BM: Radar của Trung cộng trên đảo Tri Tôn

Việc Trung cộng thiết lập hệ thống radar trên đảo Tri Tôn sẽ có tác động như thế nào đến Việt Nam?

Theo viện nghiên cứu Chatham House (Anh) vào ngày 17/10, hệ thống radar trên đảo Tri Tôn sẽ giúp lấp đầy khoảng trống do thám không phận bên giữa đá Xu Bi và đảo Hải Nam.

Đảo Hải Nam cách đá Xu Bi khoảng gần 1.000 km, còn đảo Tri Tôn nằm ở giữa, cách đảo Hải Nam chừng hơn 300 km và cách đá Xu Bi chừng hơn 600 km.

Một khi được hoàn thành, hệ thống radar khẩu độ xung lực tổng hợp (SIAR) trên đảo Tri Tôn sẽ góp mặt để hình thành một mạng lưới gồm ít nhất ba hệ thống radar chống tàng hình trên Biển Đông mà Trung cộng đã thiết lập trong thập kỷ qua.

Nhà nghiên cứu Gregory B Poling, Giám đốc chương trình Đông Nam Á từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) của Hoa Kỳ, nói với vào ngày 26/10: "Hạ tầng do thám trên đảo Tri Tôn cũng giống như những gì Trung cộng đã làm ở Biển Đông và cho thấy họ đang ngày càng áp đảo về năng lực radar trên tuyến hàng hải này. Trung cộng là quốc gia duy nhất có thể giám sát hầu hết những chuyển động trên biển hoặc trên không ở Biển Đông và có thể đáp trả theo cách mà mình muốn."

Uy lực của hệ thống radar SIAR

Tiến sĩ Benjamin J. Sacks, nhà nghiên cứu từ Rand Corporation, ngày thứ Bảy 26/10 bình luận về khả năng SIAR có thể phát hiện được máy bay và các thiết bị tàng hình.

"Hệ thống radar SIAR hoạt động trong dải vô tuyến tần số rất cao (VHF)."

“Khả năng phát hiện của radar VHF bị hạn chế bởi ‘bước sóng dài’ của nó cũng như các tín hiệu cạnh tranh, các sự can thiệp điện từ và tầng điện li rời rạc.”

"Tuy nhiên, từ những năm 1990, các chuyên gia Trung cộng đã tinh chỉnh SIAR thành một thiết bị dò VHF chính xác, một nền tảng thu thập thông tin tình báo và hệ thống dẫn đường tên lửa."

"Nếu đúng như vậy thì, về mặt lý thuyết, SIAR có thể vượt qua khả năng chống 'radar băng tần UHF, L và S' của các chiến đấu cơ tàng hình. Các kỹ sư phương Tây đã tập trung vào việc phát triển các hệ thống chống radar cho các băng tần vi sóng này do những hạn chế từ trước đến nay của VHF."

Tiến sĩ Benjamin J. Sacks cho rằng SIAR có thể có sức mạnh "răn đe đáng kể":

"Mỹ, Anh, Úc, Hàn Quốc và Nhật Bản, tất cả đều vận hành máy bay tàng hình F-35 (và Mỹ còn có F-22). Những loại máy bay này có thể tiếp cận Biển Đông thông qua hệ thống định vị tiền phương trên bộ và trên biển (chẳng hạn tàu sân bay, lãnh thổ các nước đồng minh và đối tác). Do đó, chỉ cần sự hiện diện của SIAR thôi thì cũng đã có thể đóng vai trò răn đe đáng kể rồi."

"Hệ thống SIAR có khả năng tích hợp với các hệ thống điện từ khác để tạo ra một mạng lưới răn đe đa miền linh hoạt. Hệ thống này có thể cho phép Trung cộng tạo một hàng rào bao bọc ranh giới yêu sách đường 10 đoạn trên Biển Đông, một yêu sách rộng lớn điên rồ và thiếu căn cứ, xâm phạm UNCLOS và các luật quốc tế liên quan."

Hồi tháng 8/2023, bản đồ 2023 của Trung cộng đã được chính thức công bố trên trang web của Bộ Tài nguyên Trung cộng, trong đó có đường chữ U gồm 10 đoạn trên Biển Đông, "dựa trên cách vẽ đường biên giới quốc gia của Trung cộng và các quốc gia khác trên thế giới," Hoàn cầu Thời báo viết trên mạng xã hội X.

Theo Nghiên cứu của Phòng thí nghiệm Vật lý ứng dụng Đại học Johns Hopkins (Mỹ) năm 2020, SIAR phát ra "một lượng năng lượng tương đối lớn".

Một số nghiên cứu đã xác định radar là nguồn chính của các trường bức xạ cường độ cao có thể gây nhiễu cho hệ thống điện tử hàng không, dẫn đường và thông tin liên lạc của máy bay.

Tiến sĩ Benjamin J. Sack cho biết SIAR có thể tạo nguy cơ đáng kể cho máy bay dân dụng.

"Mạng lưới SIAR đang ngày càng được tăng cường của Trung cộng có thể tạo thêm một rào cản nữa cho máy bay dân dụng nào muốn đi vào vùng trời đông đúc trên Biển Đông, nơi ngày càng nằm dưới sự kiểm soát thực tế của Trung cộng," ông nói thêm.

Tiến sĩ Collin Koh, chuyên gia thuộc Viện Nghiên cứu Quốc phòng và Chiến lược, trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam, Đại học Công nghệ Nanyang (Singapore), nhận định vào ngày thứ Sáu 25/10 rằng hệ thống SIAR được thiết kế để chống lại các phương tiện tàng hình của Mỹ như máy bay ném bom Northrop B-2 Spirit.

Ông cũng nói rằng với năng lực công nghệ của hệ thống này, vốn được thiết kế để phát hiện và theo dõi các vật thể khó bị phát hiện, thì các mục tiêu khác – chẳng hạn các phương tiện của Việt Nam – cũng nằm trong vùng phủ sóng.

"Mạng lưới radar này cho thấy chênh lệch sức mạnh quân sự ngày càng tăng của Trung cộng so với các đối thủ trên Biển Đông, chẳng hạn Việt Nam. Giờ đây vấn đề không chỉ là việc Quân đội Trung cộng tăng cường trang thiết bị quân sự, mà còn là khả năng C4ISR [hệ thống tự động hóa chỉ huy], đóng vai trò tối quan trọng khi xảy ra xung đột, đặc biệt là về mặt phát hiện, theo dõi và định vị mục tiêu cho khả năng tấn công tầm xa của mình."

"Cần nhắc lại rằng khi cựu Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đến thăm Đài Loan vào tháng 8/2022, trên hành trình từ điểm dừng chân trước đó ở Đông Nam Á Malaysia, máy bay của bà đã cố tình đi theo một hành trình vòng vèo tránh xa Biển Đông."

"Điều này cho thấy mối quan ngại của Washington lúc bấy giờ về khả năng giám sát và theo dõi của Trung cộng trong khu vực, bên cạnh nguy cơ tiềm ẩn về một cuộc chạm trán trên không có thể bất ngờ xảy ra," Tiến sĩ Collin Koh nói thêm.

Lợi thế do thám dịch chuyển từ Việt Nam sang Trung cộng