Vụ C.P. Việt Nam: nhân viên trong việc bảo mật thông tin công ty

Báo chí Việt Nam đưa tin rằng chính quyền Sóc Trăng đã nhận được lời đề nghị của Công ty cổ phần Chăn nuôi C.P. Việt Nam xử lý hành vi cáo buộc công ty này trộn heo bệnh bán ra thị trường. Điều này dấy lên câu hỏi về trách nhiệm của nhân viên trong việc bảo mật thông tin công ty trong trường hợp thông tin đó liên quan đến lợi ích cộng đồng?

Ngày 4/6, ông Phạm Văn Đâu, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Sóc Trăng nói với báo giới Việt Nam rằng đã nhận được công văn của C.P. Việt Nam gửi đến sở với nội dung đề nghị xử lý hành vi đăng tải thông tin sai sự thật, bôi nhọ uy tín doanh nghiệp.

Văn bản, do ông Chinoros Benjachavakul, Phó Tổng Giám đốc cấp cao phụ trách nhân sự và đối ngoại của C.P. Việt Nam, ký ngày 28/5.

Ông Liễu Quý Ngân, người được nêu tên trong văn bản, đã sử dụng Fanpage "Jonny Lieu" và tài khoản Zalo cá nhân "Ngân Tech" để chia sẻ thông tin nói trên.

Theo văn bản được báo giới dẫn lại, các thông tin mà ông Ngân đăng tải "cố ý vu khống, thổi phồng sai lệch về quy trình sản xuất, chất lượng sản phẩm của công ty; gây hoang mang dư luận, ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý người tiêu dùng, đối tác và cộng đồng địa phương; vi phạm nghiêm trọng quy định pháp luật về quản lý, cung cấp và sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng".

C.P. kiến nghị sở xác minh và xử lý theo đúng quy định pháp luật đối với ông Ngân. Công ty cũng đã yêu cầu toàn bộ nội dung vi phạm được gỡ bỏ và có hình thức công khai cải chính thông tin.

Ông Đâu xác nhận đã nhận công văn của C.P. và cho biết sẽ chờ kết luận điều tra chính thức của cơ quan công an và sau đó ''sẽ thực hiện đúng chức trách của mình".

Cùng ngày, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến đã ký văn bản gửi Bộ Công an đề nghị điều tra và xử lý thông tin đang lan truyền trên mạng xã hội tố cáo C.P. nói trên.

Những diễn biến mới này dấy lên câu hỏi về trách nhiệm của nhân viên trong việc giữ kín thông tin nội bộ trong doanh nghiệp, trong trường hợp thông tin đó có thể mang đến lợi ích công, sức khỏe hoặc sự an toàn của người tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp đó.

''Người lao động có nghĩa vụ giữ bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ của doanh nghiệp theo Bộ luật Lao động. Tuy nhiên, không phải mọi thông tin nội bộ đều được coi là 'bí mật kinh doanh' theo nghĩa pháp lý,'' ông Sơn nói.

Luật sư Sơn viện dẫn Luật Sở hữu trí tuệ hiện hành, theo đó quy định bí mật kinh doanh phải đáp ứng ba tiêu chí: thông tin chưa được công khai, có giá trị thương mại do tính bí mật và được chủ sở hữu giữ bí mật bằng biện pháp cần thiết.

''Thông tin về sản phẩm kém chất lượng hoặc vi phạm an toàn thường không đáp ứng các tiêu chí này, do đó không thuộc đối tượng được bảo vệ."

''Khi xảy ra xung đột giữa nghĩa vụ bảo mật theo hợp đồng lao động và lợi ích công cộng, pháp luật Việt Nam ưu tiên bảo vệ an toàn sức khỏe cộng đồng,'' luật sư nói tiếp.

Trong việc tố giác, pháp luật cho phép người dân làm điều này trong hai bộ luật khác nhau.

Luật Tố cáo 2018 trao quyền tố cáo hành vi vi phạm pháp luật gây thiệt hại đến lợi ích công.

