Mỹ tấn công cơ sở hạt nhân Iran như thế nào?

 

Chuyến bay kéo dài 18 tiếng mỗi chiều, nhiều lần tiếp nhiên liệu trên không và một loạt các biện pháp nghi binh – đó là cách mà nhiệm vụ ném bom các cơ sở hạt nhân của Iran đã diễn ra, theo lời Đại tướng Dan Caine - Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, sĩ quan cao cấp nhất trong quân đội Mỹ.

Mặc dù tác động đầy đủ của cái mà Mỹ gọi là "Chiến dịch Nhát búa Nửa đêm" vẫn chưa rõ ràng, một lộ trình chi tiết về cách nhiệm vụ phức tạp này diễn ra đã được trình bày trong một cuộc họp báo của Lầu Năm Góc vào sáng ngày 22/6, chỉ vài giờ sau các cuộc tấn công.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth nói với các phóng viên rằng các máy bay ném bom của Mỹ đã "đến và đi mà thế giới không hề hay biết."

Dưới màn đêm, các máy bay ném bom tàng hình B-2 đã cất cánh từ Căn cứ Không quân Whiteman vào lúc 0 giờ 1 phút ngày 21/6 theo giờ miền Đông nước Mỹ (11 giờ 1 phút Việt Nam), theo Lầu Năm Góc.

Mục tiêu sau cùng của sứ mệnh này: các cơ sở hạt nhân được bảo vệ nghiêm ngặt nhất của Iran.

Những chiếc máy bay có tốc độ tiệm cận âm thanh đã băng qua Đại Tây Dương, mang theo những quả bom "phá boongke" cực mạnh, có khả năng xuyên thủng lớp bê tông dày hơn 18 m.

Đây là loại vũ khí cần thiết để tấn công cơ sở làm giàu hạt nhân Fordo (Fordow) của Iran, vốn nằm sâu trong lòng đất, bên dưới một ngọn núi và được coi là tâm điểm trong chương trình hạt nhân của Iran. Mỹ là quốc gia duy nhất trên thế giới được biết đến là sở hữu loại vũ khí này.

Nhưng thế giới vẫn chưa theo dõi – ít nhất là vào thời điểm đó. Mọi ánh mắt đều đổ dồn về phía tây, hướng về Thái Bình Dương, sau những báo cáo về việc máy bay ném bom đã được điều đến lãnh thổ đảo Guam của Mỹ.

"Mặc dù việc triển khai này không được chính thức liên kết với các cuộc thảo luận về việc Mỹ tham gia cuộc chiến của Israel đánh vào Iran, nhưng ít ai đặt nghi vấn mối liên hệ này," BBC đã tường thuật vào lúc đấy.

Tuy nhiên, đó chỉ là một mưu mẹo – theo lời kể của Lầu Năm Góc – một đòn nghi binh nhằm đánh lạc hướng khỏi các chuyến bay tuyệt mật đang hướng thẳng đến Iran qua Đại Tây Dương.

Những chiến đấu cơ đã bay về phía tây qua Thái Bình Dương thực chất là "một động thái nghi binh mà chỉ một số ít những người lập kế hoạch và các lãnh đạo chủ chốt biết," Đại tướng Caine cho hay.

Ông nói thêm: "Nhóm tấn công chính bao gồm bảy máy bay ném bom B-2 Spirit, mỗi chiếc có hai thành viên phi hành đoàn, lặng lẽ tiến về phía đông với liên lạc tối thiểu."

Những máy bay quân sự này không xuất hiện trên các trang web theo dõi chuyến bay, khiến BBC khó có thể xác minh độc lập mô tả của Lầu Năm Góc về các sự kiện. Và mặc dù hình ảnh vệ tinh có thể giúp cho thấy mức độ thiệt hại tại các địa điểm bị tấn công trong đêm, chúng không thể cung cấp thông tin chính xác thời điểm bị tấn công.

Khi đội bay đến Trung Đông, vào khoảng 17 giờ miền Đông nước Mỹ (0 giờ 30 tại Tehran, 4 giờ sáng Việt Nam), chúng đã được các máy bay hộ tống hỗ trợ, giúp bảo vệ máy bay ném bom bằng cách quét phía trước để tìm kiếm máy bay chiến đấu của đối phương và các mối đe dọa tên lửa đất đối không - điều mà tướng Caine gọi là "một cuộc diễn tập phức tạp, được tính toán thời gian chặt chẽ".

Tuy nhiên, các quan chức Mỹ cho biết máy bay chiến đấu của Iran đã không cất cánh và không có hệ thống phòng không nào có vẻ đã khai hỏa.

