BM: Vũ khí Hoa Kỳ viện trợ đủ giúp Ukraine chống Nga xâm lược?

Những hình ảnh do Lực lượng vũ trang Ukraine đăng trên Twitter được gắn với chú thích chiến thắng, tuyên bố rằng đây là kết quả của "những cú đánh từ Javelin vào thiết bị quân sự của [Nga]".

Javelin, một loại vũ khí chống tăng vác vai bắn tên lửa tầm nhiệt tới các mục tiêu cách xa tới 4km (2,5 dặm), có thể được điều khiển bằng một thiết bị di động trông không khác mấy so với máy chơi trò chơi điện tử - nhưng có thể xuyên phá bê tông, lô cốt và bắn nát tháp pháo của xe tăng.

Chính sự xuất hiện của các loại vũ khí do Mỹ sản xuất "gây hoang mang" trong quân đội Nga, quân đội Ukraine tuyên bố - và họ sắp có thêm 2.000 vũ khí nữa.

Tên lửa Javenlin có trong số những thứ Hoa Kỳ đã hứa sẽ gửi cho Ukraine trong gói hỗ trợ quân sự mới trị giá 800 triệu USD mà Tổng thống Joe Biden công bố hôm thứ Tư (16/03).

Các loại vũ khí khác gồm máy bay không người lái mà có thể biến thành những quả bom bay và vũ khí phòng không có thể bắn trực thăng.

Nhưng liệu những chuyến hàng này có giúp Ukraine vượt qua lực lượng xâm lược đông hơn và được trang bị tốt hơn của Nga?

Mỹ sẽ gửi gì cho Ukraine?

Viện trợ mới của Hoa Kỳ cho Ukraine bao gồm nhiều loại thiết bị quân sự, từ 25.000 bộ áo giáp và mũ bảo hộ quân đội cho đến súng trường và súng phóng lựu, cùng hàng nghìn vũ khí chống tăng khác và hơn 20 triệu viên đạn.

Ngoài tên lửa Javelin, các vũ khí mạnh nhất bao gồm 800 hệ thống phòng không Stinger, từng nổi tiếng được sử dụng để bắn hạ máy bay Liên Xô ở Afghanistan.

Mỹ cũng có kế hoạch gửi 100 "hệ thống máy bay không người lái chiến thuật" - máy bay không người lái cỡ nhỏ - thường được điều khiển bằng tay và đủ nhỏ để nhét vào ba lô.

Binh lính có thể sử dụng chúng để mở rộng phạm vi chiến trường, hoặc trong một số trường hợp, để tấn công, về cơ bản là tạo ra những quả bom bay có thể bay tới các mục tiêu từ khoảng cách xa.

Tuyên bố của ông Joe Biden hôm thứ Tư nâng tổng số viện trợ quân sự Hoa Kỳ cam kết dành cho Ukraine lên một tỷ đôla Mỹ chỉ riêng trong tuần qua - một sự gia tăng rất lớn khi so với mức 2,7 tỷ USD được cung cấp từ năm 2014 đến đầu năm 2022.

Đây là một "sự phát triển đáng kể" và giải quyết những thiếu hụt trước đó, theo John Herbst, cựu đại sứ Hoa Kỳ tại Kyiv.

"Không có gì phải bàn cãi rằng [Biden] và nhóm của ông ấy đã quá rụt rè trong việc cung cấp hỗ trợ cho Ukraine," ông Herbst nói. "Và họ đã đáp trả áp lực đó."

Điều này sẽ có ý nghĩa gì đối với các cuộc tấn công trên bộ và trên không của Nga?

Giới chuyên gia quân sự cho rằng vũ khí chống tăng do Mỹ cung cấp có khả năng có tác động lớn nhất tới Ukraine.

Các lực lượng xâm lược của Nga "chủ yếu là lực lượng cơ giới" - nghĩa là các đoàn xe bọc thép - vì vậy "điều tốt nhất bạn có thể làm là loại bỏ chúng [các phương tiện cơ giới]", cựu Đại tá Lục quân Hoa Kỳ Christopher Mayer cho biết.

Ukraine đã nhận được nhiều loại hệ thống chống tăng từ một số quốc gia, giúp tăng khả năng phá hủy của lực lượng Ukraine đối với các phương tiện cơ giới của Nga, ông Mayer nói.

"Nếu bạn cung cấp cho họ nhiều hệ thống chống tăng khác nhau, nó sẽ cho họ nhiều cơ hội để xuyên thủng bất kỳ hệ thống bảo vệ phòng thủ bọc thép nào mà xe tăng được trang bị," ông nói.

Và tuy các tuyên bố của họ không thể được xác minh một cách độc lập, giới chức Ukraine cho biết họ đang sử dụng các vũ khí có hiệu quả. Tính đến ngày 16/03, họ tuyên bố đã phá hủy hơn 400 xe tăng và hơn 2.000 phương tiện cơ giới của Nga.