Luật cũng cam kết nhà nước bảo vệ quyền và nghĩa vụ của người tố cáo, trong đó có quyền ''đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền áp dụng các biện pháp bảo vệ người tố cáo.''

Bên cạnh đó, Luật An toàn thực phẩm 2010 khuyến khích việc tố giác các hành vi vi phạm an toàn thực phẩm.

''Điều này cho thấy pháp luật không chỉ cho phép mà còn khuyến khích việc tiết lộ thông tin khi liên quan đến an toàn người tiêu dùng,'' ông Sơn giải thích.

Vì vậy, theo ông, người lao động được pháp luật trao quyền và bảo vệ khi tiết lộ thông tin về sản phẩm kém chất lượng gây nguy hiểm cho người tiêu dùng, do "đây không phải bí mật kinh doanh được pháp luật bảo hộ mà là thông tin cần thiết để bảo vệ lợi ích công cộng."

Cơn lốc thông tin mang tên C.P. diễn ra trong bối cảnh chính quyền Việt Nam siết chặt việc kiểm soát hàng giả, kém chất lượng đang tràn lan trên thị trường.

Hôm 4/6, trong cuộc họp Chính phủ thường kỳ tháng 5/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhắc lại thông điệp an toàn thực phẩm liên quan tới sức khỏe, tính mạng người dân đang có ''diễn biến phức tạp''.

Cùng ngày, trang web chính thức của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã có bài viết với câu hỏi: ''Tại sao sự việc chỉ được phát hiện sau khi có đơn tố cáo từ nội bộ, thay vì qua các đợt kiểm tra định kỳ như quy định?''

Tác giả bài viết cho rằng chất lượng của một công ty ''không thể phụ thuộc vào 'lòng tự trọng' của từng nhân viên hay quản lý cửa hàng'', mà cần phải có hệ thống quản trị rủi ro nghiêm ngặt, bao gồm việc ứng dụng công nghệ truy xuất theo thời gian thực.

''Việc một nhân viên cũ có thể kể lại hàng loạt vi phạm kéo dài nhiều năm cho thấy quy trình kiểm tra nội bộ tại cấp cửa hàng hoặc bị bỏ qua, hoặc quá dễ dàng bị thao túng. Đây không phải là vấn đề của riêng C.P. Việt Nam, mà là thực trạng chung của nhiều chuỗi thực phẩm,'' tác giả viết thêm.

Tiền lệ tố giác công ty

Đây không phải lần đầu tiên nhân viên của một công ty tại Việt Nam tố cáo sản phẩm của công ty đang thuê họ.

Năm 2011, kỹ sư Lê Văn Tạch, một cán bộ kỹ thuật làm việc cho Công ty Toyota VN (TMV) 10 năm, đã đề nghị nhiều cơ quan chức năng Việt Nam vào cuộc vì các sản phẩm do TMV sản xuất có nhiều vấn đề về chất lượng.

Sau đó, công ty này đã phải triệu hồi trên 73.000 xe ô tô.

Sau tố cáo của ông Tạch, vào tháng 8/2011, Tổng giám đốc TMV đã ký các quyết định kỷ luật, điều chuyển ông Tạch từ bộ phận kỹ thuật sang bộ phận giám sát an toàn, với lý do ông Tạch gửi một số thư từ đến lãnh đạo TMV với lời lẽ thiếu nhã nhặn, gây mất ổn định trong công ty.

Ở vị trí mới, lương của ông Tạch là 9 triệu/tháng trong thời hạn 6 tháng, so với mức lương 12,5 triệu/tháng trước đó.

Ông Tạch sau đó đã gửi đơn khởi kiện về quyết định kỷ luật của TMV lên Tòa án Nhân dân Thị xã Phúc Yên. Vào tháng 4/2012, tòa này đã tuyên ông Tạch thua kiện với lý do nội quy lao động của TMV là đúng pháp luật và ông Tạch không có ý kiến gì về vấn đề này trong quá trinh làm việc.

