Chúng đã tạo điều kiện cho hàng tỷ cuộc hẹn hò, giúp mở đường cho hôn nhân, con cái và mọi thứ nằm trong hành trình hôn nhân đó.
Các ứng dụng hẹn hò và nền tảng trực tuyến từng là cách phổ biến nhất để những người bạn đời tiềm năng gặp nhau ở Mỹ. Nay, chuyện đó đã thành chuyện xưa, và các ứng dụng giờ đã trở nên phổ biến trên toàn thế giới.
Vấn đề là, với nhiều người đã thử nhưng thất bại trong việc tìm kiếm tình yêu đích thực thông qua các ứng dụng thì sự mới lạ đã qua lâu rồi.
Không đi tới đâu?
"Tôi đã gặp những người tuyệt vời, sau này chúng tôi trở thành bạn bè. Tôi cũng có một số mối quan hệ qua đường, nhưng không bao giờ có mối quan hệ lâu dài," nhà văn Madeleine Dore, 30 tuổi đến từ Melbourne, từng hẹn hò ở New York và Copenhagen, nói.
Cô sử dụng nhiều ứng dụng, trong đó có Tinder, Bumble và OkCool trong năm năm qua, và mô tả những cuộc hẹn mà cô đã trải qua là đi từ 'một cảnh trong phim hài tình cảm' cho đến 'hoàn toàn thảm họa'.
Bạn bè cô nhiều người đã tìm được người yêu qua mạng và điều này động viên cô tiếp tục kiên trì.
Nhưng, với "các cuộc trò chuyện bất ngờ không đi đến đâu, sự hứng thú không đủ để dẫn đến cuộc gặp trực tiếp, các cuộc hẹn bị hủy", cô trở nên bất mãn và tạm thời xóa các ứng dụng trong vài tháng.
Nhiều người độc thân lâu năm sẽ thấy quen thuộc với những lời phàn nàn về trải nghiệm hẹn hò qua ứng dụng diễn ra không như ý, từ việc không có người phù hợp cho đến quá nhiều người phù hợp, hay thông tin sai lệch, lo ngại về an toàn, bình luận phân biệt chủng tộc và những hình ảnh trần trụi không mong muốn.
Đó là chưa nói đến đến một loạt các hành vi trên mạng khó hiểu đến nỗi chúng ta đã phải tạo ra các từ mới cho chúng, từ ghosting (biến mất như ma), catfishing (đóng giả) đến pigging (dụ dỗ) và orbiting (thoắt ẩn thoắt hiện).
Có gần một nửa số người trưởng thành dưới 35 tuổi ở Mỹ và Anh từng thử hẹn hò qua mạng, và lĩnh vực trị giá hàng tỷ đô la này đã tăng trưởng 11% ở Bắc Mỹ từ năm 2014 đến đầu năm 2019. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều dấu hiệu cho thấy nhiều người sẽ không sử dụng cách thức này.
Một khảo sát của BBC hồi năm 2018 cho thấy các ứng dụng hẹn hò là cách ít được ưa chuộng nhất đối với người Anh từ 16 đến 34 tuổi để gặp một người mới.
Giới học thuật cũng đang ngày càng chú ý đến những mặt tối của tình yêu kỹ thuật số.
Một nghiên cứu trên Tạp chí Quan hệ Xã hội và Cá nhân hồi tháng Chín kết luận rằng những người không thể cưỡng được các ứng dụng hẹn hò có thể cảm thấy cô đơn hơn so với trước khi họ bắt đầu.
Management Science công bố một nghiên cứu về hẹn hò trực tuyến vào năm 2017, trong đó nhấn mạnh nghịch lý của sự lựa chọn và ghi nhận rằng "việc tăng số lượng người phù hợp tiềm năng có tác động tích cực, bởi nó đem đến cho bạn nhiều lựa chọn hơn, nhưng nó cũng gây ảnh hưởng tiêu cực do có sự cạnh tranh giữa các đối tượng."
