BM: Thượng nghị sĩ Tuberville chặn đề cử thăng chức

Đằng sau việc Thượng nghị sĩ Tuberville ngăn chặn đề cử thăng chức trong quân đội về chính sách phá thai của Ngũ Giác Đài, và cách việc đó gây ra một hành động phản kháng nhằm thay đổi thẩm quyền cá nhân của các thượng nghị sĩ.

Vài giờ trước khi Ủy ban Quy tắc Thượng viện được ấn định sẽ nhóm họp hôm 14/11 về một sự thay đổi thủ tục trong cách mà các nhà lập pháp giải quyết các trường hợp bổ nhiệm và thăng chức trong quân đội, 27 Thượng nghị sĩ Đảng Cộng Hòa đã yêu cầu Bộ trưởng Bộ Quốc phòng (DOD) Lloyd Austin ngăn Ngũ Giác Đài thanh toán chi phí đi lại cho những nữ quân nhân tìm cách phá thai.

Bức thư gửi ông Austin nêu rõ: “Ông đã thất hứa với người dân Mỹ là sẽ không chính trị hóa quân đội, và những hành động của ông đã gây tổn hại và đe dọa làm tổn hại thêm đến các chuẩn mực thể chế trong nền dân chủ của chúng ta.”

Bức thư chỉ trích DOD vì đã ban hành một thông tri sau bốn ngày khi Tối cao Pháp viện lật ngược án lệ Roe kiện We.

Bản thông tri nhắc lại chính sách hiện hành của DOD cho phép “các quân nhân đang tại ngũ đi lại khi cần thiết để được chăm sóc phá thai – dù là đi lại chính thức do chính phủ tài trợ để phá thai có bảo hiểm hoặc bằng chi phí riêng của quân nhân khi nghỉ phép theo quy định đối với tất cả các trường hợp khác.”

Ngày 20/10/2022, các nhà lập pháp do Thượng nghị sĩ Ted Budd (Cộng Hòa-New Carolina) dẫn đầu chỉ trích ông Austin vì đã mở rộng thông tri hồi tháng Sáu của mình hơn nữa bằng cách bổ sung việc cho phép thanh toán chi phí đi lại cho những người phụ thuộc của quân nhân khi những người này đang tìm cách phá thai.

Các thượng nghị sĩ cũng lưu ý rằng, “trong phiên điều trần trước quốc hội hồi tháng 07/2023, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng phụ trách Nhân sự và Sẵn sàng đã xác nhận rằng chính sách này áp dụng cho cả phá thai muộn.”

Các thượng nghị sĩ yêu cầu ông Austin hủy bỏ cả hai chính sách này

Bức thư nêu rõ: “Tất cả quyền lập pháp được trao cho Quốc hội, và nhánh hành pháp chịu trách nhiệm khai triển và thực thi luật. Mặc dù bộ có thể ban hành các quy định nhưng bộ chỉ có thể làm như vậy theo luật được Quốc hội ủy quyền và ban hành.”

Bức thư của 27 thượng nghị sĩ tưởng chừng như chỉ là một tranh chấp chính sách đơn thuần nhưng lại là một phần của câu chuyện lớn hơn nhiều liên quan đến những nỗ lực rõ ràng của ông Austin và cấp trên của ông, Tổng thống Joe Biden, nhằm bổ nhiệm các tướng lĩnh và đô đốc có quan điểm chính trị tả khuynh vào vị trí hàng đầu của quân đội Hoa Kỳ trong cơ cấu chỉ huy.

Việc đó cũng liên quan đến quyết tâm lâu dài của các thành viên Đảng Dân Chủ tại Thượng viện trong việc làm suy yếu quyền lực của từng thượng nghị sĩ nhằm buộc họ phải thỏa hiệp đối với các chính sách và đề cử gây tranh cãi bằng cách “ngăn chặn” các chính sách và việc đề cử như vậy. Miễn là một thượng nghị sĩ còn tiếp tục ngăn chặn, thì Thượng viện sẽ không thể xem xét một loạt các đề cử. Thay vào đó, Thượng viện phải tổ chức lần lượt các cuộc bỏ phiếu điểm danh cho từng đề cử hoặc thăng chức một nhiệm vụ tốn nhiều thời gian hơn khi có hàng trăm đề cử.

Đa phần trong lịch sử, những việc ngăn chặn như vậy thường liên quan đến việc bổ nhiệm tư pháp, mà hiếm khi liên quan đến việc bổ nhiệm trong quân đội.

Trung tâm của cuộc chiến là Thượng nghị sĩ Tommy Tuberville, thành viên Đảng Cộng Hòa nhiệm kỳ đầu tiên đến từ Alabama. Có lẽ hầu hết người Mỹ biết đến ông nhiều hơn với tư cách là cựu huấn luyện viên đầy lôi cuốn của đội túc cầu Đại học Texas.

