BM: Chiến tranh Nga_Ukraine tàn phá nền kinh tế toàn cầu

Chiến tranh Nga_Ukraine đã khiến cả Nga và Ukraine đều chịu tổn thất, nền kinh tế toàn cầu cũng bị ảnh hưởng nặng nề. Tuy nhiên, một số quốc gia đã hưởng lợi nhiều hơn những quốc gia khác từ cuộc chiến này.

Ông Mike Sun, một chiến lược gia đầu tư Bắc Mỹ và chuyên gia về Trung cộng, tuyên bố rằng các nền kinh tế dựa vào tài nguyên, như Canada và Úc, đã hưởng lợi từ cuộc chiến này so với các nền kinh tế khác, nhưng Hoa Kỳ được hưởng lợi nhiều nhất, trong khi Đảng Cộng sản Trung cộng (ĐCSTC) sẽ mất nhiều hơn được trong dài hạn do sự cô lập toàn cầu gia tăng.

Cuộc chiến này đã diễn ra được bốn tuần. Không chỉ có nhiều thành phố ở Ukraine bị tàn phá bởi pháo kích của Nga mà hàng triệu người cũng phải rời bỏ nhà cửa. Tuy nhiên, bản thân Nga cũng đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng kinh tế do chiến tranh và các lệnh trừng phạt do NATO dẫn đầu, và đã phải nhờ đến sự hỗ trợ của ĐCSTC.

Hôm 13/03, các quan chức Hoa Kỳ tiết lộ rằng sau khi chiến tranh bùng nổ, Nga đã đề nghị ĐCSTC hỗ trợ kinh tế và quân sự. Ngày hôm sau, Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Jake Sullivan và nhà ngoại giao hàng đầu của Trung cộng Dương Khiết Trì đã tổ chức các cuộc thảo luận căng thẳng tại Rome kéo dài 7 giờ đồng hồ. Ông Sullivan bày tỏ lo ngại về sự ủng hộ của Bắc Kinh đối với Moscow, đồng thời cảnh báo về những hậu quả của hành động này.

Ông Sun nói rằng Hoa Kỳ đã hợp lực với các đồng minh ủng hộ dân chủ của mình để kiềm chế Nga một cách thành công và hiện đang cảnh báo ĐCSTC rằng “nếu ĐCSTC giúp Nga lách các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ, họ sẽ bị trừng phạt nghiêm khắc.” Ông tin rằng trong cuộc chiến này, Hoa Kỳ được lợi nhiều nhất trong khi ĐCSTC bị thiệt hại nhiều hơn bất kỳ lợi ích nào mà họ thu được.

Nền kinh tế Ukraine có thể suy giảm 35%

Ukraine sẽ bị tổn thất rất lớn vì cuộc xâm lược của Nga.

Theo một báo cáo do Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) công bố hôm 14/03, cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine đã gây ra thiệt hại nặng nề về người và của, đồng thời sản lượng kinh tế của Ukraine dự kiến sẽ giảm ít nhất 10% trong năm nay.

Báo cáo cũng chỉ ra rằng nền kinh tế Ukraine thực tế có thể giảm từ 25 đến 35% dựa trên dữ liệu trước đó về các mức giảm tổng sản phẩm quốc nội (GDP) thực tế thời chiến được thu thập từ Iraq, Lebanon, Syria, và Yemen.

IMF cho biết, sau một cuộc khủng hoảng nhân đạo, dự kiến sẽ có một cuộc suy thoái kéo dài và chi phí tái thiết tăng cao. Ngay cả khi chiến tranh kết thúc ngày hôm nay, thì chi phí khôi phục và tái thiết sẽ rất lớn.

Số liệu thống kê do Liên Hiệp Quốc công bố cho thấy hơn 2.8 triệu người Ukraine đã rời khỏi Ukraine kể từ khi Nga bắt đầu xâm lược nước này, gây ra cuộc khủng hoảng tị nạn lớn nhất Âu Châu kể từ Đệ nhị Thế chiến.

Nền kinh tế Nga sẽ thụt lùi ít nhất 30 năm

CNBC dẫn lời các nhà kinh tế, nhà đầu tư và nhà ngoại giao cho rằng cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine và cuộc tẩy chay toàn cầu do cuộc chiến này sẽ khiến nền kinh tế Nga thụt lùi ít nhất 30 năm và giảm mức sống trong vòng ít nhất 5 năm tới.

