BM: Trung cộng có thể đi theo con đường của Nhật Bản những năm 1980?

Quay trở lại nửa sau của những năm 1980, điều mà nhiều người gọi là mối đe dọa hiện hữu đối với tương lai của Hoa Kỳ dường như cận kề – thế lực tài chính mà Nhật Bản sau đó đã đạt được. Trong một thời gian ngắn, các nhà đầu tư và các tổ chức từ Nhật Bản dường như đang mua hết cả Hoa Kỳ, điều khiến các yếu nhân từ cơ quan nhà nước cho đến tư nhân đều chỉ trích (trong số đó có cố quý ngài Paul Harvey vĩ đại, người đã cảnh báo rằng Nhật Bản đang mua Hoa Kỳ “bằng tiền của chúng ta”).

Và hiện nay, chúng ta lại thấy sự trỗi dậy tương tự của Trung cộng, được khá nhiều người xem là mối đe dọa chính đối với Hoa Kỳ.

Không giống như Nhật Bản – nơi mà “mối đe dọa” gần như chỉ hoàn toàn là bá quyền về tài chính, và quốc gia bại trận trong Đệ nhị Thế chiến không có tham vọng bành trướng hoặc quân sự ở bất kỳ đâu – thì tham vọng của Trung cộng là một kế hoạch hoàn chỉnh. Chính quyền Trung cộng không chỉ tìm cách tái lập vinh quang đã mất của một đế chế (ít nhất là ở phần của mình trên thế giới) về phương diện tài chính và kinh tế, mà rõ ràng là họ muốn làm như vậy bằng vũ lực nếu cần.

Một trong những điều trớ trêu ở đây là cả hai mối đe dọa này về căn bản đều đã được tạo ra tại Hoa Kỳ.

Mối đe dọa mà Nhật Bản được cho là đại diện từ 3 thập niên trước đã không còn nữa. Điều tương tự của chế độ Trung cộng thì vẫn tồn tại. Và có một khả năng chưa được đánh giá đầy đủ là vào một ngày nào đó, số phận của Trung cộng có thể giống như Nhật Bản khi xưa hay không.

Về Nhật Bản, thành công gần đây nhất của họ trên thực tế đã được thiết kế đặc biệt bởi một nhóm do Bộ trưởng Ngân khố Hoa Kỳ lúc bấy giờ là ông James Baker lãnh đạo vào năm 1985.

Trong Hiệp ước Plaza, ông Baker và những người đồng cấp từ Nhật Bản, Đức, Pháp và Vương quốc Anh đã chấp thuận một kế hoạch theo đó sẽ chứng kiến sự sụt giá lớn của đồng USD. Kết quả đối với Nhật Bản là đồng yên tăng giá nhanh chóng và đột nhiên, quốc gia này bơi trong tiền; tiền mà họ đã dùng để đầu tư vào Hoa Kỳ và các nơi khác. Trong một thời gian, điều này cũng dẫn đến việc Nhật Bản là nước mua lớn nhất các nghĩa vụ nợ của Bộ Ngân khố Hoa Kỳ.

Đó là một hậu quả có tính toán, cho đến khi điều đó quay trở lại gây hại cho Hoa Kỳ bằng sự sụp đổ của thị trường chứng khoán vào tháng 10/1987. Sự sụp đổ đó chủ yếu là do Nhật Bản đã cố gắng đòi mức lãi suất cao hơn NHIỀU trong nhiều tháng trước khi họ tham gia vào các cuộc đấu giá Trái phiếu Ngân khố. Kết quả là lãi suất tăng vọt trong hầu hết năm 1987 cuối cùng đã đánh bật các chốt chặn của Wall Street.

Các hậu quả khác bao gồm bong bóng khổng lồ về bất động sản, cổ phiếu và các bong bóng tài sản khác ở Nhật Bản, khi cả thế giới muốn đầu tư theo đà tăng vọt đó. Chúng ta đã biết điều gì xảy ra tiếp theo, là “phần còn lại của câu chuyện,” như ông Harvey nói. Thị trường chứng khoán Nhật Bản đạt đỉnh vào năm 1989 và kể từ đó chỉ số Nikkei Dow chưa bao giờ đạt lại mức đỉnh sát 40,000 điểm. Bất động sản thì bắt đầu mất hút vài năm sau đó.

Nhật Bản đã thoái lui. Họ đã bán đi phần lớn những gì đã mua được ở mọi nơi bởi chính phủ, các ngân hàng và các nhà đầu tư tư nhân Nhật Bản trong suốt thời gian vài năm của giai đoạn hoàng kim nhân tạo đó. Nhật Bản nhanh chóng chuyển từ vị thế Vua trên đỉnh cao xuống thành một quốc gia không có đủ phương tiện để bịt các lỗ hổng đột ngột xuất hiện.

Ngày nay, ít nhất trong hoàn cảnh này Nhật Bản vẫn giữ được lợi thế là một trong những quốc gia đồng nhất về văn hóa trên hành tinh. Do đó, có sự đồng thuận xã hội đủ lớn khi để họ sống với số phận ngày hôm nay của họ sau những ngày tháng sóng gió đó: một nền kinh tế già cỗi, cứng nhắc, đơn thuần chỉ duy trì – về cả phương diện tài chính hay thực tế hoạt động – nhưng đều là khá bó hẹp.

Vì mọi người đều có một phần say mê và một phần lo lắng về Nhật Bản trong những ngày tháng đó, tương tự giống như thế giới đang phải ngạc nhiên với đôi mắt trầm trồ (và mong muốn được tham gia cùng, bất kể mâu thuẫn về đạo đức trong trường hợp này) trước sự “phát triển” trong thời hiện đại của Trung cộng; nhưng ít người hiểu rằng những quân cờ domino ở đó đã bắt đầu đổ sụp. Tất nhiên, có một số điểm khác biệt giữa Trung cộng và Nhật Bản: nhưng toán học thì vẫn luôn giống nhau.

Trong phần tiếp theo của đề tài thảo luận này, tôi sẽ nói về cách thức và lý do tại sao Trung cộng ngày nay đã khởi đầu chủ yếu như là một thuộc địa theo chủ nghĩa trọng thương của đa số các tập đoàn và các tổ chức có lợi ích của Hoa Kỳ. Thêm vào đó, làm thế nào — một khi được tạo ra — “con quái vật” mới nhất do phương Tây làm ra này đã tìm cách sử dụng vốn, bí quyết, và những thứ còn hơn thế nữa, mà họ được trao cho hoặc đánh cắp để trở thành siêu cường của tương lai.

Và cuối cùng, tôi sẽ mô tả chi tiết ảnh hưởng toàn cầu của Trung cộng đã đạt đến đỉnh điểm như thế nào, điều gì có thể xảy ra tiếp theo, và điều này đã khiến thế giới và cán cân quyền lực toàn cầu trở nên nguy hiểm hơn ra sao.

Ông Chris Temple đã tạo nên sự khác biệt bằng khả năng độc đáo của mình trong việc khiến người bình thường có thể hiểu được sự phức tạp của thị trường và thế giới của chúng ta, chủ yếu là thông qua bản tin The National Investor. Với hơn 5 thập niên trong thế giới tài chính và đầu tư, bài bình luận của ông đã xuất hiện trên Barron’s, Forbes, Investors’ Digest, cùng các ấn phẩm khác. Để khám phá những nghiên cứu độc quyền có tính phí.