Đắc cử vào năm 2020 sau chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng Hòa trước cựu Tổng Chưởng lý Jeff Sessions và chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử trước thành viên Đảng Dân Chủ đương nhiệm, ông Tuberville là một người ủng hộ nhiệt thành quyền được sống và phản đối việc phá thai do liên bang tài trợ.

Phản ứng trước các chỉ thị của ông Austin, hồi tháng 12/2022, ông Tuberville đã cảnh báo Bộ trưởng Quốc phòng rằng nếu ông ấy vẫn tiếp tục, thì ông sẽ thực hiện đặc quyền của Thượng viện để ngăn chặn tất cả các đề cử dân sự và quân sự của DOD vì chính sách này là “bất hợp pháp, lách luật của Quốc hội, và vượt quá giới hạn thẩm quyền của ông.”

Khi ông Austin vẫn không màng đến lời cảnh báo đó, hôm 16/02/2023, ông Tuberville đã đưa ra quyết định ngăn chặn tất cả những đề cử cho vị trí sĩ quan dân sự và cấp tướng/đô đốc của Bộ Quốc phòng.

Mười hai lần trong những tháng sau đó, các thượng nghị sĩ Đảng Dân Chủ, kể cả Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Jack Reed (Dân Chủ-Rhode Island), đã tìm kiếm sự đồng thuận của Thượng viện đối với hàng trăm người được Tổng thống Biden bổ nhiệm vào Bộ Quốc phòng.

Ông Tuberville lần nào cũng quyết định ngăn chặn, do đó đã chặn các đề cử này. Sau đó là một làn sóng chỉ trích ông Tuberville ngày càng sôi nổi.

“Những vị trí này quan trọng đến mức không thể trì hoãn việc bổ nhiệm trong khi một thượng nghị sĩ lại ưu tiên về chính trị hơn là sự sẵn sàng của quân đội,” Tổng thống Biden nói. “Trong thời điểm môi trường an ninh đang thay đổi nhanh chóng này, Thượng nghị sĩ Tuberville đang mạo hiểm khả năng của chúng ta trong việc duy trì lực lượng chiến đấu lớn nhất thế giới.”

Ban đầu, chỉ có Đảng Dân Chủ chỉ trích vị thành viên Đảng Cộng Hòa đến từ Alabama này, nhưng hôm 01/11, năm đồng sự thuộc Đảng Cộng Hòa của ông cũng đã lên tiếng và biến thành một loạt cuộc tấn công cá nhân. Năm người này bao gồm Thượng nghị sĩ Joni Ernst đến từ Iowa, Thượng nghị sĩ Todd Young đến từ Indiana, Thượng nghị sĩ Mitt Romney đến từ Utah, Thượng nghị sĩ Dan Sullivan đến từ Alaska, và Thượng nghị sĩ Lindsey Graham đến từ South Carolina.

Trong cuộc chỉ trích này, có lúc ông Sullivan đã nói với ông Tuberville, người đang ngồi gần đó trong phòng Thượng viện, rằng: “Vì vậy, một lần nữa, vị đồng sự của tôi nói, ‘Ồ, đừng lo lắng. Không có vấn đề gì cả. Không có vấn đề sẵn sàng nào cả.’ Không có ý xúc phạm gì đâu, nhưng điều này thật nực cười. Và ông ấy biết điều đó. Tất cả chúng ta đều biết điều đó.”

Vào một lúc khác, bà Ernst nói: “Tôi thực sự tôn trọng những người đàn ông giữ lời hứa. Tôi không tôn trọng những người đàn ông không giữ lời hứa của mình.”

Thành viên Đảng Cộng Hòa đến từ Iowa này đang đề cập đến một tuyên bố rằng ông Tuberville bằng cách nào đó đã đồng ý từ bỏ quyết định ngăn chặn của mình, nhưng trên thực tế, ông ấy đã cố gắng trong nhiều tháng để thuyết phục chính phủ TT Biden đàm phán một thỏa hiệp. Cả tổng thống, cả ông Austin, và bất kỳ quan chức chính phủ nào khác đều không nhượng bộ.

Bất kể sự chỉ trích gay gắt từ năm thành viên Đảng Cộng Hòa, ông Tuberville vẫn tiếp tục phản đối mọi yêu cầu đồng thuận với các đề cử và ông không hề thiếu sự ủng hộ đáng kể.

