Việt Nam không dẫn độ hai quan chức bị cáo buộc tấn công tình dục

Cảnh sát New Zealand không tiết lộ lí do vì sao nỗ lực dẫn độ hai người đàn ông bất thành, nhưng do nước này và Việt Nam không có hiệp ước dẫn độ, nên việc bàn giao các nghi phạm hoàn toàn phụ thuộc vào thiện chí từ phía Hà Nội.

"Thật đáng thất vọng khi yêu cầu dẫn độ của cảnh sát đã không thành công," hãng thông tấn AP dẫn lời người phát ngôn của Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon nói.

"Rõ ràng đây không phải là kết quả chúng tôi mong muốn," người phát ngôn này nói trong một tuyên bố.

Hai quan chức nói trên là thành viên phái đoàn Việt Nam đã dùng bữa tối tại một nhà hàng món Việt ở thủ đô Wellington vào tháng 3/2024, vài ngày trước khi Thủ tướng Phạm Minh Chính dự kiến thăm New Zealand.

Một trong hai phụ nữ khi đó làm việc tại nhà hàng này cho biết cô và đồng nghiệp đã bị hai vị khách Việt Nam tấn công tình dục.

Vụ việc chỉ được biết đến rộng rãi vào tháng 12/2024 - khi báo Stuff của New Zealand đăng cuộc phỏng vấn độc quyền cô Alison Cook, người nói mình là nạn nhân trong vụ cáo buộc này.

Cô Cook cũng đã lên tiếng liên hệ phỏng vấn vào thời điểm đó, nói rằng phái đoàn Việt Nam gồm có hai phụ nữ và sáu người đàn ông đã đến nhà hàng vào ngày 4/3/2024.

Cô cho biết khi hỏi những người đàn ông làm nghề gì, thì họ nói là "làm việc cho công an và chính phủ Việt Nam" và người chủ nhà hàng nơi cô làm việc cũng xác nhận như vậy.

Cô Cook đã kể cho BBC chi tiết vụ việc, nói rằng mình bị chuốc rượu rồi bị xâm hại tình dục trong phòng hát karaoke của nhà hàng, sau đó cô cùng nữ đồng nghiệp đã đệ đơn lên cảnh sát hồi tháng 3/2024 để đòi công lý.

Đến tháng 12/2024, Thanh tra John Van Den Heuvel cho biết các nhà điều tra "không nghi ngờ gì" việc hai phụ nữ đã bị xâm hại tình dục, và nếu hai nghi phạm còn ở Wellington, họ chắc chắn đã bị truy tố.

Theo luật pháp New Zealand, "xâm hại tình dục" là thuật ngữ pháp lý chỉ hành vi tiếp xúc thể chất có tính chất tình dục, ngoài mong muốn của người bị tiếp xúc. Hành vi này có thể bị phạt tù lên đến 7 năm.

Theo các nhà điều tra, hai người đàn ông đã rời khỏi New Zealand trước khi danh tính của họ được xác minh vào tháng 12/2024. Họ không được hưởng quyền miễn trừ ngoại giao, vốn chỉ áp dụng cho các nhà ngoại giao cấp cao.

Ngày 12/12/2024, phía cảnh sát New Zealand nói rằng họ "đã tiến hành điều tra kỹ lưỡng về vụ này và thường xuyên cập nhật tiến độ cho các nạn nhân".

"Dù biết đó không phải là kết quả mà họ mong đợi, nhưng cảnh sát đã nỗ lực tìm cách điều tra hết mình," thông báo của cảnh sát News Zealand khẳng định.

Cảnh sát New Zealand khẳng định nếu những kẻ tấn công vẫn còn ở New Zealand thì "chúng tôi sẽ truy tố hình sự".

Sang tháng 2/2025, cảnh sát New Zealand cho biết một điều tra viên cấp cao đã đến Hà Nội gặp gỡ các đối tác nhằm nỗ lực dẫn độ hai nghi phạm, cho biết họ đang tìm cách dẫn độ hai quan chức Việt Nam bị cáo buộc tấn công tình dục.

