Israel oanh kích cơ sở ly tâm và các cơ sở vũ khí của Iran

Israel khẳng định đã nhằm mục tiêu vào một cơ sở ly tâm tại Tehran cùng các cơ sở vũ khí trong đợt oanh kích đêm 17/6.

Về phía Iran cũng đã tiến hành các cuộc tấn công vào Israel, khiến còi báo động vang lên hai lần trong đêm.

Tuy nhiên, quy mô các đợt tấn công của Iran đã giảm đi đáng kể, theo tường thuật của Hugo Bachega.

Quân đội Israel cho biết đã tấn công một cơ sở sản xuất máy ly tâm và các địa điểm sản xuất vũ khí ở Iran.

Máy ly tâm là thiết bị dùng để làm giàu uranium. Uranium đã làm giàu có thể được dùng làm nhiên liệu cho các nhà máy điện hạt nhân, nhưng cũng có thể dùng để chế tạo bom hạt nhân.

Người đứng đầu cơ quan giám sát hạt nhân toàn cầu nói hôm thứ 13/6 rằng các máy ly tâm tại nhà máy làm giàu uranium ngầm của Iran ở Natanz có thể đã bị "hư hại nghiêm trọng nếu không muốn nói là phá hủy hoàn toàn" sau các cuộc tấn công của Israel vào cùng ngày.

Theo tuyên bố từ quân đội Israel, hơn 50 máy bay đã thực hiện các cuộc không kích, tập trung vào "một nhà máy sản xuất máy ly tâm ở Tehran" và "nhiều địa điểm chế tạo vũ khí, trong đó có cơ sở sản xuất vật liệu và linh kiện cho tên lửa đất đối đất".

Những cỗ máy ly tâm rất mong manh và được cân bằng tinh vi. Chúng quay khí uranium hexafluoride ở tốc độ cực cao bằng cách sử dụng các rô tơ.

Một sự cố nhỏ – chẳng hạn như mất điện – cũng có thể khiến máy ly tâm quay mất kiểm soát, các bộ phận va đập vào nhau và làm hỏng cả một chuỗi máy.

Bài đăng của quân đội Israel dường như cho thấy họ đã tấn công một địa điểm nơi các máy ly tâm được sản xuất – khác với việc nhắm vào các máy ly tâm đang hoạt động.

Họ tuyên bố:

"Trong khuôn khổ nỗ lực sâu rộng nhằm phá vỡ chương trình phát triển vũ khí hạt nhân của chế độ Iran, một địa điểm sản xuất máy ly tâm ở Tehran đã bị tấn công. Địa điểm này được cho là nhằm giúp chế độ Iran mở rộng phạm vi và tốc độ làm giàu uranium cho việc phát triển vũ khí hạt nhân."

Mỹ điều 30 máy bay tới châu Âu giữa tin đồn tham gia không kích với Israel

Ít nhất 30 máy bay quân sự Mỹ đã được di chuyển từ các căn cứ ở nước này đến châu Âu trong ba ngày qua.

Các máy bay được đề cập đều là máy bay tiếp nhiên liệu của quân đội Mỹ được sử dụng cho việc truyền nhiên liệu cho máy bay chiến đấu và máy bay ném bom.

Theo Flightradar24, ít nhất bảy trong số các máy bay này - tất cả đều là KC-135 - đã dừng chân tại các căn cứ không quân của Mỹ ở Tây Ban Nha, Scotland và Anh.

Các chuyến bay diễn ra trong bối cảnh Israel và Iran tiếp tục oanh kích qua lại, sau khi Israel tiến hành một chiến dịch vào ngày 13/6 mà họ cho là nhằm phá hủy chương trình hạt nhân của Tehran.

Không rõ liệu các động thái của Mỹ có liên quan trực tiếp đến cuộc xung đột hay không, nhưng một chuyên gia đã nói rằng các chuyến bay của máy bay tiếp nhiên liệu là "rất bất thường".

Justin Bronk, một nhà phân tích cấp cao của Viện nghiên cứu Royal United Services (Rusi), cho hay các đợt triển khai này "nói lên rất nhiều" rằng Mỹ đang đưa ra các kế hoạch dự phòng để "hỗ trợ các hoạt động chiến đấu chuyên sâu" trong khu vực trong những tuần tới.

Bảy máy bay phản lực tiếp tục di chuyển và theo dữ liệu theo dõi chuyến bay có thể được nhìn thấy đang bay về phía đông Sicily vào chiều 17/6. Sáu chiếc không có điểm đến cụ thể - một chiếc đã hạ cánh trên đảo Crete của Hy Lạp.