Luật sư Phùng Thanh Sơn nói rằng chưa có nhiều vụ việc nhân viên tố giác công ty vì lợi ích công được công bố rộng rãi.

''Tuy nhiên, pháp luật đã thiết lập hệ thống bảo vệ khá toàn diện. Khi doanh nghiệp có hành vi trả thù người tố cáo, họ có thể phải đối mặt với nhiều hậu quả pháp lý, tùy theo hành vi và mức độ trả thù,'' ông diễn giải và liệt kê một số ví dụ như bồi thường thiệt hại do sa thải trái pháp luật.

''Dù vậy, trong thực tế, việc chứng minh mối liên hệ trực tiếp giữa hành vi tố cáo và việc bị trả thù vẫn còn nhiều thách thức,'' luật sư Sơn nói.

Sa thải đúng luật?

Từ khi ông Ngân cáo buộc công ty C.P. bán ra thị trường thịt heo nhiễm bệnh tại tỉnh Sóc Trăng vào tuần cuối tháng Năm, các cơ quan chức năng đã vào cuộc nhanh chóng và hầu như ngày nào cũng có ít nhất một diễn biến mới được báo giới Việt Nam đưa tin.

Tính đến sáng hôm 5/6, chưa có thông tin C.P. sẽ đâm đơn kiện ông Ngân, nhưng thông tin họ yêu cầu chính quyền Sóc Trăng xử lý hành vi chia sẻ thông tin ''sai sự thật'' đã được công bố.

Theo đơn cho thôi việc của công ty C.P. đề ngày 1/6 được truyền thông dẫn lại, C.P. cho ông Ngân, người đảm nhận vị trí admin support staff (nhân viên quản trị hỗ trợ), nghỉ việc vào cùng ngày với lý do "tự ý bỏ việc liên tục 5 ngày làm việc mà không có lý do chính đáng''.

Ông Ngân nói với VOV rằng ông mắc bệnh thận mãn tính và phải chạy thận định kỳ. Ông đã báo cáo công ty và được cho phép ông làm việc từ xa tại nhà tại huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng. Tuy nhiên, theo ông Ngân, C.P. sau đó đã yêu cầu ông về làm việc tại Cần Thơ, dù ông không được thông báo cụ thể về thời gian làm việc và chính sách hỗ trợ.

Dựa vào văn bản và thông tin đã được công bố trên, luật sư Sơn cho biết C.P. không thể đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của ông Ngân với lý do trên.

Vị luật sư viện dẫn Bộ luật Lao động 2019 và cho biết công ty chỉ được chấm dứt hợp đồng khi người lao động điều trị mà khả năng lao động chưa hồi phục trong thời gian 12 tháng liên tục theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn.

Con số này có thể là 6 tháng liên tục đối với người làm việc theo hợp đồng lao động có xác định thời hạn từ 12 tháng đến 36 tháng.

Công ty cũng có thể chấm dứt hợp đồng khi thời gian điều trị quá nửa thời hạn hợp đồng lao động đối với trường hợp hợp đồng có thời hạn dưới 12 tháng.

Công ty C.P. đã nói gì?

Ngay sau khi cáo buộc của ông Ngân lan truyền trên mạng xã hội, vào hôm 30/5, C.P. Việt Nam công bố trên trang Facebook chính thức của công ty rằng thông tin này là ''bịa đặt, sai sự thật'', và hình ảnh đính kèm bài viết ''đều không rõ nguồn gốc, thời gian và không phải là hình ảnh sản phẩm của Công ty Cổ phần Chăn nuôi C.P. Việt Nam.''

Tuy nhiên, hôm 2/6, đại diện C.P. Việt Nam tại Hậu Giang xác nhận với báo chí rằng hình heo bệnh lan truyền xuất phát từ tài khoản mạng xã hội của ông Ngân là có thật.

