Giải mã bí ẩn những bức tượng Moai khổng lồ trên Đảo Phục Sinh

Nghiên cứu của Tạp chí Khoa học Khảo cổ học phù hợp với truyền thuyết truyền miệng của người Rapa Nui về việc các bức tượng "đi bộ" từ mỏ đá

Bí ẩn về những đầu tượng Moai đã lẩn tránh người xem trong nhiều thế kỷ — và giờ đây, các nhà nghiên cứu cho biết cuối cùng họ đã biết được chúng đến đó bằng cách nào.

Những bức tượng, được chạm khắc và đặt trên Đảo Phục Sinh ở Nam Thái Bình Dương từ thế kỷ 12 đến thế kỷ 17, đã khiến du khách bối rối kể từ khi người châu Âu đầu tiên đặt chân đến đây vào năm 1722.

Mặc dù các cấu trúc dường như chỉ là đầu tượng, nhưng nhiều bức tượng trong số đó có toàn bộ cơ thể đã bị che khuất bởi trầm tích qua nhiều thế kỷ.

Theo truyền thuyết của người Rapa Nui, những đầu tượng đã "đi bộ" đến vị trí của chúng — và nghiên cứu mới đã làm sáng tỏ câu chuyện nền tảng đó.

Trong một nghiên cứu gần đây được công bố trên Tạp chí Khoa học Khảo cổ học, các nhà nghiên cứu Carl P. Lipo và Terry L. Hunt lập luận rằng những đầu tượng đã được "đi bộ" theo chiều dọc — chứ không phải chiều ngang — từ một mỏ đá gần đó.

Các nhà khoa học đã phân tích 962 bức tượng để đi đến kết luận này. Sử dụng mô hình 3D và lập bản đồ thống kê, Lipo và Hunt phát hiện ra rằng phần đế hình chữ D và độ nghiêng về phía trước của đầu tượng giúp việc vận chuyển bằng dây thừng trở nên khả thi.

Mặc dù Lipo và Hunt lần đầu tiên chứng minh rằng Moai có thể "đi bộ" vào năm 2012, nhưng nghiên cứu mới này là nghiên cứu đầu tiên chứng minh phương pháp này bằng bằng chứng thống kê và khảo cổ học quy mô lớn.

"Các thí nghiệm của chúng tôi cho thấy thiết kế nghiêng về phía trước cho phép vận chuyển hiệu quả, di chuyển [328 feet] trong 40 phút với một đội 18 người—một cải tiến đáng kể so với những nỗ lực vận chuyển theo chiều dọc trước đó sử dụng các hình dạng ahu moai không cân xứng", bản tóm tắt của nghiên cứu viết.

Các bức tượng được nhiều người cùng lúc lắc và xoay dọc theo các con đường trên Đảo Phục Sinh — giúp quá trình này hiệu quả hơn.

"Phương pháp đi bộ đòi hỏi ít tài nguyên và công sức hơn so với giả thuyết vận chuyển theo chiều ngang, cho thấy kỹ thuật tinh vi hơn là phá hủy môi trường, và phù hợp với truyền thống truyền miệng của người Rapa Nui mô tả moai 'đi bộ' từ mỏ đá", các tác giả viết.

Những phát hiện này được đưa ra khi khách du lịch tiếp tục đổ xô đến hòn đảo Polynesia này để tận hưởng sự riêng tư mà nó mang lại, một trong những nơi biệt lập nhất trên Trái Đất.

Để đến Đảo Phục Sinh, hầu hết du khách bay đến Santiago, Chile, trước khi bay sáu giờ đến Sân bay Quốc tế Mataveri của hòn đảo.

Tờ báo Tây Ban Nha El Pais đưa tin rằng, trước đại dịch COVID-19, hòn đảo này đón 156.000 du khách mỗi năm — và doanh thu du lịch hàng năm đạt 120 triệu đô la.

Andrea Margolis