Tài khoản BOT mô tả Việt Nam là mối đe dọa chính ở Biển Đông

71 tài khoản bot trên X đã cùng nhau đăng tải gần 1.000 bài đăng mô tả Việt Nam là mối đe dọa chính ở Biển Đông, tính từ tháng 11/2024 đến tháng 6/2025, theo cuộc điều tra của Philippines Star.

Phần lớn các tài khoản này không có người theo dõi và đã tạo ra những bài viết giống hệt nhau hoặc có nội dung tương tự, thường theo các đợt dồn dập, được tính toán thời gian chặt chẽ trong khoảng thời gian nói trên.

Tờ báo này đã phân tích dữ liệu do công ty giám định công nghệ Thinkfi (Ấn Độ) thu thập từ X. Qua phân tích, Thinkfi lần đầu nhận diện số lượng lớn tài khoản bot đăng tải những thông điệp giống hệt nhau trong vòng vài giây hoặc vài phút, và đặc biệt đạt đỉnh vào tháng 2 và tháng 5/2025.

Một kịch bản chung của những bài đăng này là: cáo buộc Hà Nội phá hoại môi trường ở Biển Đông và làm nghèo đất nước thông qua chi tiêu quân sự.

"Việt Nam liên tục bồi đắp đảo, điều đó cho thấy mức độ bóc lột người dân nghiêm trọng đến thế nào" và "Sự mở rộng quân sự và hành động khiêu khích của Việt Nam […] làm suy yếu hòa bình và ổn định khu vực" là hai ví dụ mà tờ báo của Philippines đưa ra, đồng thời gọi đây là "chiến dịch bôi nhọ Việt Nam".

It nhất một tài khoản chat bot trong số này đã bị nền tảng X hạn chế vì có những "hoạt động bất thường". Tuy nhiên, tài khoản này không bị đóng hoàn toàn và người xem vẫn có thể lựa chọn xem nội dung.

Trong khi đó, một số tài khoản chat bot khác vẫn đang hoạt động trên X. Một trong số đó đăng một bài viết vào ngày 27/8 có nội dung: "Chính quyền Việt Nam không quan tâm tới người dân của mình", đi kèm với hình ảnh minh họa ngụ ý nói chính quyền Việt Nam đang khuấy động tình hình Biển Đông.

Tác nhân đứng sau những tài khoản bot này chưa được xác định, nhưng "những thông điệp được lan truyền lại rất giống với những thông điệp từng được các tác nhân có liên hệ với nhà nước Trung cộng từng sử dụng", tờ báo của Philippines nhận định, viện dẫn những nội dung giảm nhẹ vai trò của Trung cộng ở Biển Đông trong khi bôi nhọ Việt Nam.

Những xung đột trên Biển Đông giữa Việt Nam và các quốc gia khác, đặc biệt là Trung cộng, là một vấn đề trầm kha trong nhiều năm qua. Hà Nội luôn được đánh giá là có cách giải quyết xung đột tương đối nhẹ nhàng - tập trung vào việc giảm leo thang căng thẳng và viện dẫn luật pháp quốc tế.

Tuy nhiên, hoạt động bồi đắp đảo của Việt Nam ở Biển Đông và những báo cáo liên quan dường như đang khiến Trung cộng phật lòng.

Ngày 25/8, Trung cộng khẳng định sẽ kiên quyết bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và quyền lợi hàng hải.

"Quần đảo Trường Sa luôn là lãnh thổ của Trung cộng. Chúng tôi kiên quyết phản đối các hoạt động xây dựng của quốc gia liên quan trên những bãi cạn bị chiếm đóng bất hợp pháp, và sẽ có biện pháp cần thiết để bảo vệ chủ quyền lãnh thổ cũng như quyền lợi hàng hải," người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung cộng Quách Gia Côn tuyên bố.

Đây là lời đáp lại của Trung cộng về báo cáo của Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á (AMTI) thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) có trụ sở tại Washington về tốc độ bồi đắp đảo của Việt Nam ở Biển Đông trong năm 2025.

Bản báo cáo được xuất bản hôm 22/8 nói rằng Việt Nam đã mở rộng đáng kể hoạt động xây dựng các đảo mà Hà Nội tuyên bố chủ quyền tại quần đảo Trường Sa trên Biển Đông, và có khả năng sẽ bắt kịp, thậm chí vượt qua quy mô của Trung cộng.

AMTI đính kèm hàng loạt hình ảnh vệ tinh cho thấy Việt Nam đã tiến hành nạo vét và san lấp tại các rạn san hô gồm Bãi Tốc Tan (Alison Reef), Đá Cô Lin (Collins Reef), Đá Đông (East Reef), Đá Len Đao (Landsdowne Reef) và Đá Núi Thị (Petley Reef).

Điều này đồng nghĩa với việc toàn bộ 21 thực thể do Việt Nam kiểm soát tại quần đảo Trường Sa, bao gồm đá và bãi cạn, đều đã được mở rộng với phần đất nhân tạo. Đây là một sự thay đổi rõ rệt khi 4 năm trước, phần lớn (11/21 thực thể này) chỉ là các công trình lô cốt biệt lập.

"Tính đến tháng 3/2025, Việt Nam đã tạo ra khoảng 70% diện tích đất nhân tạo ở Trường Sa so với Trung cộng," báo cáo nêu.

