BM: Hàng nghìn hỏa tiễn đã bắn

Nga đã xâm lược Ukraine trong hơn ba tuần, và hơn 1,000 hỏa tiễn các loại đã được phóng đi, nhưng quân đội Nga gần như vẫn bị dừng bước trên mọi mặt trận. Khi quân đội Nga bắt đầu lâm vào thế tiến thoái lưỡng nan, thì quân đội Hoa Kỳ bắt đầu tiết lộ cách thức cụ thể trợ giúp quân đội Ukraine tác chiến. Mục tiêu chiến lược ban đầu của quân đội Nga càng ngày càng khó đạt được, liệu Nga có từ bỏ mục tiêu tham vọng nhất ban đầu – đánh chiếm Kyiv?

Kho vũ khí chính xác của quân đội Nga đã cạn kiệt?

Ngày 17/03, Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ tiết lộ, quân đội Nga đã phóng hơn 1,000 hỏa tiễn các loại, nhưng không phận Ukraine vẫn tiếp tục giao tranh. Chiến đấu cơ của Nga có thể xuất kích 200 lần mỗi ngày, còn chiến đấu cơ Ukraine có thể xuất kích từ 5 đến 10 lần mỗi ngày.

Các quan chức Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ cho rằng, quân đội Nga có thể đang cố gắng bảo tồn các loại vũ khí dẫn đường chính xác hoặc là bắt đầu thiếu hụt; mặc dù điều đó chưa được xác nhận, nhưng ngày càng phụ thuộc vào các loại vũ khí không chính xác.

Quân đội Ukraine và các phóng viên chiến trường từ các quốc gia đang ngày càng cho thấy quân đội Nga ném bom vô cớ vào các cơ sở quân sự và dân sự. Một mặt, các cuộc tấn công và không kích tầm xa của quân đội Nga không tiêu diệt được hoàn toàn quân lực của Ukraine, vì vậy họ chuyển sang gây hại cho dân thường nhằm cố gắng loại bỏ ý chí kháng cự của Ukraine; Mặt khác, khả năng chiếm được mục tiêu của quân đội Nga vẫn chưa được cải thiện, nhiều đợt công kích lộ ra sự thiếu chuẩn xác.

Quân đội Ukraine cũng nói rằng các nhà máy hỏa tiễn của Nga đã bắt đầu hoạt động suốt ngày đêm, cho thấy rằng kho hỏa tiễn của quân đội Nga thực sự có thể sắp cạn kiệt. Ngày 19/03, quân đội Nga đã chủ động tuyên bố lần đầu tiên sử dụng hỏa tiễn siêu thanh Kinzhal bắn trúng một nhà kho quân sự ở miền tây Ukraine.

Hỏa tiễn siêu thanh Kinzhal được khẳng định là có tốc độ bay trên Mach 10 (12.300 km/h) và có thể xuyên thủng các hệ thống đánh chặn hỏa tiễn hiện có của Hoa Kỳ và NATO. Nó được vận chuyển bởi chiến đấu cơ Mig-31 hoặc Tu-22M, có tầm bắn hơn 2.000 km và sai số chính xác được công bố là 1 mét; Nó được thiết kế để tấn công tàu chiến của NATO, hệ thống đánh chặn hỏa tiễn và các mục tiêu mặt đất gần biên giới Nga; hỏa tiễn này ước tính trị giá ít nhất hàng triệu đô la. Nhiều người cho rằng, việc đánh vào một kho vũ khí bằng loại hỏa tiễn đắt đỏ như vậy có lẽ là không hợp lý.

Không loại trừ khả năng Nga sẽ thử nghiệm vũ khí mới trong thực chiến, đồng thời thể hiện khả năng răn đe hạt nhân với NATO, bởi vậy hỏa tiễn Kinzhal có thể mang đầu đạn hạt nhân. Người ta suy đoán rằng quân đội Nga sẽ không sử dụng hỏa tiễn Kinzhal với số lượng lớn để tấn công các mục tiêu giá trị thấp hơn ở Ukraine. Nếu quân đội Nga thực sự không có nhiều hỏa tiễn và đạn dược chính xác, hoặc phải dự trữ để đối phó với sự tham gia của NATO, thì điều này sẽ ảnh hưởng đến diễn biến tiếp theo của cuộc chiến. Nếu thiếu các đòn tấn công chính xác và hỗ trợ không kích hiệu quả, khó khăn của lực lượng mặt đất Nga sẽ càng lớn hơn.