Tuy nhiên, vũ khí chống tăng không thể giúp Ukraine chống lại lực lượng không quân của Nga, lực lượng này đã tấn công các mục tiêu trên khắp đất nước trong ba tuần.

Hệ thống Stinger vác vai cơ động là vũ khí phòng không duy nhất nằm trong gói viện trợ của Mỹ.

Hệ thống này đã được nhìn thấy trong các cuộc xung đột trên khắp thế giới từ năm 1981. Nó được sử dụng nổi tiếng nhất ở Afghanistan, nơi những chiếc Stinger do Mỹ cung cấp đã giúp hạ gục hàng trăm máy bay và trực thăng Nga trong thời kỳ Liên Xô chiếm đóng.

Nó có hiệu quả chống lại máy bay trực thăng hoặc máy bay tầm thấp ở độ cao khoảng 3,8km, nhưng lại khiến nó tương đối vô dụng trước các máy bay ném bom bay tầm cao của Nga.

Ông Herbst nói rằng việc chính quyền đề cập đến Stinger như một phần của gói viện trợ cho Ukraine là một "dấu hiệu của sự yếu kém".

"Họ cần nhiều Stinger hơn, không có nghi ngờ gì về điều đó," ông nói. "Nhưng họ cũng cần vũ khí phòng không ở độ cao lớn hơn... đó là một thiếu sót nghiêm trọng."

Những gì Mỹ không gửi cho Ukraine?

Trong khi Nhà Trắng ám chỉ rằng vũ khí tầm cao hơn - chẳng hạn như tên lửa phòng không S-300 từ thời Liên Xô - có thể được đưa tới Ukraine thông qua các nước thứ ba, nhưng không có thông báo chính thức nào được đưa ra.

Các quan chức ở Slovakia đã bày tỏ sẵn sàng gửi các hệ thống này cho Ukraine, miễn là họ nhận được thiết bị thay thế. Hai đồng minh khác của Nato - Hy Lạp và Bulgaria - cũng được cho là có hệ thống này.

Mỹ cũng đã bác bỏ đề xuất yêu cầu Ba Lan chuyển giao máy bay chiến đấu Mig-29 cho Ukraine để cho phép họ làm được nhiều hơn trong các cuộc chiến trên bầu trời.

Các quan chức Mỹ mô tả kế hoạch này là không "khả thi" do nguy cơ gia tăng xung đột mở giữa Nato và Nga.

Tuy nhiên, ông Mayer nói rằng việc các đồng minh của Mỹ chuyển giao Mig-29 hoặc các máy bay phản lực tương tự - với sự ủng hộ của chính quyền - sẽ là một cách hiệu quả giúp Ukraine chiến đấu giành quyền kiểm soát bầu trời của mình.

Ông lưu ý rằng Liên Xô đã cung cấp cả máy bay và phi công cho Bắc Việt để chống lại máy bay Mỹ mà không châm ngòi một cuộc đối đầu lớn hơn.

Các quốc gia khác đã làm gì?

Mỹ không đơn độc trong việc cung cấp viện trợ quân sự cho Ukraine. Ít nhất 30 quốc gia khác đã cung cấp sự giúp đỡ, bao gồm 500 triệu euro (551 triệu USD) từ Liên minh Châu Âu, sự kiện đầu tiên mang tính lịch sử.

Tuy nhiên, sau khi Mỹ công bố gói hỗ trợ mới, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói rằng "sự hỗ trợ hơn nữa" là rất khẩn cấp.

"Thậm chí nhiều hơn những gì chúng tôi có được hiện giờ," ông nói, đồng thời kêu gọi "hệ thống phòng không, máy bay [và] đủ vũ khí sát thương và đạn dược để ngăn chặn sự chiếm đóng của quân Nga".

Ông Mayer cho biết ông tin rằng nguồn cung cấp vũ khí Mỹ cam kết cho đến nay có lẽ chỉ đủ để người Ukraine "chết một cách anh dũng".

"Chúng ta phải quyết liệt hơn trong việc trao cho họ những gì chúng ta có," ông nói. "Ít nhất chúng ta nên cung cấp cho họ cùng số lượng và chất lượng, thiết bị giống như Xô Viết cung cấp cho miền Bắc Việt Nam trong cuộc chiến của chúng ta với họ."

Ông Herbst nói rằng các gói hỗ trợ bổ sung "có thể" sẽ cần thiết trong tương lai - và rằng chúng sẽ chỉ có hiệu quả nếu giúp Ukraine thách thức lực lượng không quân của Nga.

"Điều quan trọng với tôi là liệu chúng ta có đang gửi những thứ mà đánh trúng không quân của Nga ở độ cao 30.000 feet hoặc hơn hay không," ông nói.

Tổng thống Biden cam kết sẽ có nhiều sự trợ giúp hơn nữa - và Mỹ đang nỗ lực để giúp Ukraine có được các hệ thống phòng không tầm xa hơn mà nước này cần, nhưng không cung cấp thông tin chi tiết.

Bernd Debusmann Jr