Các con tin và tù nhân được trả tự do sau thỏa thuận ngừng bắn

Sau khi các con tin và tù nhân được trả tự do, thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas vẫn còn nhiều vấn đề phức tạp.

Israel và Hamas đã đạt được bước tiến quan trọng đầu tiên trong thỏa thuận ngừng bắn mong manh tại Gaza vào thứ Hai bằng việc trả tự do cho các con tin và tù nhân, làm dấy lên hy vọng rằng thỏa thuận do Hoa Kỳ làm trung gian có thể dẫn đến chấm dứt vĩnh viễn cuộc chiến kéo dài hai năm tàn phá lãnh thổ Palestine.

Nhưng những vấn đề gai góc hơn như liệu Hamas có giải giáp vũ khí hay không và ai sẽ cai trị Gaza — và câu hỏi về một nhà nước Palestine — vẫn chưa được giải quyết, làm nổi bật sự mong manh của một thỏa thuận mà hiện tại chỉ tạm dừng cuộc xung đột đẫm máu nhất trong lịch sử Israel và Palestine.

Đối với người Israel, việc trả tự do cho 20 con tin còn sống đã mang lại niềm hân hoan và cảm giác khép lại một cuộc chiến mà nhiều người cảm thấy họ bị Hamas ép buộc, mặc dù nhiều người đã cam kết sẽ tiếp tục chiến đấu để những con tin đã chết vẫn còn ở Gaza được trả tự do. Nhưng với việc các con tin còn sống được trả tự do, sự cấp bách mà nhiều người bị thúc đẩy để kêu gọi chấm dứt chiến tranh có thể sẽ giảm bớt, giảm bớt áp lực buộc Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu phải thúc đẩy các giai đoạn tiếp theo của thỏa thuận.

Bốn con tin đã chết đã được trao trả cho Israel vào thứ Hai, và 24 người khác dự kiến ​​sẽ được trao trả như một phần của giai đoạn đầu tiên của lệnh ngừng bắn, điều này cũng yêu cầu Israel cho phép một lượng lớn lương thực và các viện trợ nhân đạo khác vào Gaza.

Trong khi có một niềm vui vỡ òa ở Gaza dành cho các tù nhân trở về từ Israel và hy vọng rằng cuộc chiến có thể kết thúc mãi mãi, thì nỗi đau khổ vẫn kéo dài đối với những người Palestine mệt mỏi vì chiến tranh. Gaza đã bị tàn phá bởi các cuộc ném bom của Israel; nền kinh tế gần như không còn gì so với thời tiền chiến, các dịch vụ cơ bản đang hỗn loạn và nhiều ngôi nhà đã bị phá hủy. Vẫn chưa rõ ai sẽ chi trả cho việc tái thiết, một quá trình có thể mất nhiều năm.

Israel tuyên bố thỏa thuận đã đạt được các mục tiêu chiến tranh của mình

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã đến khu vực này để ăn mừng thỏa thuận. Trong bài phát biểu trước quốc hội Israel, ông kêu gọi các nhà lập pháp nắm bắt cơ hội cho một nền hòa bình rộng lớn hơn trong khu vực. Tại Ai Cập, ông và các nhà lãnh đạo thế giới khác đã tập trung để khởi động các phần khó khăn hơn của thỏa thuận.

Netanyahu, người mà theo văn phòng của ông không tham gia cuộc họp ở Ai Cập vì ngày lễ của người Do Thái, đã nói với quốc hội rằng ông cam kết với thỏa thuận, nói rằng nó "chấm dứt chiến tranh bằng cách đạt được tất cả các mục tiêu của chúng tôi". Israel đã tuyên bố sẽ không chấm dứt chiến tranh cho đến khi tất cả các con tin được trả tự do và Hamas bị đánh bại. Những người chỉ trích cáo buộc Netanyahu để chiến tranh kéo dài vì lý do chính trị, điều mà ông đã phủ nhận.