Theo phân tích của Castellum.AI, một nền tảng theo dõi các lệnh trừng phạt quốc tế, tính đến ngày 15/03, Nga đã phải chịu 6,807 lệnh trừng phạt do xâm lược Ukraine – vượt xa kỷ lục trước đó là 3,616 lệnh trừng phạt mà Iran phải đối mặt và 2,608 lệnh trừng phạt đối với Syria, khiến Nga trở thành nước bị xử phạt nhiều nhất trong lịch sử hiện đại.

Các biện pháp trừng phạt do NATO dẫn đầu nhằm mục đích loại Nga ra khỏi thị trường toàn cầu, đóng băng tài sản của nước này trên khắp thế giới và giáng một đòn chí mạng vào nền kinh tế của nước này. Hai trong số đó có tác động lớn nhất — thứ nhất, trục xuất các ngân hàng lớn nhất của Nga khỏi hệ thống SWIFT khiến họ khó thực hiện các giao dịch ở ngoại quốc và thứ hai, đóng băng hàng trăm tỷ euro dự trữ ngoại hối do Ngân hàng Trung ương Nga nắm giữ, khiến Nga không có dự trữ để hỗ trợ đồng rúp.

Ông Sun nói rằng bất kể kết quả của cuộc chiến như thế nào, Nga sẽ phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt dài hạn chưa từng có sẽ làm suy giảm đáng kể sức mạnh quốc gia, và việc phương Tây cắt đứt hoàn toàn quan hệ sẽ biến Nga thành một hòn đảo bị cô lập.

Âu Châu chịu thiệt hại lớn nhất ngoài Nga, Ukraine

Ông Sun nói rằng ngoài Nga và Ukraine, thiệt hại kinh tế lớn nhất là ở Âu Châu. Cuộc chiến Nga_Ukraine được coi là cuộc chiến lớn nhất trên lục địa Âu Châu kể từ Đệ nhị Thế chiến. Ngoài thương vong và hàng triệu người tị nạn trong khu vực, cuộc chiến này được cho là sẽ gây trở ngại cho nền kinh tế Âu Châu trong nhiều năm.

Hôm 10/03, nhà kinh tế trưởng Christine Lagarde của Ngân hàng Trung ương Âu Châu (ECB) cho biết cuộc chiến sẽ có tác động đáng kể đến hoạt động kinh tế và lạm phát do giá năng lượng và hàng hóa cao hơn, làm gián đoạn hoạt động kinh doanh quốc tế và làm giảm niềm tin.

Lấy ngũ cốc làm ví dụ, Nga và Ukraine đều là những quốc gia sản xuất ngũ cốc lớn và Ukraine được mệnh danh là “vựa lúa của Âu Châu”. Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc (FAO) dự đoán chiến tranh có thể dẫn đến việc có tới 20 đến 30% các vùng nông nghiệp của Ukraine không thể trồng trọt hoặc thu hoạch vào năm 2022 và giá lương thực và thực phẩm quốc tế vốn đã tăng cao có thể tăng thêm 22% vào năm 2022-2023.

Tuần trước, ECB đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế trong năm nay từ 4.2% xuống 3.7%, trong khi Goldman Sachs đưa ra một dự báo bi quan hơn, hạ dự báo tăng trưởng trong khu vực đồng euro trong năm nay từ 3.9% xuống 2.5% – mức giảm 1.4%.

Các quốc gia giàu tài nguyên hưởng lợi

Theo phân tích của ông Sun, nguồn năng lượng và khoáng sản của Nga bị hạn chế, đồng nghĩa với việc Canada, Úc, và các cường quốc tài nguyên ở Trung Đông sẽ được hưởng lợi.

Cả Canada và Úc đều là những nền kinh tế dựa vào tài nguyên, và Canada là nước xuất cảng ngũ cốc lớn và là nước xuất cảng phân kali lớn nhất thế giới. Úc là nguồn cung cấp kim loại và khoáng sản hàng đầu thế giới, giàu than đá, quặng sắt, v.v.

Ông Sun kỳ vọng giá dầu sẽ sớm giảm trở lại bất chấp sự gia tăng của giá dầu vốn đã tăng cao ngay sau khi chiến tranh bùng nổ. “Có rất nhiều dầu ở Trung Đông, và OPEC đã đồng ý tăng sản lượng, và giá dầu thô sẽ ngay lập tức giảm 20%.”