Cũng trong tháng Hai, Việt Nam và New Zealand đã nâng cấp quan hệ song phương lên Đối tác Chiến lược Toàn diện trong cuộc hội đàm giữa Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Christopher Luxon khi ông Luxon thăm Việt Nam từ ngày 25-28/2.

Cảnh báo: Phần dưới của bài viết có những chi tiết nhạy cảm. Độc giả cần cân nhắc trước khi đọc.

Trong một diễn biến mới nhất, cô Cook hôm 2/10 nói với AP rằng cảnh sát New Zealand đã không thể giải thích lí do vì sao các nỗ lực dẫn độ đã thất bại.

Cô nói thêm rằng việc hai nước nâng cấp quan hệ cho thấy các kênh ngoại giao vẫn đang hoạt động hiệu quả.

"Tôi không hiểu tại sao họ lại cảm thấy điều đó là chấp nhận được," Alison Cook nói trên AP.

Cảnh sát trưởng Corrie Parnell cho biết trong một tuyên bố hôm 2/10 rằng các điều tra viên hiện không theo đuổi thêm manh mối nào, nhưng sẽ mở lại hồ sơ nếu một trong hai nghi phạm quay lại New Zealand.

"Chúng tôi biết điều này gây thất vọng cho các nạn nhân trong vụ việc," ông Parnell nói. "Chúng tôi xin bảo đảm với họ rằng chúng tôi vẫn đang xem xét tất cả các phương án có thể."

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao New Zealand cho biết cơ quan này đã "bày tỏ quan ngại sâu sắc về vụ việc" với chính phủ Việt Nam.

Bộ Ngoại giao Việt Nam và Đại sứ quán Việt Nam tại Wellington chưa đưa ra phản hồi ngay lập tức khi AP yêu cầu bình luận.

'Cuộc đời bị phá nát'

Alison Cook, người chấp nhận công khai danh tính trên truyền thông, cho biết "cuộc đời cô đã bị phá nát", trong khi "những kẻ tấn công không phải chịu bất cứ hình phạt nào, không một lần".

Trong một bài viết gửi cho tạp chí sinh viên Salient, Alison Cook cho biết cuộc sống của cô bị đảo lộn hoàn toàn.

Trên mạng, cô bị miệt thị về ngoại hình bằng những ngôn từ gây tổn thương. Ngoài đời, cô cho biết đã mắc chứng rối loạn lo âu với nỗi sợ người lạ và không gian công cộng.

"Tôi đặt đồ ăn giao tận nhà, làm việc tại nhà và sống dựa vào những đơn giao đồ ăn trên Uber Eats. Tôi bịa ra đủ lý do để tránh giao tiếp xã hội," bài viết có đoạn.

Ngày 23/1/2025, cô nói rằng lần đầu tiên nhận được thông tin trực tiếp từ cơ quan chức năng, khi điều tra viên phụ trách vụ án gọi điện cho cô nói rằng vụ án từng được lên trang nhất các báo giờ đây không còn được xem xét nữa.

"Lý do, theo điều tra viên, hành phi phạm tội 'không đủ nghiêm trọng'. Làm sao có thể gọi là "không nghiêm trọng" khi nó đã phá nát cuộc đời tôi?"

Ngày 4/2, Alison Cook được gọi đến Đồn Cảnh sát Trung tâm Auckland để xem lại đoạn băng ghi hình vụ tấn công tình dục từ camera giám sát.

Rồi đến hôm 1/10, Alison Cook cho hay cô được gọi vào Đồn Cảnh sát Wellington và được thông báo rằng hồ sơ sẽ bị xếp lại, và Văn phòng Pháp lý Chính phủ New Zealand (Crown Law Office) vào tuần trước thông báo rằng việc dẫn độ sẽ không tiến hành.

Cô Cook cho biết cô rất phẫn nộ với thông tin mới nhất này.