Nhưng cựu chỉ huy Lực lượng Phòng vệ Ireland, Phó Đô đốc Mark Mellett, nói rằng động thái này có thể nằm trong chính sách rộng hơn về "chiến lược mập mờ" nhằm gây áp lực buộc Iran nhượng bộ trong các cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân của mình.

Israel ban đầu đã phát động một cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng hạt nhân của Iran vào 13/6, chỉ một ngày sau khi thời hạn của Tổng thống Donald Trump giành cho Iran để đạt được thỏa thuận đình chỉ chương trình hạt nhân của nước này hết hạn.

Những động thái của máy bay phản lực diễn ra trong bối cảnh có tin tức về việc Mỹ cũng đã điều chuyển tàu sân bay USS Nimitz từ Biển Đông đến Trung Đông.

Hãng tin Reuters đưa tin rằng một sự kiện đã được lên kế hoạch có sự tham gia của tàu này tại Việt Nam đã bị hủy vì lý do theo đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội là một "yêu cầu tác chiến khẩn cấp".

Trang web theo dõi tàu MarineTraffic cho thấy vị trí cuối cùng của tàu USS Nimitz là ở Eo biển Malacca, hướng về Singapore vào sáng sớm ngày 17/6. Tàu Nimitz chở theo một phi đội máy bay chiến đấu và được nhiều tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường hộ tống.

Mỹ cũng đã di chuyển các máy bay chiến đấu F-16, F-22 và F-35 đến các căn cứ ở Trung Đông, ba quan chức quốc phòng nói với Reuters vào ngày 17/6.

Các máy bay chở dầu được chuyển đến châu Âu trong vài ngày qua có thể được sử dụng để tiếp nhiên liệu cho các máy bay phản lực này.

Trước đó, vào hôm 17/6, Phó Tổng thống JD Vance đã nói bóng gió rằng Mỹ có thể can thiệp để hỗ trợ chiến dịch của Israel. Ông viết trên mạng xã hội rằng ông Trump "có thể quyết định cần phải hành động thêm" để chấm dứt chương trình hạt nhân của Iran.

Tehran được cho là đang vận hành hai địa điểm làm giàu chính dưới lòng đất. Natanz đã bị Israel tấn công, và Fordo nằm sâu trong một khu vực núi đồi gần thành phố Qom.

Để xâm nhập vào cơ sở này, Mỹ có thể sẽ phải sử dụng đạn xuyên phá vũ khí lớn (MOP) GBU-57A/B, hai sĩ quan quân đội cấp cao của phương Tây nói với BBC Verify. MOP là loại bom lớn, nặng khoảng 13,6 tấn, còn được gọi là "bom phá boong ke".

Bom MOP là vũ khí chính quy duy nhất cùng loại được cho là có khả năng xuyên thủng bê tông dày tới 60m. Chỉ máy bay ném bom tàng hình B-2 mới có thể mang theo loại bom này.

Gần đây, Mỹ đã có một phi đội máy bay ném bom B-2 tại căn cứ trên đảo Diego Garcia ở quần đảo Chagos. Mặc dù hòn đảo này cách bờ biển phía nam của Iran khoảng 3.800 km, nhưng vị trí của chúng trên đảo Diego Garcia sẽ giúp chúng nằm trong phạm vi tấn công của Iran.

"Có thể duy trì hoạt động liên tục từ [Diego Garcia] hiệu quả hơn rất nhiều," Đô đốc Không quân Greg Bagwell, cựu phó chỉ huy các chiến dịch của Không quân Hoàng gia Anh (RAF).

"Chúng thật sự có thể hoạt động suốt ngày đêm," ông nói thêm.

Hình ảnh vệ tinh lần đầu tiên cho thấy các máy bay ném bom B-2 đã đóng quân tại Diego Garcia vào cuối tháng Ba, nhưng những hình ảnh gần đây nhất từ hòn đảo này không còn thấy sự hiện diện của chúng nữa.

Phó Đô đốc Mellett cho rằng mình sẽ thấy các máy bay ném bom này xuất hiện trên đảo trước bất kỳ chiến dịch nào nhắm vào Iran, và ông gọi sự vắng mặt của chúng là "một mảnh ghép còn thiếu".

Đô đốc Không quân Bagwell đồng tình. Tuy nhiên, ông lưu ý rằng B-2 có khả năng hoạt động liên tục 24 giờ và có thể cất cánh từ đất liền Mỹ nếu Nhà Trắng quyết định phát động một cuộc tấn công.

"Họ đã loại bỏ mọi phương tiện để Iran tự vệ, điều này hiển nhiên khiến mọi mục tiêu quân sự hay thậm chí là hạt nhân đều hoàn toàn nằm trong tầm kiểm soát của bất cứ điều gì Israel muốn thực hiện."

 

Matt Murphy _ Thomas Spencer & Alex Murray