"Bạn cần lướt rất nhiều lần mới tìm được người phù hợp, rất nhiều người phù hợp để có được số điện thoại, rất nhiều số điện thoại để có được một cuộc hẹn và rất nhiều cuộc hẹn để có được cuộc hẹn thứ ba," Scott Harvey, biên tập viên của Global Dating Insights, ấn phẩm tin tức của ngành công nghiệp hẹn hò trực tuyến, giải thích.
Kamila Saramak lướt Tinder hàng ngày trong suốt sáu tháng, cho tới khi nhận ra rằng việc này khiến cô kiệt sức và gây tác động xấu tới sức khỏe tinh thần của cô
"Tìm kiếm bạn đời theo cách này cực kỳ tốn nhiều công sức và có thể khiến chúng ta bực dọc," ông nói và cho biết những người làm việc trong lĩnh vực này nhận thức rất rõ rằng nhiều người đã không còn hoàn toàn say mê với các ứng dụng như Tinder hay Bumble.
Trong khi Julie Beck, cây bút biên chế của tờ The Atlantic, đã khuấy động dư luận với bài báo đề cập đến tình trạng mệt mỏi với các ứng dụng hẹn hò ba năm trước, thì năm 2019 đã nổi bật như là lúc thảo luận sâu hơn về những nhược điểm của ứng dụng hẹn hò và cuộc tranh luận về tính khả thi của việc không cần phải sử dụng chúng trở thành cách chính thống để tìm người yêu.
Truyền thông của giới trẻ từ Glamour đến Vice thực sự đã bắt đầu chuyển trọng tâm, nhà hướng dẫn hẹn hò người Mỹ Camille Virginia xuất bản một cuốn sách lời khuyên có tên 'Phương pháp Hẹn hò Ngoài đời' cho những ai tìm cách loại bỏ các ứng dụng, và phát thanh viên người Anh Verity Geere tiết lộ làm thế nào cô đã cai nghiện hoàn toàn tình dục và các mối quan hệ tình cảm sau điều mà cô mô tả là tám năm làm một 'người nghiện hẹn hò trực tuyến' nhưng không thể tìm được một người bạn trai lâu dài.
Trong khi đó, công ty phân tích thị trường eMarketer dự đoán sẽ có sự giảm sút về tốc độ tăng trưởng người dùng đối với các nền tảng trực tuyến chính thống, với việc ngày càng có nhiều người chuyển đổi từ ứng dụng này sang ứng dụng khác hơn là có thêm những người mới tham gia thị trường.
Hẹn hò phát mệt
Kamila Saramak, 30 tuổi, bác sĩ y khoa sống ở thủ đô Warsaw của Ba Lan, nằm trong số những người đã quyết định dứt bỏ hẳn và tập trung vào việc hẹn hò trong đời thực.
Vài tháng sau khi chia tay với người mà cô yêu trong hai năm, cô nói rằng mình 'gần như vào Tinder mỗi ngày', lướt qua các gương mặt mỗi sáng và nhắn tin cho những người cô để mắt trong khi ăn sáng. Nhưng sau sáu tháng, cô nhận ra nó ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của mình.
"Tôi nhắn tin cho họ, tôi đã gặp họ và rồi họ biến mất," cô nói về những người mà cô chọn qua ứng dụng. "Lúc đó tôi rất cô đơn. Và điều đó khiến tôi cảm thấy như là mình tệ hơn những người khác."
Đối với những người khác, xóa các ứng dụng là nhằm để giành lại thời gian trong cuộc sống cho các hoạt động khác thay vì phải đối diện với những trải nghiệm đau đớn.
"Hầu hết các trường hợp, các cô gái không giống như trong ảnh. Và thật không may các cuộc trò chuyện trong hầu hết thời gian là không có gì thú vị," Leo Pierrard, 28 tuổi, một nhà báo người Pháp sống ở Berlin cho biết. Anh đã ngừng sử dụng các ứng dụng hẹn hò trong 18 tháng, trước khi gặp người bạn gái hiện tại trong một chuyến đi tới Paris.
"Tôi nghĩ, chắc chắn mọi người đang cảm thấy mệt mỏi với nó," Linda Jonsson, huấn luyện viên thể dục 27 tuổi đến từ Stockholm, đồng ý. Cô cho biết cô đã dùng Tinder trong hai năm và có mối quan hệ kéo dài 9 tháng với một người mà cô gặp qua ứng dụng, nhưng vào đầu năm nay đã xóa ứng dụng trong tương lai gần và hiện vẫn độc thân.