Giá dầu thô giảm xuống dưới 100 USD/thùng hôm 15/03, bù đắp phần lớn giá dầu tăng sau khi Nga xâm lược Ukraine. Cùng ngày, giá dầu thô Brent chuẩn quốc tế giảm hơn 7% xuống 98.59 USD/thùng. Tuy nhiên, giá lại tăng vọt hôm 16/03 do vẫn còn những bất ổn về cuộc chiến Nga_Ukraine.

Hoa Kỳ thu lợi lớn nhất

Ông Sun tin rằng cuối cùng, thì Hoa Kỳ là bên hưởng lợi nhiều nhất trong cuộc chiến Nga_Ukraine. Đầu tiên, ông nói rằng chiến lược tổng thể của Hoa Kỳ trong việc ứng phó với xung đột Nga_Ukraine là rất rõ ràng – thống nhất Liên minh Âu Châu chống lại Nga, làm suy yếu sức mạnh của Nga, và gắn kết chính các quốc gia Âu Châu.

Thứ hai, Hoa Kỳ sẽ được lợi về mặt kinh tế. Một khi Âu Châu chuyển khỏi sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga, các quốc gia khác sẽ thay thế Nga để gia nhập thị trường Âu Châu. Ông dự đoán rằng đến một thời điểm nào đó, Hoa Kỳ cuối cùng sẽ tăng cường bán khí đốt tự nhiên cho khu vực đồng euro.

Ngoài ra, các công ty quân sự của Hoa Kỳ sẽ được hưởng lợi. Cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine đã cảnh báo các quốc gia khác, đặc biệt là Đức và Nhật Bản. Đức có kế hoạch tăng ngân sách quốc phòng lên hơn 2% GDP bắt đầu từ năm nay, và Nhật Bản cũng đang chuẩn bị tăng cường lực lượng quốc phòng.

Hôm 14/03, Thủ tướng Đức Olaf Scholz công bố Đức sẽ chi 100 tỷ euro (khoảng 113 tỷ USD) để mua 35 chiến đấu cơ F-35 của Mỹ thay thế các chiến đấu cơ Tornado cũ kỹ trong một đợt nâng cấp vũ khí. Đây là thỏa thuận quốc phòng lớn đầu tiên của Hoa Kỳ kể từ khi Nga xâm lược Ukraine.

Thứ ba, nếu Hoa Kỳ và các đồng minh NATO của họ thành công trong việc kiềm chế Nga, nước này có thể quay trở lại Á Châu để tập trung vào ĐCSTC. Ông Sun cho rằng rằng các cấp cao hơn của chính phủ Hoa Kỳ hiện đã làm rõ rằng ĐCSTC là mối đe dọa lớn nhất đối với Hoa Kỳ, và chính phủ Tổng thống Biden đã đề ra một chiến lược lâu dài để ứng phó với ĐCSTC. Ông tin rằng các lệnh trừng phạt nghiêm khắc của Hoa Kỳ đối với Nga đang “sát kê cảnh hầu” (giết gà dọa khỉ), một thành ngữ Trung cộng có nghĩa là trừng phạt một người để cảnh báo một mục tiêu khác có nguồn lực tốt hơn.

Ông nói, “Sự đối đầu giữa Trung cộng và Hoa Kỳ đang leo thang và hiện đã dần lan sang nhiều lĩnh vực khác nhau. Trước mắt, cuộc chiến Nga_Ukraine vừa có lợi vừa có hại đối với ĐCSTC. Lợi ích lớn nhất nằm ở việc Nga gia tăng sự phụ thuộc vào ĐCSTC.

ĐCSTC có thể giải quyết một phần đáng kể nhu cầu năng lượng, nhưng nhược điểm lớn nhất là mối bang giao Trung-Mỹ không còn có thể trở lại như xưa. Vì vậy, về lâu dài, những bất lợi sẽ vượt trội những lợi thế, và ĐCSTC sẽ tổn thất nhiều hơn.”

Cuối cùng, ông Sun dẫn lời Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken, người đã nhắc nhở Trung cộng sau các cuộc thảo luận cao cấp giữa Hoa Kỳ và Trung cộng ở Alaska hồi tháng Ba năm ngoái, “Đánh cược chống lại Mỹ chưa bao giờ là một cuộc cá cược tốt.”

Winnie Han _ Chánh Tín