Việt Nam ngăn chặn gian lận hàng Trung cộng xuất khẩu sang Hoa Kỳ

Nhằm ngăn chặn tình trạng chuyển tải hàng hóa bất hợp pháp qua Việt Nam vào Hoa Kỳ, Bộ Công thương đã ban hành chỉ thị yêu cầu các cơ quan siết chặt kiểm soát xuất xứ hàng hóa nhập khẩu, đồng thời thu hồi chức năng cấp giấy chứng nhận từ cơ quan được ủy quyền trước đây là VCCI.

Reuters đưa tin rằng đã xem được một Chỉ thị do Bộ Công thương Việt Nam ban hành yêu cầu các cơ quan chức năng tăng cường kiểm soát chặt chẽ tình trạng chuyển tải hàng hóa bất hợp pháp sang Hoa Kỳ.

Chỉ thị cho biết “tình hình thương mại quốc tế diễn biến phức tạp, nhanh, khó lường, cạnh tranh chiến lược ngày càng mạnh mẽ, nhạy cảm đặc, biệt khi Hoa Kỳ áp dụng chính sách thuế quan đối ứng đối với nhiều nước trên thế giới bao gồm cả Việt Nam“. Đồng thời nhấn mạnh “Căng thẳng thương mại leo thang dẫn đến các hành vi gian lận thương mại, trong đó gian lận xuất xứ hàng hóa có xu hướng ngày càng gia tăng.”

Chỉ thị không chỉ rõ là quốc gia nào có thể xảy ra gian lận trung chuyển. Tuy nhiên, 40% hàng hóa nhập khẩu của Việt Nam là đến từ Trung cộng và Washington cũng đã công khai cáo buộc Bắc Kinh sử dụng Việt Nam làm trung tâm trung chuyển với mục đích trốn thuế quan của Hoa Kỳ.

Việt Nam đã bị chính quyền Trump áp mức thuế “có đi có lại” 46% hôm 2/4. Cũng như các quốc gia khác, Việt Nam được tạm ngừng áp dụng đến tháng 7. Nếu thực sự áp dụng, thuế quan này có thể dẫn đến sự sụp đổ của mô hình tăng trưởng dựa vào xuất khẩu của Việt Nam đang lấy Hoa Kỳ là thị trường trọng tâm, cũng như khiến những khoản đầu tư lớn của các nhà sản xuất nước ngoài lần lượt rời khỏi Việt Nam. 

Theo chỉ thị, các quan chức tại Bộ Công thương, Hải quan và các cơ quan khác được yêu cầu tăng cường giám sát, kiểm tra hàng hóa nhập khẩu để xác định nguồn gốc, “đặc biệt là nguyên liệu thô nhập khẩu dùng để sản xuất hàng xuất khẩu”.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chỉ đạo các quan chức đấu tranh chống gian lận thương mại, hàng giả và xử lý các vấn đề khác mà Hoa Kỳ quan tâm trước khi Việt Nam bắt đầu chuẩn bị đàm phán với Washington về thuế quan.

Chỉ thị của Bộ Công thương được ban hành vào đúng ngày Tổng bí thư, Chủ tịch Trung cộng Tập Cận Bình kết thúc chuyến thăm Việt Nam, trong đó có một số thỏa thuận đã được ký kết , bao gồm thỏa thuận về tăng cường hợp tác giữa các cơ quan phụ trách cấp giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa.

Đầu tuần này, Bắc Kinh đã cảnh báo các nước không nên ký kết các thỏa thuận thương mại với Hoa Kỳ vì lợi ích của mình.

Theo cáo buộc chuyển tải bất hợp pháp, hàng hóa xuất khẩu từ Trung cộng dừng lại ở Việt Nam để thay đổi giấy chứng nhận xuất xứ mặc dù không có hoặc không đủ giá trị gia tăng tại quốc gia này, trước khi được vận chuyển đến Hoa Kỳ, nơi chúng có thể được hưởng mức thuế thấp hơn so với khi được dán nhãn là sản phẩm Trung cộng.

Văn bản của Bộ Công thương Việt Nam cho biết các quy trình mới chặt chẽ hơn sẽ được triển khai để thanh tra các nhà máy và giám sát việc cấp nhãn “Made in Vietnam”, “đặc biệt đối với các doanh nghiệp có số lượng đơn xin cấp giấy chứng nhận xuất xứ tăng đột biến”. Ngoài ra, các quan chức có thể đề xuất “các biện pháp cụ thể để ngăn chặn việc chuyển tải bất hợp pháp” khi cần thiết.

Một thông tin đáng chú ý, thứ Hai (21/4), Bộ Công Thương đã ra văn bản đột ngột thu hồi quyền cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI). VCCI phải lập tức bàn giao chức năng cấp giấy chứng nhận xuất xứ cho Cục xuất nhập khẩu Bộ Công Thương thực hiện. Đồng thời, Bộ Công thương cũng đề nghị thanh tra, kiểm tra và VCCI phải chịu trách nhiệm giải trình các giấy chứng nhận đã từng cấp trước đây.

Francesco Guarascio _  Nguyên Hương