Trong nhóm bạn bè của cô, 'những cuộc hẹn đầu tiên tốt đẹp' nhưng lại không đưa đến quan hệ nghiêm túc hơn là nỗi bực mình thường xuyên nhất, mà theo lời cô là có thể đem đến cảm giác lãng phí công sức.
"Xài thử trong một vài năm để xem điều gì sẽ xảy ra thật sự là cũng không sao. Nhưng ngày càng nhiều bạn bè của tôi thực sự đã xóa các ứng dụng và đi ra ngoài đời theo cách cũ để tìm ý trung nhân."
Trong khi đó, việc tìm thấy một người trẻ chưa có người yêu vốn chưa bao giờ sử dụng ứng dụng hẹn hò cũng giống như tìm kim đáy biển, nhưng những người như thế vẫn tồn tại.
Cuộc hẹn hò vui vẻ đầu tiên nếu không dẫn tới mối quan hệ nghiêm túc thì sẽ chỉ là sự lãng phí thời gian, Linda Jonsson, người nay chuyển sang cách làm quen truyền thống qua các cuộc gặp gỡ thật, nói
Matt Franzetti, 30 tuổi, gốc ở Milan và làm việc cho một tổ chức phi lợi nhuận ở Transylvania, Romania, cho biết anh đã phải thoái lui trước ý tưởng phải quảng bá mình bằng cách sử dụng hình ảnh và lời giới thiệu thật ngắn gọn.
"Bạn phải rất giỏi trong việc mô tả bản thân để làm cho mình có sức thu hút," anh nói.
Anh đã gặp một số phụ nữ sau khi 'trò chuyện sâu hơn' tại các bữa tiệc hoặc thông qua viết blog về những sở thích của anh, trong đó có nhạc rock và nghệ thuật, nhưng lịch sử hẹn hò của anh thì chẳng có gì nhiều và anh vẫn 'thường độc thân'.
Bất chấp trở ngại?
Vậy thì, khả năng tìm kiếm bạn đời lâu dài trong thế giới thực, nhất là đối với một người mà lớn lên lúc nào cũng dán mắt vào điện thoại thông minh và có tương tác truyền thống với người lạ hạn chế hơn nhiều so với các thế hệ trước, sẽ như thế nào?
Chúng ta mua sắm trực tuyến, đặt tàu xe và thức ăn trên mạng và trò chuyện với bạn bè trực tuyến.
Vào thời điểm hiện tại, liệu hầu hết chúng ta thậm chí biết cách tiếp cận người mình mơ tưởng ở nơi công cộng?
Matt Lundquist, nhà trị liệu về quan hệ tình cảm ở New York nói rằng nhiều bệnh nhân độc thân của ông đã quá quen với tình một đêm hay bạn tình qua mạng đến nỗi cuối cùng họ bỏ qua những đối tượng phù hợp tiềm năng ở chỗ khác.
"Khi mọi người đi chơi, đi dự tiệc, đến quán bar, thường thì họ thực sự không nghĩ tí gì về hẹn hò," ông nói. Điều này có nghĩa là ngay cả khi cuối cùng họ có một cuộc trò chuyện thú vị với ai đó mà họ có thể đã lướt qua trên ứng dụng thì "tâm trí của họ cũng không đặt vào đó".
"Sự rõ ràng của người tương xứng trên mạng có lẽ đã khiến chúng ta rụt rè hơn trong các cuộc gặp ngoài đời," Madeleine Dore, một người độc thân ở Melbourne đồng ý. "Nếu như không có chức năng vuốt 'có' hoặc vuốt 'không' thì chúng ta có thể bày cảm xúc của mình ra và rơi vào nguy cơ bị từ chối thẳng thừng. Tốt hơn là mở ứng dụng và cứ lướt mãi mà không cần biết ai đã gạt mình ra."