Quân đội Nga không đủ binh lực?

Quân đội Nga đã triển khai hơn 200,000 binh sĩ tiến vào Ukraine. Quân đội Hoa Kỳ ước tính rằng, trong tổng số 170 đơn vị chiến thuật cấp tiểu đoàn của lực lượng mặt đất Nga, thì có đến 120 đơn vị có thể đã được triển khai tới Ukraine. Điều này đồng nghĩa với việc các lực lượng mặt đất còn lại của Nga tương đối ít, và việc gửi quân tiếp viện đến Ukraine là khó có thể xảy ra. Tổng số lực lượng mặt đất của Nga là 280.000 người, bởi vậy không còn nhiều để có thể điều động. Tổng thống Nga Vladimir Putin đã hứa sẽ không gửi quân nhân mới nhập ngũ tới chiến trường, đồng nghĩa với việc khả năng sử dụng quân dự bị là khó xảy ra.

Nga đang nóng lòng thúc giục Belarus tham chiến và tuyển mộ lính đánh thuê Syria. Tuy nhiên, lính đánh thuê quốc tế có nhiều khả năng sẽ được sử dụng để duy trì trị an trong các khu vực đã chiếm đóng, để toàn bộ quân đội Nga có thể tham gia vào các trận chiến ở tiền tuyến.

Quân đội Hoa Kỳ ước tính có khoảng 150,000 đến 200,000 binh sĩ Nga ở Ukraine và 75% đơn vị chiến thuật cấp tiểu đoàn đã tham gia các chiến dịch tiền tuyến, nhưng đã bị tổn thất không nhỏ. Các quan chức Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ cho rằng nếu một đơn vị có 10% thương vong, sẽ khó có thể tiếp tục chiến đấu; Nếu quân đội Nga đầu tư 150,000 quân, nhưng có hơn 7,000 người thiệt mạng và khoảng 14,000 – 21,000 người bị thương, thì có thể đã đến giới hạn duy trì sức chiến đấu.

Chiến sự trong khoảng một tuần trở lại đây cho thấy, quân đội Nga không phát động một cuộc tấn công mặt đất quy mô lớn nào, ngoài lý do liên quan đến việc tiếp tế và vấn đề sĩ khí, thì nhiều khả năng quân đội Nga đang phải đối mặt với tình thế khó khăn là không đủ binh lực.

Quân đội Nga với quân số lên tới 200,000 quân bao vây Ukraine trên ba mặt trận, số quân ban đầu để phân tán ra vẫn không đủ. Cuộc tập kích của quân đội Nga vào Kyiv từ phía tây bắc có tiến độ nhanh nhất, nhưng sau khi bị chặn lại ở ngoại ô Kyiv thì đã bị đình trệ lại, một đoàn xe kéo dài tiến thoái không được, chỉ có thể ẩn nấp trong rừng cây gần đó. Ngoài việc bị tắc đường, khó tiếp tế và tổn thất, hẳn là quân Nga cũng nhận ra rằng sẽ rất khó để chiếm được Kyiv với mấy vạn binh lực, vì vậy thay vì tiếp tục tiến về phía Nam, cần phải đợi viện binh từ phía Đông để hoàn thành việc bao vây càng sớm càng tốt.

Quân đội Nga cũng bị cản trở không kém ở phía bắc và phía đông của Kyiv. Về cơ bản, Nga không chỉ từ bỏ việc đánh chiếm thành phố lớn thứ hai Kharkiv, mà ngay cả các thành phố nhỏ trên đường cũng khó đánh hạ, và việc tiếp tế đường dài cũng không thể đảm bảo an toàn. Các trận chiến đô thị ác liệt nhất dường như đang diễn ra ở thành phố Mariupol biệt lập ở phía đông nam và vùng duyên hải phía nam. Quân đội Nga tiếp tục chiến đấu trên nhiều mặt trận, và việc chiếm được Kyiv dường như ngày càng khó đạt được.

Quân đội Nga có từ bỏ việc tấn công Kyiv?

Ngày 16/03, Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ đã ra thông cáo báo chí “Quân đội Nga vấp ngã khi đối mặt với kháng chiến căng thẳng ở Ukraine” (Russian Troops Down in Face of Stiff Ukraine Resistance), một lần nữa tóm tắt tình hình ở Nga và Ukraine theo từng giai đoạn.

