BM: Xu hướng biến garage thành nhà ở tại khu Bờ Tây, Mỹ

Bạn có bao giờ dựng nhà trong nhà để xe của người khác? Hoặc để người lạ chuyển đến ở trong garage của bạn?

Ngày càng có nhiều người hỏi: "Tại sao không?"

Lấy chỗ của xe cho người

Chúng ta hãy xem xét việc có khả năng sở hữu nhà ở các thành phố lớn đang ngày càng khó đến mức nào.

Từ Berlin đến Singapore cho đến Stockholm, giá thuê nhà đã tăng vọt. Và hãy quên việc mua nhà đi: nghiên cứu năm ngoái cho thấy 40% thanh niên ở Anh chẳng hạn, không đủ khả năng để mua ngay cả những ngôi nhà rẻ nhất trong khu vực của họ - thậm chí khi họ chỉ cần đặt cọc 10%.

Liệu sống trong một garage chuyển đổi có thể là câu trả lời hay không?

Có thể. Ở một số vùng của Mỹ, việc thiếu nhà ở giá rẻ có nghĩa là việc chuyển đổi nhà để xe đang phát triển.

Chẳng hạn, tại thành phố xe hơi tập trung như Los Angeles, 117 giấy phép chuyển đổi garage đã được cấp cho cư dân vào năm 2016 - nhưng vào năm 2018, nhờ thay đổi luật, số giấy phép đã vọt lên 4.171.

Những căn hộ trong nhà để xe có thể không chỉ là cơ hội có thêm nguồn thu nhập cho những người sở hữu nhà. Những người đề xuất nói rằng việc này có thể giúp khắc phục vấn đề thiếu hụt nhà ở thành phố, và thậm chí giúp giảm tình trạng vô gia cư.

Trong một bài báo trên CityLab hồi tháng Tư, ba chuyên gia quy hoạch đô thị đã trình bày cách để garage của gia đình đơn lẻ có thể giảm bớt khủng hoảng nhà ở ở bang California.

Họ chỉ ra số lượng garage được chuyển đổi nhà đã tăng vọt ở Los Angeles - một thành phố tràn ngập garage.

"Đây có phải là một cơ hội để đổi xe lấy chỗ cho người không?" Anne Brown, phó giáo sư tại Đại học Oregon và là đồng tác giả của bài báo trên CityLab, đặt vấn đề.

"Điều thực sự thú vị là loại nhà ở này cơ bản là vô hình - khung cảnh xây cất của khu phố sẽ không có gì khác biệt."

Nói cách khác: đó là cách tạo ra chỗ ở cho nhiều người hơn mà không cần phải thực sự xây thêm nhà.

Vậy thì, ai sống trong những garage này? Những cô cậu trở về với ba mẹ, thân nhân lớn tuổi cần chăm sóc, khách hàng Airbnb.

Và sự thay đổi này chỉ không giới hạn ở các garage chuyển đổi. Mái nhà trong sân, những chòi trong vườn được chuyển đổi mục đích, những ngôi nhà nhỏ bé này - tất cả đều được gọi là ADU, tức là các phần phụ của ngôi nhà chính.

Ở Anh, đôi khi chúng được gọi là căn hộ hoặc chái mở rộng của ông bà, ý muốn nói đến bản chất liên thế hệ của loại nhà ở này: kho chứa công cụ hôm nay có thể là nhà ở tạm thời của ông bà của bạn vào ngày mai.

Tiềm năng của garage

Cherry Tung là một YouTuber sống ở Los Angeles, người đã tìm được căn hộ chuyển đổi từ garage trên trang rao hàng Craigslist phiên bản tiếng Hoa.

Cô nói lý do lớn nhất mà cô chọn căn hộ đó là giá cả: tiền thuê nhà là 950 đô la một tháng, so với mức thông thường là 2.000 đô la ở khu vực của cô. Cô có một nhà bếp, một phòng tắm và một bức tường ngăn cách giữa phòng khách và phòng ngủ.