Không cảm thấy thoải mái về việc phải quảng cáo bản thân trên mạng, Matt Franzetti không bao giờ dùng một ứng dụng hẹn hò nào
Lundquist ngẫm nghĩ rằng sự ra đời của hẹn hò dựa qua ứng dụng cũng trùng với sự giảm sút không gian xã hội vốn là nơi mọi người thường tìm kiếm bạn tình và người hẹn hò tiềm năng.
Các quán bar dành cho người đồng tính đang đóng cửa với tốc độ nhanh chóng khắp nơi trên thế giới, bao gồm cả ở London, Stockholm và trên toàn nước Mỹ.
Một nửa số hộp đêm ở Anh đã đóng cửa trong khoảng thời gian từ năm 2005 đến 2015, theo nghiên cứu cho chương trình Newsbeat của BBC.
Môi trường hiện tại xung quanh nạn quấy rối tình dục nơi công sở sau phong trào #MeToo thậm chí có thể khiến các đồng nghiệp không dám dính vào chuyện tình ái truyền thống nơi công sở.
Một số nghiên cứu cho thấy có ít nhân viên hẹn hò nhau hơn so với một thập kỷ trước, và các nhân viên ngày càng có xu hướng không thoải mái với ý tưởng đồng nghiệp có quan hệ yêu đương nơi làm việc.
Đối với Lundquist, bất cứ ai không chịu sử dụng các ứng dụng hẹn hò đều bị 'giảm đáng kể' khả năng gặp được người nào đó, vì chúng vẫn là cách thông thường nhất để tìm bạn.
"Tôi cho rằng các ứng dụng rất phức tạp và đưa vào nhiều phương cách chính đáng. Nhưng đó là thực tế. Đó là nơi mọi người đang hẹn hò."
Ông lập luận rằng gặp gỡ người tình luôn là một thách thức và điều quan trọng cần nhớ là các nền tảng trực tuyến lúc đầu xuất hiện trên thị trường là để giúp đỡ những người đang vật vã tìm người yêu.
Đối với nhiều bệnh nhân của ông, quyết định tắt các nền tảng hẹn hò, đổ lỗi cho chúng khi thất bại, hoặc ngược lại sử dụng chúng quá thường xuyên có thể phản ánh mâu thuẫn trong tình cảm đối với quan hệ yêu đương dựa trên hành vi và cảm xúc của con người vốn đã thực sự 'tồn tại hàng ngàn năm'.
Nó có thể đi từ những tổn thương trong mối quan hệ trước đây do người cũ gây ra hoặc trong thời thơ ấu, cho đến sự ám ảnh về thể xác hay xung đột về bản sắc tình dục, chế độ một vợ một chồng và sự tự tin.
Ông khuyên những người quyết tâm hẹn hò cần cải thiện quá trình sử dụng ứng dụng bằng cách làm cho nó 'xã hội hơn', ví dụ như chia sẻ hồ sơ với bạn bè, suy nghĩ về việc đi đâu để hẹn hò và quyết định khi nào nên nói chuyện về việc mình vẫn chưa tìm được ai.
"Một trong những con đường sẽ đưa mọi người đến sự khốn khổ trong hẹn hò là họ thể hiện hồ sơ cá nhân quá khép kín đối với những người xung quanh," Lundquist nói. Tuy nhiên, quá trình này mất thời gian và cần có sự quyết tâm, ông phân tích và cho rằng "nếu bạn không tham gia tích cực hàng ngày, cơ hội thành công tôi nghĩ là gần bằng không."
Damona Hoffman nói rằng việc hẹn hò cần có sự đầu tư công sức, tâm trí nhất đinh mà nhiều người thuộc lứa thiên niên kỷ thiếu
Damona Hoffman, huấn luyện viên hẹn hò ở Los Angeles và là người dẫn chương trình Dates & Mates đồng ý rằng ứng dụng hẹn hò là 'công cụ mạnh nhất trong hộp công cụ hẹn hò', nhưng lạc quan hơn về các lựa chọn theo cách thông thường trong đời thực.
Lời khuyên của bà bao gồm dành khoảng năm giờ mỗi tuần để trò chuyện với người tình tiềm năng hoặc gặp họ ngoài đời, ý thức hơn về kiểu người bạn đang mong đợi, và tích cực tìm kiếm các không gian phù hợp nơi bạn có thể tiếp cận trực tiếp đối tượng tiềm năng.