Cuộc chiến bắt đầu với cuộc tấn công của Hamas vào ngày 7 tháng 10 năm 2023, khi các chiến binh giết chết 1.200 người và bắt giữ 251 người làm con tin. Chiến dịch trả đũa của Israel đã giết chết hơn 67.000 người, theo Bộ Y tế Gaza, cơ quan không phân biệt giữa chiến binh và dân thường trong số liệu của mình. Bộ này là một phần của chính phủ do Hamas điều hành. Số liệu của họ được Liên Hợp Quốc và nhiều chuyên gia độc lập coi là ước tính đáng tin cậy.

Cuộc chiến đã lan rộng khắp Trung Đông, với xung đột bùng phát giữa Israel và Hezbollah của Lebanon, phiến quân được Iran hậu thuẫn ở Yemen và chính Iran.

Israel hân hoan trước sự trở về của các con tin còn sống

Người dân Israel đã theo dõi với niềm hân hoan trong các buổi chiếu phim công cộng có sự tham dự của hàng ngàn người khi 20 con tin còn sống, tất cả đều là nam giới, được đoàn tụ với gia đình. Đám đông vỡ òa trong tiếng reo hò, những giọt nước mắt vui mừng lăn dài trên những khuôn mặt nhẹ nhõm.

"Con còn sống! Hai tay và hai chân", Zvika Mor nói khi gặp lại con trai Eitan lần đầu tiên sau hai năm.

Khi Bar Kupershtein được đoàn tụ với gia đình, cha anh, Tal, người phải ngồi xe lăn sau tai nạn xe hơi và đột quỵ, đã thực hiện lời hứa với chính mình bằng cách đứng dậy vài phút để ôm con trai được trả tự do.

Không giống như những lần trả tự do trước đây, Hamas không tổ chức lễ tưởng niệm cho những người bị bắt trước khi họ được trả tự do. Thay vào đó, các gia đình nhận được cuộc gọi video từ các chiến binh đeo mặt nạ, cho phép họ nhìn thấy người thân lần đầu tiên trước khi họ trở về nhà.

Hoàn cảnh của các con tin đã nhận được sự ủng hộ rộng rãi ở Israel, nơi hàng nghìn người đã tham gia cùng các gia đình trong các cuộc biểu tình hàng tuần yêu cầu Israel đảm bảo việc trả tự do cho họ.

Số phận của các con tin là động lực chính thúc đẩy phong trào chấm dứt chiến tranh ở Israel. Nhiều người Israel coi mục tiêu kép của Netanyahu là trả tự do cho những người bị bắt và đánh bại Hamas là không tương thích.

Bộ trưởng Quốc phòng Israel Israel Katz cho biết bất kỳ sự chậm trễ nào của Hamas trong việc trao trả thi thể còn lại của các con tin đã chết sẽ bị coi là vi phạm thỏa thuận ngừng bắn.

Israel trả tự do cho khoảng 1.900 tù nhân Palestine

Đám đông lớn chào đón các tù nhân được trả tự do tại Beitunia ở Bờ Tây do Israel chiếm đóng và tại Khan Younis ở Gaza. Các tù nhân giơ tay hình chữ V tượng trưng cho chiến thắng khi xuống xe buýt đưa họ đến Bờ Tây, Gaza hoặc lưu vong.

"Tạ ơn Chúa, Chúa của chúng con, người đã ban cho chúng con sự trả tự do và niềm vui này", Mahmoud Fayez, người được trả về Gaza sau khi bị giam giữ đầu năm ngoái trong một cuộc đột kích của Israel vào Bệnh viện Shifa chính, phát biểu.

Trong số các tù nhân, có 250 người đang thụ án chung thân vì tội tấn công người Israel, cùng với 1.700 người bị bắt giữ từ Gaza trong chiến tranh và bị giam giữ mà không bị buộc tội.