"Nó thật sự đàng hoàng. Tôi có đủ không gian cho bản thân và hai con mèo. Nó tương đối yên tĩnh, rẻ, không có người sống trên lầu và lối vào riêng biệt với chủ nhà," cô Tung nói. "Cho thuê garage là điều khá phổ biến trên Craigslist phiên bản tiếng Trung."

Cô cho rằng các căn hộ garage có thể giúp giải quyết vấn đề nhà ở giá phải chăng, nhưng điều phải cẩn trọng là 'tính hợp pháp của việc này có thể khá rắc rối và rủi ro, tùy thuộc vào luật pháp và quy định của địa phương'.

Đó là điều mà ông Ira Belgrade, người cũng sống ở LA biết rất rõ. Ông và vợ điều hành công ty tuyển dụng tài năng ở Hollywood. Thế nhưng sau khi vợ ông qua đời 10 năm trước, Belgrade đã dựa vào tiền thuê từ garage để xe sang sửa thành nhà, giờ là một ngôi nhà hai tầng, để kiếm thêm nguồn thu nhập.

"Tất cả mọi thứ trong đời tôi sụp đổ. Tôi có đứa con trai hai tuổi rưỡi và tôi cần trả tiền vay ngân hàng để mua nhà," ông nói.

"Nếu tôi có thể chuyển đổi toàn bộ (nhà để xe), biến nó thành nhà bếp, tôi có thể cho thuê toàn bộ. Chính quyền thành phố nói không."

Ira Belgrade sống ở Los Angeles đã biến nhà để xe của mình thành căn nhà cho thuê để có thêm thu nhập trang trải tiền vay mua căn nhà chính (converted his garage into a rent-ready home that he has used to help pay off his mortgage)

Tuy nhiên ông vẫn cứ chuyển đổi. Bốn năm sau khi cho thuê thành công (nhưng bất hợp pháp) không gian được cải tạo với khách hàng trên Craigslist, một người hàng xóm giấu tên đã trình báo việc này với chính quyền thành phố.

Belgrade trở thành một trong những người cổ súy mạnh mẽ nhất của thành phố để thúc đẩy việc cấp giấy phép ADU dễ dàng hơn.

Đạo luật California đó cuối cùng được thông qua vào năm 2017, dẫn đến sự gia tăng giấy phép ở LA. Giờ đây, Belgrade không chỉ tiếp tục cho thuê nhà garage đã chuyển đổi của mình mà còn điều hành công ty riêng để giúp những người khác vượt qua được các vấn đề pháp lý trong việc xây dựng ADU.

Kể từ khi luật thay đổi vào năm 2017, LA đã chứng kiến mức tăng hơn 1.000% số lượng giấy phép mà các chủ sở hữu nhà xin để xây dựng cả ADU mới và chuyển đổi các cấu trúc hiện có - nhà để xe và nhà để hồ bơi, chẳng hạn - sang ADU," Alex Comisar, thư ký báo chí của Eric Garcetti, thị trưởng Los Angeles, cho biết.

Los Angeles không phải là thành phố duy nhất ở Bờ Tây nơi xu hướng này đang gia tăng.

Portland và Seattle, hai thành phố ở các tiểu bang Oregon của Washington, cũng đã ưu tiên phát triển ADU.

Thêm vào đó, cách đó khoảng 200km về phía bắc là một thành phố đứng đầu thế giới khác: Vancouver, thuộc tỉnh British Columbia của Canada.

(Vâng, quý vị có thể đoán được đó - giá thuê nhà ở cả ba thành phố đã tăng đều đặn trong vài năm qua)

Các phiên bản nhà chuyển đổi từ garage ở Vancouver được gọi là nhà đường hẻm: đơn vị nhà ở nhỏ tách biệt, nhưng vẫn rộng khoảng 700 đến 1000 feet vuông - đủ rộng cho không gian phòng sinh hoạt chung, phòng ngủ và phòng tắm.