"Nếu muốn tìm một người có công việc sự nghiệp, bạn có thể đến trung tâm thành phố vào giờ vui vẻ (khi các quán giảm giá) và chủ động bắt chuyện với những người làm việc ở các văn phòng. Hoặc nếu bạn muốn tìm một người giàu lòng trắc ẩn, bạn nên tìm đến các sự kiện từ thiện hoặc những nơi mà bạn sẽ gặp những người mà thiện nguyện là một phần cuộc sống của họ."
Đối với những người rủng rỉnh tiền bạc, thuê một huấn luyện viên hẹn hò là một lựa chọn khác mà bà đề xuất (dịch vụ của bà tốn tối thiểu 1.000 đô la một tháng) hoặc thậm chí trả tiền cho các dịch vụ mai mối.
Khái niệm dường như đã lỗi thời này đang hồi sinh đối với những người có sự nghiệp, giàu có, ít ỏi thời gian ở một số thành phố của Mỹ, trong khi dịch vụ mai mối cá nhân đầu tiên của Thụy Điển ra đời mới chỉ ba năm trước đã có lượng khách hàng ngày càng đông trên khắp châu Au.
Tuy nhiên, Hoffman đồng cảm với cảm giác mệt mỏi với việc hẹn hò và nói rằng bất cứ ai cảm thấy đến mức kiệt sức nên nghỉ ngơi một chút, 'bởi vì khi đó bạn đang mang năng lượng tiêu cực vào việc hẹn hò'.
Hẹn hò sẽ trở nên ra sao?
Về tương lai của hẹn hò, Scott Harvey, biên tập viên trang Global Dating Insights, nói rằng trí tuệ nhân tạo và video là 'hai điểm chính được mọi người nói đến' vào lúc này.
Relate, một công ty khởi nghiệp Bắc Âu chuyên về lĩnh vực hẹn hò tìm người yêu, tổ chức các bữa tiệc dành cho người độc thân tới gặp gỡ nhau
Một sản phẩm hẹn hò mới - tính năng tích hợp trên app Facebook - đã ra mắt ở Mỹ và 20 quốc gia khác, và dự kiến sẽ tung ra ở châu u vào năm nay. Sản phẩm này có phần tùy chọn, theo đó cho phép người dùng chia sẻ những trạng thái có video hay hình ảnh trên dòng thời gian của họ cho những đối tượng tiềm năng, giúp giảm bớt công sức tạo các nội dung cần được chăm chút kỹ cho các nền tảng hẹn hò riêng biệt.
Vì Facebook đã biết quá rõ về chúng ta, Harvey lập luận, nên nó có 'hiểu biết không ai sánh được' về những đối tượng tương xứng nào sẽ tìm đến nhau, sẽ kết hôn hoặc ly hôn. Hiểu biết này có thể được vận dụng để làm nền cho các thuật toán mai mối trong tương lai.
Về video, ông nói rằng các công ty ứng dụng hẹn hò cũng muốn thử nghiệm với tính năng video chat, "liệu mọi người có cảm nhận được sự rung động giống như khi gặp gỡ, chuyện trò trực tiếp hay không", và "liệu mọi người có thực sự vấp phải vấn đề gì không nếu như họ hẹn gặp nhau qua video chat vào chiều Chủ Nhật hoặc tối thứ Ba", thay vì thực sự có cuộc gặp mặt hoá ra là rất nhạt nhẽo trong đời thực.
Trong khi đó, những nhà phân tích và huấn luyện viên trong ngành bao gồm cả Scott Harvey và Damona Hoffman cũng chỉ ra sự hồi sinh trong các sự kiện gặp trực tiếp cho người độc thân ở cả hai bờ Đại Tây Dương, cho dù là được tổ chức bởi công ty hẹn hò trực tuyến lớn đang tìm những cách thức mới để kết nối những nhóm người độc thân, hay bởi những công ty mới ra đời, đang tìm cách tận dụng các cuộc tranh luận hiện tại về những thách thức hẹn hò trong kỷ nguyên số.
Maddy Savage