Số phận của các tù nhân là một vấn đề nhạy cảm trong xã hội Palestine, nơi hầu như ai cũng biết hoặc có quan hệ với người nào đó đã bị Israel giam giữ. Họ được người Palestine coi là những chiến binh tự do.

Trump ca ngợi thỏa thuận tại Israel và Ai Cập

Trong bài phát biểu tại Knesset, Trump nói với các nhà lập pháp Israel rằng đất nước của họ giờ đây phải nỗ lực hướng tới hòa bình.

“Israel, với sự giúp đỡ của chúng ta, đã giành được tất cả những gì họ có thể bằng vũ lực”, ông Trump nói. “Giờ là lúc biến những chiến thắng chống khủng bố trên chiến trường thành phần thưởng cuối cùng là hòa bình và thịnh vượng cho toàn bộ Trung Đông.”

Bài phát biểu của ông đã bị gián đoạn trong giây lát khi hai thành viên Knesset tổ chức một cuộc biểu tình và sau đó bị đưa ra khỏi phòng họp. Một người giơ cao tấm biển nhỏ có dòng chữ “Công nhận Palestine”.

Tại Ai Cập, Tổng thống Abdel-Fattah el-Sissi và ông Trump đã tham dự một hội nghị thượng đỉnh với các nhà lãnh đạo từ hơn 20 quốc gia về tương lai của Gaza và toàn bộ Trung Đông. Nhà lãnh đạo Palestine Mahmoud Abbas, người quản lý một số khu vực Bờ Tây, cũng tham dự.

Bất chấp sự lạc quan của Trump, nhiều vấn đề gai góc vẫn còn tồn tại

Một trong những vấn đề khó khăn nhất còn lại cần giải quyết là việc Israel khăng khăng yêu cầu Hamas suy yếu phải giải giáp. Hamas từ chối làm điều đó và muốn đảm bảo Israel rút toàn bộ quân đội khỏi Gaza.

Cho đến nay, quân đội Israel đã rút khỏi phần lớn Thành phố Gaza, thành phố Khan Younis ở phía nam và các khu vực khác. Quân đội vẫn còn ở hầu hết thành phố Rafah ở phía nam, các thị trấn ở cực bắc Gaza, và dọc theo biên giới Gaza với Israel.

Việc quản lý Gaza trong tương lai vẫn chưa rõ ràng. Theo kế hoạch của Hoa Kỳ, một cơ quan quốc tế sẽ quản lý vùng lãnh thổ này, giám sát các nhà kỹ trị Palestine điều hành các công việc hàng ngày. Hamas đã nói rằng chính quyền Gaza nên được xây dựng dựa trên sự tham gia của người Palestine.

Kế hoạch này hình dung một vai trò cuối cùng cho Chính quyền Palestine của Abbas — điều mà Netanyahu từ lâu đã phản đối — nhưng nó đòi hỏi chính quyền này phải trải qua cải cách.

Kế hoạch kêu gọi một lực lượng an ninh quốc tế do người Ả Rập lãnh đạo tại Gaza, cùng với cảnh sát Palestine. Lực lượng Israel sẽ rời khỏi khu vực khi các lực lượng này được triển khai. Khoảng 200 lính Mỹ đang có mặt tại Israel để giám sát lệnh ngừng bắn.

Kế hoạch cũng đề cập đến khả năng thành lập một nhà nước Palestine trong tương lai, một điều không thể thực hiện được đối với Netanyahu.

Magdy đưa tin từ Cairo và Shurafa từ Deir al-Balah, Dải Gaza. Các phóng viên của Associated Press là Josef Federman tại Truro, Massachusetts; Bassem Mroue tại Beirut; Jalal Bwaitel và Sam Metz tại Ramallah, Bờ Tây; Sam Mednick ở Tel Aviv, Israel và Elena Becatoros ở Athens, Hy Lạp đã đóng góp cho báo cáo này.

MELANIE LIDMAN, SAMY MAGDY AND WAFAA SHURAFA