Lời kể của nạn nhân

https://www.youtube.com/watch?v=-2OgAnX5OFU

Cô Alison Cook mang quốc tịch Mỹ, đã đến New Zealand lúc 17 tuổi và học ngành luật tại Đại học Victoria University of Wellington. Khi vụ việc xảy ra, cô 19 tuổi.

Vào tối ngày 4/3/2024, cô được một người chủ gốc Việt yêu cầu đến phục vụ những vị khách đến từ Việt Nam, dặn cô chỉ cần đến tiếp khách, rót rượu, rồi đưa cho cô trước 100 đô la Mỹ, không quên nói rằng với người Việt Nam nếu khách mời mà không chịu uống rượu là họ "cảm thấy bị xúc phạm", cô kể lại với BBC News Tiếng Việt vào tháng 12/2024.

Theo lời kể của cô, mọi việc ban đầu bình thường, và khi mọi người hát karaoke, họ "kêu chúng tôi hát cùng."

"Một người đàn ông đứng lên đưa tôi và nữ đồng nghiệp của tôi mỗi người 100 đô la. Rồi chúng tôi đứng lên và hát thêm một bài, rồi nhận thêm 100 đô la nữa."

"Tổng cộng tôi nhận được 400 đô la tiền mặt," cô nhớ lại, tỏ ý ngỡ ngàng khi có thể dễ dàng kiếm nhiều tiền so với mức thù lao tính theo giờ của một sinh viên làm thêm như mình.

Alison Cook cho biết trong phòng karaoke, các quan chức Việt Nam kêu cô và người nữ đồng nghiệp "hôn nhau đi" do "họ tưởng chúng tôi là chị em, vì chúng tôi trông khá giống nhau".

"Chúng tôi chỉ cười rồi ngồi xuống với họ. Rồi sau đó, họ bắt đầu mạnh bạo lên, túm tóc đồng nghiệp của tôi, rồi rót rượu whiskey đổ vào họng cô ấy, ép vào tường rồi đè chúng tôi ra hôn."

Cô nói tình hình lúc đó diễn biến khá nhanh và chủ nhà hàng có mặt trong phòng karaoke suốt thời gian đó, nên chứng kiến toàn bộ sự việc.

"Sau đó, khi hai chúng tôi rời khỏi phòng thì một người đàn ông thộp tay vào ngực và mông của tôi".

Cô cho biết bản thân cùng nữ đồng nghiệp bị chuốc thêm rượu và dường như rượu bị đánh thuốc "vì khi chúng tôi đi về thì không nhớ gì cả, chuyện này xảy ra rất lạ với tôi."

Cô Alison cho biết trong đoàn quan chức Việt Nam có hai phụ nữ và họ chứng kiến câu chuyện từ đầu đến cuối trong phòng karaoke.

"Sau khi chúng tôi bị người đàn ông thộp vào mông, một trong hai người phụ nữ phân bua với chúng tôi rằng đó là 'một phần trong văn hóa Việt Nam', rằng vì tôi không phải là người Việt nên đừng coi chuyện này là xúc phạm."

"Tôi không hiểu kỹ về văn hóa Việt Nam nhưng tôi tin rằng chuyện tấn công tình dục không thuộc một phần văn hóa đó, như bất kỳ nơi nào khác," cô Alison Cook nói.

Cô cho biết mình và đồng nghiệp quyết định trình báo cảnh sát ngay sau đó, đồng thời hai người cùng đến bệnh viện để kiểm tra liệu đã bị bỏ thuốc vào rượu hay không.

Cô cho biết đã nghỉ việc tại nhà hàng này ngay sau khi sự việc xảy ra.

Cho đến nay, ngoài truyền thông New Zealand đưa tin, Việt Nam chưa có thông tin chính thức nào liên quan đến vụ việc này.

Trước đó, vụ việc một cận vệ của Chủ tịch nước Lương Cường bị cáo buộc lạm dụng tình dục trong khi đoàn Việt Nam có chuyến thăm chính thức Chile từ ngày 9-12/11/2024, dù gây xôn xao dư luận, nhưng truyền thông trong nước cũng im lặng.