Hình ảnh này được chụp tại cơ sở giết mổ Dững Nga tại huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang, một cơ sở làm gia công cho C.P. Theo giải thích của công ty, con heo cụ thể trong ảnh đã được đem tiêu hủy theo quy định.

Tuy nhiên, việc tiêu hủy bằng cách "nấu cho cá ăn" đã đặt ra nhiều câu hỏi.

Về vấn đề này, ngày 3/6, tại cuộc họp thường kỳ của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, bà Nguyễn Thu Thủy, Cục phó Cục Chăn nuôi - Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho biết tại thời điểm báo cáo, cơ sở giết mổ chỉ báo cáo có triệu chứng ở ngoài da chứ không báo cáo dịch bệnh, thế nên xin xử lý nhiệt và cho cá ăn, đây là việc đã có hướng dẫn của Cục Thú y.

Tuy nhiên, bà Thủy cho biết có vấn đề về việc đóng dấu trong bức hình được chia sẻ.

"Nếu heo bị bệnh thì sẽ phải đóng dấu dấu tròn, heo tiêu hủy phải đóng dấu hình tam giác. Trong khi đó, trên hình ảnh heo bị bệnh của C.P. Việt Nam năm 2022 đóng dấu dấu vuông - đây là dấu kiểm soát giết mổ ra thị trường", bà Thủy nói.

Theo Tuổi Trẻ, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho rằng cách xử lý hai thân thịt trên bằng cách cho cá ăn ''là sai", trường hợp như vậy phải xử lý bằng vôi, hóa chất hoặc đốt.

"Đã như thế là bệnh, không có triệu chứng gì cả... Nhìn thân thịt con heo mẩn đỏ hết, triệu chứng xuất huyết, không vi rút thì vi khuẩn, không đổ cho cá ăn được," ông Tiến nói thêm.

BBC đã liên hệ ông Benjachavakul, người ký quyết định cho ông Ngân nghỉ việc, và các cá nhân liên quan tại C.P. Việt Nam và công ty mẹ tại Thái Lan, nhưng chưa nhận được phản hồi.

Chúng tôi cũng đã liên hệ với ông Ngân qua trang Facebook và email của ông cung cấp và chưa được hồi đáp.

Tập đoàn Charoen Pokphand (C.P.) Thái Lan đầu tư vào Việt Nam từ năm 1988, sau khi Việt Nam mở cửa năm 1986 theo chủ trương đổi mới, với hình thức mở văn phòng đại diện tại TP HCM.

Năm 1993, C.P. thành lập Công ty TNHH chăn nuôi C.P. Việt Nam (CPV), xây nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi tại Khu công nghiệp Biên Hòa 2, TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai.

Hiện công ty có hơn 30.000 nhân viên tại Việt Nam.

Vào tháng 3/2025, báo chí Thái Lan đưa tin rằng C.P. đang chuẩn bị đẩy nhanh quá trình phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) và niêm yết đơn vị lớn nhất ở nước ngoài của mình tại Việt Nam để có nguồn tài chính cho việc mở rộng kinh doanh.

Hai tháng sau, ông Soopakij Chearavanont, chủ tịch Tập đoàn C.P., cùng ban lãnh đạo cấp cao CPV đã có buổi gặp Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Hà Nội nhân dịp Thủ tướng Vương quốc Thái Lan sang thăm Việt Nam.

Tại đây, ông Chearavanont đã tái khẳng định cam kết sẽ mở rộng đầu tư, nâng cao năng lực sản xuất tại Việt Nam và đồng hành cùng Việt Nam trong kỷ nguyên vươn mình.

''C.P. Việt Nam không chỉ cung cấp các sản phẩm an toàn, truy xuất nguồn gốc rõ ràng mà còn góp phần thúc đẩy ngành nông nghiệp Việt Nam phát triển theo hướng hiện đại, công nghệ cao và bền vững,'' theo nội dung liên quan đến buổi gặp mặt được truyền thông Việt Nam đưa tin.