Chúng được xây dựng trên mạng lưới rộng lớn những con đường nhánh rất nhỏ của thành phố vốn chạy ngoằn ngoèo giữa các ngôi nhà. Thành phố cho biết trong 10 năm qua, hơn 4.000 giấy phép nhà đường hẻm mới đã được cấp và họ hy vọng sẽ có thêm 4.000 giấy phép trong vòng 10 năm tới.

"Mặc dù chúng tôi đã làm nhà đường hẻm từ cả chục năm nay, nhưng đã có sự gia tăng khá rõ rệt," ông Graham Anderson, nhà hoạch định cộng đồng tại thành phố Vancouver, nói.

"Nó cung ứng thêm lựa chọn nhà ở mới - một hình thức tạo thêm mật độ nhà ở mới một cách nhẹ nhàng mà không dẫn đến tái xây dựng hàng loạt."

Khi nhu cầu về nhà ở giá rẻ trở nên lớn hơn bao giờ hết - một khảo sát hồi năm 2018 cho thấy 90% trong số 200 thành phố được thăm dò có giá nhà được xem là quá đắt - những thành phố này đã nới lỏng các luật quy hoạch liên quan.

Tại LA, trước năm 2016 đã có hơn 50.000 ADU bất hợp pháp các loại - thị trường không chính thức báo hiệu nhu cầu.

ADU cũng ngày càng trở thành chuẩn mực ở Vancouver. Thành phố này nói rằng 75% ngôi nhà mới dành cho gia đình đơn lẻ trong thành phố - khoảng 800 căn mỗi năm - đã được xây dựng cùng với hoặc là một ngôi nhà hẻm hoặc dạng phòng suite phụ nào đó.

Đối với các nhà quy hoạch đô thị, đây là một tín hiệu sáng chói và là điều mà các thành phố nên nắm bắt. Chúng tôi có "tiềm năng nhà ở trong tầm tay. Đó là hoa trái dễ hái, Brown nói. "Và chúng ta nên nắm bắt."

Giúp đỡ người vô gia cư?

Bên cạnh thêm vào kho nhà ở tổng số, liệu ADU có thể giúp chống lại tình trạng vô gia cư? LA hy vọng như vậy.

Hạt Los Angeles đã chứng kiến tình trạng vô gia cư tăng 12% kể từ năm ngoái và riêng thành phố đã chứng kiến mức tăng 16%. Gần 60.000 người trong hạt đã ngủ lang trong đợt thống kê hồi tháng Một, Cơ quan Dịch vụ Vô gia cư Los Angeles nói.

Tháng 10 năm ngoái, một công ty từ thiện lớn đã quyên góp 1 triệu đô la cho LA để giúp người dân Angeles biến garage của họ thành nhà ở để phục vụ cho mục đích đó nằm trong khuôn khổ của một chương trình thí điểm mới.

"Chúng tôi nghĩ rằng đó thật là một cách tuyệt vời để thêm vào những chiến lược mà chúng tôi có để cố gắng chấm dứt tình trạng vô gia cư ở LA khi tìm cách kết nối những người đang xây dựng các đơn vị nhà ở này với những người phải ra đường ở," Thị trưởng Los Angeles Eric Garcetti nói trong một cuộc phỏng vấn trên đài phát thanh hồi tháng Mười.

Thư ký báo chí Comisar nói rằng 'các chủ sở hữu nhà ở sẽ là một phần của giải pháp nhằm chấm dứt tình trạng vô gia cư, và sẽ được hưởng lợi từ thu nhập cho thuê ổn định và tăng mức sở hữu đối với căn nhà'.

Mục tiêu của LA cho đến năm 2022 là 'cung cấp nhà ở cho ít nhất 200 người gặp khó khăn về nhà cửa trong gần 150 ADU'.

