngầm của địa điểm này. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu các cuộc tấn công của Hoa Kỳ có phá hủy hoàn toàn cơ sở hạ tầng hạt nhân ngầm hay không.

Dù thế nào đi nữa, Striker lưu ý, thiệt hại đáng kể đối với cơ sở Natanz của Iran sẽ tạo ra một "điểm nghẽn" trong chuỗi cung ứng urani cấp vũ khí của quốc gia này, điều này sẽ ảnh hưởng đáng kể đến năng lực chế tạo vũ khí hạt nhân của Iran.

Địa điểm thứ ba bị nhắm mục tiêu bởi các cuộc không kích của Hoa Kỳ là cơ sở làm giàu hạt nhân Isfahan của Iran, nhưng MOP không được sử dụng tại địa điểm đó. Thay vào đó, Hoa Kỳ đã sử dụng tên lửa hành trình Tomahawk, mà IAEA xác nhận đã gây ra thiệt hại đáng kể. Hình ảnh vệ tinh được cho là cho thấy các cơ sở trên mặt đất của Isfahan đã bị phá hủy, nhưng vẫn chưa rõ mức độ thiệt hại đối với các phần ngầm của địa điểm này.

Một trong những câu hỏi lớn nhất chưa được giải quyết liên quan đến thành công của cuộc tấn công vào cuối tuần của Hoa Kỳ vào các cơ sở hạt nhân của Iran là liệu chính quyền nước này có thể di chuyển vật liệu hạt nhân của họ khỏi các địa điểm bị nhắm mục tiêu trước khi Hoa Kỳ phóng tên lửa vào họ hay không. Nhưng theo Bumbaugh của CSIS, ngay cả khi đó là trường hợp và Iran đã di chuyển vật liệu hạt nhân của họ, thì sự hỗn loạn vẫn sẽ khiến Iran khó có thể "chạy nước rút để có vũ khí hạt nhân".

"Việc phải di chuyển những tài sản này đến các cơ sở mới có thể làm giảm khả năng chạy nước rút để có vũ khí hạt nhân ngay lập tức của Iran nhưng có khả năng Iran sẽ làm mọi cách để che giấu vị trí mới của họ", Bumbaugh cho biết. "Việc di chuyển cơ sở hạ tầng hoặc vật liệu hạt nhân này sẽ khiến các cuộc tấn công tiếp theo trở nên khó khăn nếu tình báo không thể tìm thấy tất cả các cơ sở ẩn mới".

"Hiện tại, có rất nhiều sự lo ngại về việc liệu Iran có thể chạy nước rút để có bom hay không", Stricker nói thêm. "Israel đã gây ra rất nhiều thiệt hại cho khả năng chế tạo vũ khí hạt nhân và chuỗi cung ứng vũ khí của họ. Vì vậy, các cơ sở, các thành phần mà Iran cần, thiết bị, và sau đó là 14 nhà khoa học hạt nhân, tôi nghĩ, nếu họ muốn chế tạo bom nhanh chóng, họ thực sự đang cản trở - họ không có quyền truy cập vào tất cả những thứ đó, tất cả những tài sản mà họ cần. Và vì vậy, tôi nghĩ trong ngắn hạn đến trung hạn, chúng ta không cần phải quá lo lắng rằng họ có thể đến đó."

Một phát ngôn viên của Không quân đã xác nhận với Fox News Digital rằng, tổng cộng, các lực lượng Hoa Kỳ đã triển khai 75 "vũ khí dẫn đường chính xác" nhắm vào Iran trong suốt cuối tuần, bao gồm 14 GBU-57 Massive Ordnance Penetrator nặng 30.000 pound.

Hôm thứ Hai, Rafael Grossi, người đứng đầu IAEA, đã kêu gọi tiếp cận ngay lập tức các địa điểm hạt nhân mục tiêu của Iran để đánh giá thiệt hại có khả năng là "đáng kể", theo Liên Hợp Quốc.

Alec Schemmel