Trong những ngày qua, quân đội Ukraine liên tục tuyên bố phản công và chứng minh kết quả đạt được, trong khi quân đội Nga dường như đang củng cố các vị trí hiện có để ngăn chặn các cuộc tấn công bất ngờ quy mô lớn. Khó có thể để xác định quy mô trong các cuộc phản công của Ukraine, nhưng quân đội Nga dường như không tận dụng được cơ hội để tìm kiếm một trận quyết chiến với chủ lực Ukraine. Quân đội Nga có thể vẫn chưa nắm được chính xác thông tin tình báo của quân đội Ukraine, đồng thời với binh lực hiện có, có thể Nga không dám tùy tiện tiến hành các cuộc tấn công quy mô lớn để tránh bị phục kích.

Tất nhiên, quân đội Nga sẽ không dễ dàng rút lui, nhưng Nga đã không tổ chức một cuộc tấn công quy mô lớn hiệu quả nào trong thời gian gần đây. Mục tiêu chiến lược của quân đội Nga có thể đã được điều chỉnh giảm xuống, và việc đánh chiếm Kyiv có thể không còn là ý định lớn nhất. Kiểm soát vững chắc khu vực phía Đông đã chiếm đóng, mở rộng chiếm đóng của các khu vực duyên hải phía Nam, và kết nối chúng với nhau, đây dường như là mục tiêu thực tế hiện nay của quân đội Nga. Không loại trừ khả năng quân đội Nga muốn giành được chỗ đứng vững chắc ở những khu vực này trước, rồi mới bao vây Kyiv, nhưng rõ ràng sẽ mất nhiều thời gian.

Nếu quân đội Nga đổ bộ vào Kyiv, chắc chắn sẽ gây ra thương vong nặng nề, thậm chí không có gì đảm bảo rằng cuối cùng sẽ chiếm được Kyiv. Một khi rơi vào cuộc giao tranh kéo dài, quân đội Nga sẽ mất đi sức chiến đấu, dù là có thắng được Kyiv hay không, nhưng nếu NATO bất ngờ can thiệp, quân đội Nga sẽ trở tay không kịp. Quân đội Hoa Kỳ và NATO đã dàn trận ở biên giới, mặc dù khả năng tiến vào Ukraine là rất thấp, nhưng quân đội Nga không thể không đề phòng. Tương tự, quân đội Nga cũng phải quan tâm đến thế cục ở Viễn Đông, Chính phủ Nhật Bản gần đây đã công khai tuyên bố rằng bốn hòn đảo phía bắc là lãnh thổ cố hữu của Nhật Bản, quân đội Nga không thể làm ngơ trước những rủi ro ở Viễn Đông.

Quân đội Nga khó có thể điều động thêm binh lực, và nguy hiểm khi tấn công Kyiv là rất cao, bởi vậy việc tạm thời từ bỏ Kyiv có thể đã được đưa vào nghị trình cấp cao của Nga. Quân đội Nga đã cảnh báo rằng họ sẽ tấn công vào các tuyến giao thông mà nhiều quốc gia đang viện trợ cho Ukraine, nhưng cho đến nay lực lượng này vẫn chưa thể hiện được sức mạnh, và cuộc tấn công vào miền tây Ukraine vẫn còn tương đối hạn chế. Quân đội Nga từ lâu đã nhận ra rằng, họ không chỉ phải đối phó với quân đội Ukraine.

Quân đội Hoa Kỳ tiết lộ phương thức hỗ trợ quân đội Ukraine

Vào ngày 18/03, Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ đã ban hành thông cáo báo chí “Mối quan hệ Ukraine-California cho thấy giá trị của Chương trình Vệ binh Quốc gia” (Ukraine-California Ties Show Worth of National Guard Program). Thông cáo mở đầu nói rằng khi hơn 150,000 quân Nga xâm lược Ukraine vào ngày 24/02, hầu hết mọi người – đặc biệt là Tổng thống Nga Vladimir Putin – nghĩ rằng đó là một miếng bánh cho Nga; nhưng Lực lượng Vệ binh Quốc gia California biết điều đó rõ ràng hơn.

