BM: Đời sống 'làm ăn' nhộn nhịp phía sau cánh cửa nhà tù ở Anh

Carl Cattermole, cựu tù nhân trẻ, hiện là một nhà vận động cải cách pháp luật.

Nội dung dưới đây được trích từ cuốn 'Nhà tù: Cẩm nang sinh tồn' (Prison: A Survival Guide) của Carl Cattermole.

Không khó để nhận biết được là mọi người không có mấy cơ hội để làm tiền trong hệ thống nhà tù của Anh.

Nhưng khi việc kiếm chác trong nền kinh tế hợp pháp là không khả thi thì người ta sẽ quay sang hoạt động trong thị trường chợ đen.

Thuốc lá từng được dùng làm đơn vị tiền tệ cho tới khi mặt hàng này gần đây bị cấm, và suy nghĩ một chút thì tôi có thể nói với quý vị rằng cái thời mà các 'Nam tước' ngồi đó với từng xấp thuốc rê Golden Virginia và coi đó như những khối vàng đã qua rồi.

Nay, các nhà tân 'Nam tước' chính là những người có trong tay những hộp cá hộp và đồ vệ sinh cá nhân xếp cao chất ngất, khiến bạn không thể nhìn ra ngoài khung cửa sổ buồng giam được.

Mọi thứ trông hơi giống như là ở ngôi làng Asterix và Obelix - ai cũng có một chút gì đó để buôn bán làm ăn. Những người làm việc ở khu vực bếp sẽ đưa lậu vào cho bạn một ít hạt tiêu đen hoặc rau gia vị các loại, để đổi lấy một, hai hộp cá ngừ.

Những tù nhân được giao công việc giặt và cất giữ quần áo sẽ đảm bảo để bạn có đồ mặc sạch sẽ, đổi lại bạn sẽ cần trả công bằng một chai nước uống tăng lực.

Người bạn tù được giao việc phân phát đồ chăn ga sẽ đưa cho bạn những món đồ có thể tạm coi là sạch nước cản, không dính đầy những lông với tóc của người khác nếu như bạn trả cho anh ta một ít mì ăn liền.

Làm thợ cắt tóc thì sẽ kiếm được bộn bạc (không phải là là tiền mặt, mà là cá hộp và kem tắm), bởi ai cũng muốn trông bảnh một chút khi đến ngày được người nhà vào thăm - lời khuyên của tôi là bạn nên mua lấy mấy cái tông-đơ và làm anh thợ cạo học việc, nhưng lưu ý là nên tìm đúng 'sư phụ' mà theo, nếu như bạn không muốn rơi vào cuộc tranh giành địa bàn, chiếm thị phần và nguồn thu nhập cá hộp (không đùa chút nào đâu).

Carl Cattermole là một cựu tù nhân trẻ và là một nhà vận động cải cách pháp luật. Anh từng ngồi chung buồng giam với những gã gangster, những kẻ nghiện ma tuý, những người mắc bệnh tâm thần và những kẻ phạm tội tình dục

Tiếp đến là các món đồ có giá trị trung bình. Các hoạ sĩ người địa phương sẽ vẽ cho bạn một tấm thiệp mừng sinh nhật, một lá thư tình hoặc một tấm thiệp chúc chóng lành bệnh. Các thợ thủ công sẽ làm cho bạn một bộ hộp có ngăn kéo bằng các que diêm xếp lại và keo dán. Rượu mạnh thì có giá khoảng 10 bảng một lít, tuỳ theo chất lượng.

Các món đắt tiền như ma tuý, thuốc lá (50g hiện có giá khoảng 500 bảng!), hoặc nếu bạn muốn mua chiếc máy nghe nhạc của ai đó, thì việc chi trả sẽ được thực hiện bên ngoài bức tường nhà tù.

Bạn của người mua ở Bên Ngoài (tức bên ngoài nhà tù) sẽ trả cho bạn của người bán ở Bên Ngoài, và một khi tiền trao thì cháo sẽ múc.

Trên thực tế thì một số người vào tù chỉ để kiếm tiền hoặc để trả nợ. Họ nuốt ma tuý vào bụng ở mức tối đa, sau đó sẽ cố tình làm gì đó để bị bắt giam, nhằm có cơ hội bán ma tuý trong tù. Kiểu sống này, càng nghĩ bạn sẽ càng thấy nó kỳ quặc: không ai làm thế trừ phi họ thực sự cần phải làm (hoặc bị buộc phải làm).

Nợ

Ở Bên Ngoài thì có các cửa hàng cho vay nóng, các tiệm cá cược, và ngân hàng. Ở trong tù cũng có thứ tương đương, là các 'Nam tước', những người cho vay tiền theo mô hình được biết đến với cái tên Bong bóng Kép (Double Bubble).

Nó giống hệt như cái tên gọi đó - bạn vay món gì đó (ma tuý, miếng dán nicotine, thuốc giảm đau, thức ăn, đồ vệ sinh cá nhân), rồi trả gấp đôi vào tuần sau. Nếu không thể thu xếp để trả được, bạn sẽ rơi vào vòng xoáy nợ nần, mà bạn sẽ bị buộc phải trả nhiều nữa, nhiều hơn nữa.

Khu trại dành cho tù nhân mới nhập trại là điểm nóng cho hoạt động này, bởi đây là nơi mọi người mệt mỏi, lo lắng nhất, nơi họ được cung cấp đồ ít nhất (phải đợi chừng một, hai tuần mới có các món đồ đầu tiên, mà đó là với điều kiện họ có tiền), và cũng là nơi họ vẫn còn khờ khạo nhất.

Ý tôi muốn nói ở đây là có rất nhiều người vay mượn và họ xoay sở được để trả nợ đúng hạn.

Nhưng nếu bạn không trả được thì tình cảnh rồi sẽ rất xấu. Bị đánh đập, bị dập ngón tay vào cửa buồng giam, hoặc thậm chí bạn có thể còn bị buộc phải cất giấu ma tuý trong người.

Trong những trường hợp cực đoan, người ta có thể làm cho mình bị đưa vào nơi chịu sự giám sát của bộ phận theo dõi những người dễ bị tổn thương, hoặc tìm cách để được chuyển sang các nhà tù khác.

Tuy nhiên, các 'Nam tước' không phải là kẻ ngu: con nợ phải nộp thông tin chi tiết về gia đình, và gia đình họ sẽ là đối tượng bị theo đuổi nếu như con nợ biến mất.

Trong khi các doanh nghiệp hoạt động trên phố có thể đòi được tiền một cách hợp pháp bằng việc sử dụng những tay anh chị mặc đồng phục đi đòi nợ, thì các 'Nam tước' cũng áp dụng hình thức tương tự - dùng người đi truy đuổi đối tượng. Thực sự là không có mấy khác biệt to lớn giữa hai hình thức này.