Các nhà nghiên cứu ở California cũng nhấn mạnh các lợi ích thêm: nhiều cặp mắt hơn trong khu phố có thể giữ cho khu vực an toàn hơn và một nguồn thu nhập thêm cho chủ nhà: "Tôi có những người bạn [ở LA] chuyển đến ở trong garage, và cho thuê chính căn nhà của họ," Brown nói.

Donald Shoup, giáo sư quy hoạch đô thị tại Đại học California, Los Angeles, người từng làm việc trong dự án nhà garage cùng với Anne Brown, ước tính chi phí để chuyển đổi một nhà để xe thành một căn hộ cần khoảng 80.000 đô la.

Trước khi luật pháp được nới lỏng ở California, nhiều trường hợp chuyển đổi bất hợp pháp đã dẫn đến hỏa hoạn do chập điện, vì các ngôi nhà không nhất thiết phải đạt tiêu chuẩn thành phố.

Bây giờ, việc cấp phép dễ dàng hơn đã cho phép người dân cải tạo nhà một cách an toàn hơn (và hợp pháp).

Nhưng liệu điều này có áp dụng được ở các nước khác?

Áp dụng ở nơi khác

Những nơi như LA hay Vancouver có những đặc điểm riêng, và điều này có thể khiến cho việc áp dụng tương tự tại những nơi bên ngoài Bờ Tây Bắc Mỹ sẽ khó khăn, chẳng hạn như tính chất tập trung vào xe hơi của các thành phố này.

Nhưng đối với bất kỳ thành phố lớn nào có đông đảo người dân lái xe, nhà ở được chuyển đổi từ garage sang có thể có tác động rất lớn đến quy hoạch đô thị trong tương lai.

Đó là lý do tại sao nhưng nơi ngoài Bắc Mỹ, như New Zealand, gần đây đã bắt đầu nghiên cứu tiềm năng ADU ở thành phố của họ. (Mặc dù trong trường hợp New Zealand, sống trong garage được xem là triệu chứng đáng lo của khủng hoảng nhà ở, chứ không phải giải pháp.)

"Trong quy hoạch, mọi người thường nói nhiều hơn, nhất là ở những nơi quá nhiều xe hơi, về việc quy hoạch bị tác động quá mức bởi nhu cầu cần có chỗ đậu xe," Vinit Mukhija, giáo sư quy hoạch đô thị ở đại học UCLA, người hợp tác với Shoup và Brown, nói.

"Xu thế này trở nên áp đảo, làm tăng chi phí nhà ở, trở thành lực đẩy - mọi thứ bắt đầu bị chi phối bởi chỉ một yếu tố này. Chúng tôi hy vọng sẽ thay đổi điều đó. Chúng ta không cần quá nhiều chỗ đỗ xe phi đường phố."

Thay vào đó, mọi người có thể đỗ xe trên lối vào nhà và biến nhà để xe của họ thành nhà cho người. Nhất là những người thường không đủ khả năng mua bất kỳ loại nhà ở nào.

Shoup nghĩ rằng thành phố có thể tìm ra cách tạo không gian cư trú cho người dân trong các cấu trúc đã tồn tại (như garage), và đơn giản hóa việc cấp giấy phép chuyển đổi không gian và cho thuê chúng nhiều chừng nào thì cuộc sống ở các thành phố sẽ tốt hơn chừng đó.

"Điều này có thể diễn ra dưới hình thức căn hộ tầng hầm ở New York," Shoup nói.

Chẳng hạn, một kịch bản có thể là một gia đình giàu có và người thuê trọ trẻ có thu nhập thấp hơn, nhất là gần các trường đại học. Điều này tạo ra sự đa dạng hơn ở các khu phố gia đình đơn lẻ - những người mà nếu không có dạng nhà thế này thì không đủ khả năng sống ở khu vực tốt.

Bryan Lufkin