Ông Trump nắm cảnh sát Washington để trấn áp tội phạm

Tuy nhiên, nếu tìm cách làm điều đó mà không có sự chấp thuận của Quốc hội, ông Trump có thể sẽ phải đối mặt với một loạt vụ kiện.

Ai kiểm soát lực lượng chấp pháp Washington?

Bà Muriel Bowser, Thị trưởng Washington thuộc đảng Dân chủ, có thẩm quyền đối với Sở Cảnh sát Thủ đô (MPD) của thành phố. Nhưng Đạo luật Tự quản (Home Rule Act) - đạo luật liên bang năm 1973 - cho phép tổng thống nắm quyền kiểm soát MPD trong 30 ngày khi xảy ra tình trạng khẩn cấp.

Ông Trump đã viện dẫn quy định này của Đạo luật Tự quản vào hôm 11/8, tuyên bố trong một sắc lệnh rằng đang có một "tình trạng khẩn cấp về tội phạm" tại thành phố.

Bà Bowser phản bác nhận định của ông Trump về tình trạng bạo lực mất kiểm soát, nhấn mạnh rằng tội phạm bạo lực đã giảm xuống mức thấp nhất trong hơn ba thập kỷ qua, dẫn số liệu của thành phố.

Ông Trump có thể kéo dài thời hạn kiểm soát MPD lên hơn 30 ngày không?

Vào hôm 13/8, ông Trump gợi ý rằng ông có thể kéo dài thời hạn tiếp quản liên bang lên hơn 30 ngày mà không cần sự chấp thuận của Quốc hội.

"Nếu đó là tình trạng khẩn cấp quốc gia, chúng ta có thể làm mà không cần Quốc hội, nhưng chúng tôi dự kiến sẽ sớm đưa vấn đề này ra Quốc hội," ông nói.

Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý cho rằng luật đã quy định rõ ràng: việc tổng thống tiếp quản MPD chỉ giới hạn trong 30 ngày, trừ khi Quốc hội bỏ phiếu thông qua việc gia hạn bằng một nghị quyết chung.

Bất kỳ dự luật nào nhằm kéo dài quyền kiểm soát của ông Trump đối với sở cảnh sát này nhiều khả năng sẽ thất bại tại Thượng viện, nơi dân biểu Dân chủ có thể dùng các thủ tục để chặn hầu hết các dự luật.

Ông trump có thể 'liên bang hóa' Washington hơn nữa không?

Ông Trump nhiều lần đe dọa sẽ đặt Washington dưới sự kiểm soát hoàn toàn của liên bang, nhưng điều này có lẽ sẽ rất khó xảy ra.

Đạo luật Tự quản đã giao công việc điều hành thường ngày của chính quyền địa phương cho văn phòng thị trưởng và hội đồng thành phố.

Để giành toàn quyền kiểm soát liên bang đối với Washington, ông Trump sẽ cần Quốc hội bãi bỏ đạo luật này.

Để bãi bỏ cần có 60 phiếu thuận tại Thượng viện Mỹ, nơi Đảng Cộng hòa của ông Trump đang nắm thế đa số 53–47.

Dân biểu Dân chủ ủng hộ quyền tự quản của Washington và khó có khả năng vượt rào bỏ phiếu ủng hộ quan điểm của ông Trump.

Lực lượng Vệ binh Quốc gia và các cơ quan liên bang thì sao?

Ông Trump có quyền kiểm soát rộng đối với 2.700 binh sĩ và không quân của Lực lượng Vệ binh Quốc gia DC, vốn trực tiếp báo cáo cho tổng thống, khác với các đơn vị vệ binh ở các bang và vùng lãnh thổ khác.

Hôm 11/8, ông Trump cho biết ông đã điều động 800 binh sĩ Vệ binh Quốc gia tới Washington.

Những tháng gần đây, ông Trump cũng đã chỉ đạo các cơ quan thực thi pháp luật liên bang, như Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI), tăng cường sự hiện diện tại Washington.

Tổng thống Mỹ có quyền lớn trong việc điều chuyển nhân sự của các cơ quan liên bang.

Làm ở Washington, rồi áp dụng lên nơi khác?

Ông Trump từng nói rằng việc liên bang hóa lực lượng cảnh sát Washington có thể trở thành hình mẫu cho các thành phố khác của Mỹ.

Trước đây ông từng nói sẽ mở rộng biện pháp này sang các thành phố do đảng Dân chủ điều hành như Chicago. Ông cho rằng thành phố này đã thất bại trong việc xử lý tội phạm.

Tuy nhiên, Washington là trường hợp đặc biệt do vị thế pháp lý và quy định trong Đạo luật Tự quản cho phép tổng thống tiếp quản MPD.

Không có cơ sở pháp lý tương tự để ông Trump có thể tiếp quản các sở cảnh sát ở những thành phố khác. Tu chính án thứ Mười của Hiến pháp Mỹ trao cho các bang quyền cảnh sát nhằm bảo đảm sức khỏe, an toàn và phúc lợi cho công dân bang.

Ông Trump có thể điều động Vệ binh Quốc gia hoặc quân đội hỗ trợ thực thi pháp luật ở các thành phố khác, như khi ông từng cử 4.000 binh sĩ Vệ binh Quốc gia tới Los Angeles để dập tắt biểu tình và hỗ trợ thực thi luật nhập cư.

Không giống như Vệ binh Quốc gia DC - lực lượng báo cáo trực tiếp cho tổng thống, lực lượng vệ binh của mỗi bang là một lực lượng dân quân thuộc quyền thống đốc, trừ khi được huy động gia nhập lực lượng liên bang.

Việc ông Trump tiếp quản Lực lượng Vệ binh Quốc gia California đã phá vỡ truyền thống lâu đời ngăn cản việc sử dụng quân đội như lực lượng cảnh sát trong nước.

California đã kiện chính quyền Trump, cáo buộc tổng thống đã triệu tập Vệ binh Quốc gia trái phép và vi phạm một đạo luật từ thế kỷ 19 vốn cấm quân đội tham gia vào các hoạt động chấp pháp trong nước.

Tổng thống nói sự hiện diện của Vệ binh là cần thiết vì các cuộc biểu tình và bạo lực ở Los Angeles là "một hình thức nổi loạn" đòi hỏi những phản ứng quân sự.

Một thẩm phán trong tuần này đã nghe lời khai trong vụ kiện của California. Vụ kiện này nhằm lấy lại quyền kiểm soát lực lượng Vệ binh Quốc gia cho bang và tìm kiếm phán quyết rằng hành động của ông Trump là bất hợp pháp.