"Việc cải tạo tại tám thực thể mới này gần như đảm bảo rằng Việt Nam sẽ bắt kịp - và có khả năng vượt qua - quy mô xây dựng đảo của Bắc Kinh."

Ngoài ra, báo cáo này cho biết một số cơ sở hạ tầng, gồm cả các kho chứa đạn dược, đang bắt đầu xuất hiện tại các rạn san hô do mà Việt Nam tuyên bố chủ quyền và đã gần hoàn tất công tác nạo vét.

Tính đến sáng 28/8, Việt Nam vẫn chưa lên tiếng về báo cáo của AMTI.

Bài viết ngày 27/8 của South China Morning Post dẫn một số chuyên gia cho rằng việc bồi đắp đảo của Việt Nam có thể làm gia tăng căng thẳng trong nội khối ASEAN, khi các quốc gia thành viên và các bên có tuyên bố chủ quyền đối kháng phải tìm cách cân bằng giữa tranh chấp chủ quyền và duy trì đoàn kết khu vực.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng việc bồi đắp đảo này không thực sự làm thay đổi cán cân chiến lược trong khu vực.

"Tôi không thực sự tin rằng điều đó sẽ tạo ra bước ngoặt nào trong cán cân quyền lực ở Biển Đông," bài viết dẫn lời ông Collin Koh, nghiên cứu viên cao cấp tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam ở Singapore.

"Xét cho cùng, những tiền đồn nhân tạo này chỉ là các cơ sở vật chất tĩnh, mang tính biểu tượng cho tuyên bố chủ quyền của mỗi bên. Tuy nhiên, nên nhìn nhận chúng nhiều hơn như một yếu tố hỗ trợ, chứ không phải công cụ để phô trương sự hiện diện."

Theo ông Koh, công cụ thực sự để phô trương sức mạnh là các "phương tiện cơ động" như máy bay và tàu thuyền.

Trong một diễn biến liên quan, vào đầu tháng Sáu, tổ chức Sáng kiến Tình hình Chiến lược Biển Đông (SCSPI) có trụ sở tại Bắc Kinh công bố trên mạng xã hội X rằng Việt Nam tiếp tục tăng cường hoạt động bồi đắp tại các thực thể do mình kiểm soát ở Biển Đông, với việc xây dựng các cảng và đường băng liên quan đến quân sự.

SCSPI cho rằng Việt Nam đang xây dựng một đường băng tại đây, dự kiến dài khoảng 3.000 mét khi hoàn thành – một động thái được cho là có thể khiến Trung cộng lo ngại.

Trong một bài viết đăng vào tháng 12/2024 trên The Diplomat, ông Khang Vũ, học giả thỉnh giảng tại khoa khoa học chính trị của Đại học Boston (Mỹ), nói rằng Trung cộng không lên tiếng về những hoạt động bồi đắp đảo ở Việt Nam. Khi ấy, ông Khang cho rằng sự im lặng này có thể sẽ không kéo dài được lâu.

Dường như việc Trung cộng lên tiếng nói trên đã đánh dấu một giai đoạn mới trong cách Bắc Kinh tiếp cận động thái bồi đắp đảo của Hà Nội.

Những xung đột ở Biển Đông thường là giữa các quốc gia với Trung cộng, nhưng không luôn luôn là như vậy.

Vào tháng 11/2024, Malaysia đã gửi một thư phàn nàn tới chính phủ Việt Nam về việc Hà Nội bị cáo buộc là đã mở rộng một rạn san hô ở Biển Đông, nơi cả hai nước đều khẳng định chủ quyền, nguồn tin của Reuters cho hay.

Đây là một động thái leo thang song phương hiếm hoi ở Trường Sa mà không liên quan đến Trung cộng.

Thư khiếu nại này liên quan đến cáo buộc Việt Nam đã bồi đắp để mở rộng Bãi Thuyền Chài, một rạn san hô ở Trường Sa nơi Việt Nam xây dựng hàng loạt công trình, theo các hình ảnh vệ tinh do CSIS phân tích và công bố vào tháng 10/2024.

Cần làm rõ rằng bức thư của Bộ Ngoại giao Malaysia chỉ chỉ trích việc mở rộng rạn san hô, chứ không đề cập tới việc xây dựng các công trình, một quan chức cho hay.

Trước đó vào đầu tháng Năm, Việt Nam đã gửi công hàm ngoại giao tới cả Trung cộng và Philippines để phản đối các hoạt động của họ tại vùng biển tranh chấp ở Biển Đông.

Lúc bấy giờ, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng nói rằng động thái này được đưa ra sau các hoạt động của Trung cộng và Philippines tại Đá Hoài Ân, nơi Việt Nam coi là một phần lãnh thổ của mình.

"Việt Nam yêu cầu các bên liên quan tôn trọng chủ quyền của Việt Nam, tuân thủ luật pháp quốc tế, và góp phần duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông," bà Hằng nói trong thông cáo, sử dụng tên gọi Biển Đông của Việt Nam cho vùng biển này.

"Việt Nam đã tiến hành trao đổi và gửi công hàm phản đối tới các nước liên quan về những hoạt động vi phạm chủ quyền của Việt Nam đối với bãi cạn Sandy và các thực thể liên quan thuộc quần đảo Trường Sa," bà Hằng nói thêm.