Patrycja Bazylczyk, chuyên gia phòng thủ tên lửa tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington DC, nói:

"Sự thống trị của Israel đối với không phận Iran đã tạo tiền đề cho các máy bay ném bom của Mỹ hoạt động mà không bị cản trở."

Một giờ bốn mươi phút tiếp theo đã được ông Caine mô tả trong cuộc họp báo của Lầu Năm Góc với mức độ chi tiết thường không được tiết lộ cho công chúng.

Mặc dù cuộc họp báo đã cung cấp thời gian cho một số sự kiện nhất định, nhưng bản đồ hiển thị hành trình của máy bay ném bom không phải là đường bay cụ thể và có sự khác biệt nhỏ trong hai phiên bản được trình bày.

Trong khi Iran đã xác nhận các cuộc tấn công, họ đã nói giảm nói tránh về mức độ thiệt hại và không cung cấp một tài khoản cụ thể về chuỗi sự kiện.

Vào khoảng 17 giờ miền Đông nước Mỹ (0 giờ 30 tại Tehran, 4 giờ sáng Việt Nam), các quan chức Mỹ cho hay hơn hai chục tên lửa hành trình Tomahawk tấn công mặt đất đã được phóng từ một tàu ngầm của Mỹ đóng quân ở Biển Ả Rập, hướng tới địa điểm hạt nhân gần Isfahan, một thành phố với khoảng hai triệu dân.

Mặc dù cơ sở hạt nhân ở đó nằm sâu hàng trăm cây số trong nội địa, các tàu ngầm đủ gần để tên lửa hành trình có thể tấn công gần như cùng lúc với việc các máy bay B-2 tàng hình thả bom "xuyên phá" xuống hai địa điểm hạt nhân khác, theo Tiến sĩ Stacie Pettyjohn, chuyên gia quốc phòng tại Trung tâm An ninh Hoa Kỳ Mới.

Điều này có nghĩa là Mỹ đã có thể thực hiện "một cuộc tấn công bất ngờ phối hợp vào nhiều địa điểm," bà nói.

Trong khi đó, đội máy bay ném bom đã tiến vào không phận Iran, nơi Mỹ đã sử dụng một số chiến thuật đánh lừa khác, bao gồm cả các động tác nghi binh, theo Lầu Năm Góc.

Sau đó, các cuộc không kích bắt đầu.

Chiếc máy bay ném bom dẫn đầu đã thả hai quả bom xuyên phá hạng nặng GBU-57, còn gọi là MOP, vào mục tiêu đầu tiên trong số các mục tiêu tại Fordo vào khoảng 18 giờ 40 giờ miền đông Mỹ, chỉ ngay sau 2 giờ sáng theo giờ Iran.

Theo các chuyên gia, quả bom MOP có khả năng xuyên qua khoảng 18m bê tông hoặc 61m đất trước khi phát nổ. Điều này có nghĩa là mặc dù không đảm bảo thành công hoàn toàn, đây là quả bom duy nhất trên thế giới có thể tiếp cận được độ sâu của các đường hầm tại cơ sở Fordo – được cho là sâu 80-90m dưới lòng đất.

Đây là lần đầu tiên những quả bom "phá boongke" được sử dụng trong một chiến dịch tác chiến thực tế.

Sau khi các oanh tạc cơ ở trên không 18 tiếng đồng hồ, tất cả các mục tiêu đã bị tấn công chỉ trong khoảng 25 phút trước khi các máy bay rời khỏi Iran vào lúc 19 giờ 30 phút miền Đông Mỹ (3 giờ tại Tehran, 6 giờ 30 phút sáng Việt Nam) để quay trở về Mỹ, theo Lầu Năm Góc.

Tổng cộng, khoảng 75 vũ khí dẫn đường chính xác và hơn 125 máy bay của Mỹ đã được sử dụng và Bộ trưởng Hegseth tuyên bố nhiệm vụ này đã tạo ra sự phá hủy "bạo liệt và rõ rệt" đối với năng lực hạt nhân của Iran.

Tuy nhiên, sẽ mất nhiều thời gian để đánh giá các bằng chứng về toàn bộ quy mô của đợt tấn công này vì cần thêm nhiều hình ảnh để xem bom phá boongke đã có thể xuyên sâu đến mức nào dưới lòng đất tại các địa điểm hạt nhân quan trọng.

"Đây là một cuộc tấn công cực kỳ phức tạp và rất tinh vi mà không quốc gia nào khác trên thế giới có thể thực hiện được," Tiến sĩ Pettyjohn nhận định.

"Mặc dù chiến dịch đã thành công về mặt chiến thuật, nhưng vẫn chưa rõ liệu nó có đạt được mục tiêu là đẩy lùi chương trình hạt nhân của Iran một cách lâu dài hay không."

 

Jake Horton _ Paul Sargeant & Robin Levinson King