Bài báo dài nêu chi tiết phương thức Lực lượng Vệ binh Quốc gia California đã duy trì mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với quân đội Ukraine kể từ năm 1993, phương thức lực lượng này cung cấp huấn luyện và hỗ trợ Ukraine trên chiến trường trong thời gian gần đây.

Bài báo mô tả rằng khi Nga xâm lược Ukraine vào cuối tháng Hai, hầu hết các chuyên gia đều cho rằng quân đội Ukraine không thể chống đỡ. Tuy nhiên, Lực lượng Vệ binh Quốc gia California cho rằng quân đội Ukraine về căn bản đã cải thiện khả năng quyết sách quân sự kiểu phương Tây; lực lượng không quân của Ukraine tốt hơn nhiều so với mọi người nghĩ; Lực lượng Vệ binh Quốc gia California đã trợ giúp đào tạo nhân viên tham mưu Ukraine, cách phòng thủ và triển khai các hoạt động không gian mạng; đồng thời trợ giúp Ukraine tạo ra một trung tâm hoạt động chung theo mô hình của quân đội Hoa Kỳ.

Bài báo dẫn lời một sĩ quan Vệ binh Quốc gia California nói rằng: Khi khả năng Nga xâm lược gia tăng, các nhà lãnh đạo Ukraine bắt đầu nói về nhu cầu cụ thể của họ, và nhờ mối quan hệ hợp tác này, chúng tôi đã có thể thảo luận thẳng thắn về những việc họ cần làm để chuẩn bị. Trong vòng nửa giờ sau cuộc xâm lược của Nga, chúng tôi bắt đầu nhận được các cuộc gọi từ các nhà lãnh đạo cấp cao của Ukraine; trong vòng 24 giờ, chúng tôi đã có một danh sách rất đầy đủ về các nhu cầu. Lực lượng Vệ binh Quốc gia California đã thành lập một trung tâm hoạt động chung, và thông tin về tình hình Ukraine ở Kyiv có thể được nhìn thấy tại Trung tâm này.

Thông cáo này trực tiếp thông báo với ngoại giới rằng, Vệ binh Quốc gia California không chỉ huấn luyện cho quân đội Ukraine, mà còn đang “bày mưu tính kế” cho quân đội Ukraine. Đây có lẽ chỉ là phần nổi của sự hỗ trợ của quân đội Hoa Kỳ đối với Ukraine. Quân đội Hoa Kỳ hẳn là đã sớm cung cấp cho Ukraine một lượng lớn thông tin tình báo, vũ khí và tham mưu… trên quy mô lớn. Chiến tích của quân đội Ukraine đạt được cũng không phải là ngẫu nhiên, cũng không phải chỉ phụ thuộc vào lòng yêu nước và tinh thần quả cảm.

Kết luận

Tính đến ngày 18/03, quân đội Ukraine tuyên bố rằng quân đội Nga tổn thất 14,200 người; 450 xe tăng và 1,448 xe bọc thép bị phá hủy; 93 phi cơ và 112 trực thăng bị bắn rơi… Những kết quả này hiện không thể xác minh, nhưng khiến không ít người phải nhìn nhận lại cục diện của cuộc chiến.

Nga đã đưa ra các điều kiện đàm phán, trong đó cốt lõi là việc Ukraine công nhận Nga sáp nhập Crimea, và công nhận nền độc lập của hai nước cộng hòa ở vùng Donbass, miền đông Ukraine.

Quân đội Nga sẽ không dễ dàng rút khỏi phần đất Ukraine đã chiếm đóng, nhưng mục tiêu chiếm toàn bộ Ukraine đang thất bại. Theo ước tính, ý định biến Biển Đen thành biển nội địa của Nga khó có thể thực hiện được, bởi chi phí cho một cuộc chiến lâu dài quá cao, và rủi ro chiến lược là rất lớn.

Từ bỏ cuộc tấn công vào Kyiv có thể là một cái kết không quá xấu cho quân đội Nga ở thời điểm hiện tại; nếu cứ nhất quyết tấn công thì cái kết cuối cùng có thể sẽ khá tệ. Việc quân đội Nga có thể rút quân sớm hay không, phụ thuộc vào việc Nga có quyết định dừng lại ngay bây giờ hay không; và thứ hai, điều đó khả năng phụ thuộc vào việc có nhiều quốc gia sẵn sàng để quân đội Nga rút quân hay không.

Thẩm Chu & Cao Nghĩa _ Mai Thanh