Cựu Tổng thống Donald Trump đã khen ngợi ông, cũng như Thống đốc Florida Ron DeSantis, cựu Phó Tổng thống Mike Pence, nhiều thành viên Đảng Cộng Hòa tại Hạ viện, kể cả một số cựu Hải quân Navy Seal, Chủ tịch Quỹ Di sản Kevin Roberts, Giám đốc điều hành Penny Nance thuộc Tổ chức Phụ nữ vì Mỹ quốc, và 5,000 cựu chiến binh quân đội Hoa Kỳ trong một lá thư gửi Lãnh đạo Đa số Thượng viện Chuck Schumer (Dân Chủ-New York) và Lãnh đạo Thiểu số Thượng viện Mitch McConnell (Cộng Hòa-Kentucky).

Thượng nghị sĩ Mike Lee, thành viên Đảng Cộng Hòa đến từ Utah, người kiên quyết bảo vệ các quyết định ngăn chặn này, nói rằng “Thượng nghị sĩ Tuberville đã có lập trường quả cảm vì thai nhi và việc các thành viên Đảng Cộng Hòa tấn công ông ấy là sai lầm. Tổng thống Biden có thể giải quyết tình huống này trong vòng vài phút bằng cách chỉ thị DOD ngừng sử dụng trái phép tiền thuế của người dân Mỹ để tài trợ cho hoạt động du lịch phá thai.”

Thay đổi quy tắc

Sự thay đổi về thủ tục, do ông Reed soạn thảo, là một nghị quyết về Lệnh thường trực (Standing Order ) được điều chỉnh trong phạm vi hẹp cho phép Thượng viện chỉ với một cuộc bỏ phiếu đa số quá bán (simple majority) có thể tiếp nhận các nhóm đề cử trong quân đội bất kể sự ngăn chặn của một cá nhân thượng nghị sĩ.

Sau khi được Ủy ban Quy tắc chấp thuận bằng một cuộc bỏ phiếu theo đường hướng đảng phái, nghị quyết của ông Reed gần như chắc chắn được thông qua. Những người chỉ trích nói rằng kết quả sẽ dẫn đến khả năng sẵn sàng quân sự của quốc gia sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Các nhà điều tra tại Tổ chức Trách nhiệm Giải trình Hoa Kỳ (AAF) đã xem xét các bài đăng trên mạng xã hội của cựu Đại tá Monty Montague, người trước đây giữ chức Tham mưu trưởng Quân đội và đã được Tổng thống Biden đề cử thăng cấp Chuẩn tướng. AAF tìm thấy một sĩ quan cao cấp có quan điểm cấp tiến cực đoan mà ông thường chia sẻ.

Ông Montague “đã đăng một bài vô căn cứ trên Facebook về việc phản đối việc các cầu thủ NFL quỳ gối khi hát quốc ca, nói rằng ‘Tôi không tranh đấu vì một lá cờ, hay một bài quốc ca. Tôi chiến đấu vì Mỹ quốc và đó là lý tưởng lời tục tĩu. Hai điều đó không giống nhau và sự khác biệt là rất căn bản,’” AAF đưa tin.

“Ông Montague tiếp tục nói ‘đôi khi quý vị phải ngừng một tuyến xe buýt thành phố để cho thấy điều hiển nhiên. Chúng tôi muốn có một cuộc tranh luận mang nhiều sắc thái về CSPAN, nhưng hầu hết quý vị, những người không biết gì về một vấn đề cụ thể, sẽ bỏ lỡ điều đó. Quý vị đang bận bịu xem túc cầu.’ Ông nói rằng ‘Một hệ thống phân biệt trên thực tế và trên pháp lý đã tạo ra sự mất cân bằng lâu dài ở đất nước chúng ta. Do đó, người da trắng ở đất nước này có lợi thế chung,’” AAF tiếp tục.

Một ví dụ khác được AAF khai thác là Trung tướng Không quân Scott Pleus, người đã sử dụng một video huấn luyện sau cái chết của ông George Floyd khi bị cảnh sát Minneapolis bắt giữ để bắt đầu một cuộc trò chuyện dựa trên Thuyết Chủng tộc Trọng yếu (CRT) giữa những người dưới quyền của ông. Trong video, ông Pleus giải thích việc kêu gọi một cấp dưới người Mỹ gốc Phi Châu mà ông có tình bằng hữu lâu năm tham gia cùng mình vì “Tôi không phải là gương mặt đại diện cho sự đa dạng.” Ông Pleus vừa được bổ nhiệm làm giám đốc tham mưu Không quân tại Ngũ Giác Đài.

Trong ví dụ thứ ba từ AAF, Chuẩn đô đốc Derek Trinque tán thành việc kiểm duyệt những cá nhân đăng cái mà ông gọi là “những trò đùa phân biệt giới tính, những trò đùa phân biệt chủng tộc, những thuyết âm mưu hoang đường.” Ông còn “quảng bá một bài báo về cách ‘Căng thẳng chủng tộc ở Mỹ đòi hỏi sự lãnh đạo quân sự sâu sắc’ và bao gồm việc đào tạo về Đa dạng/Công bằng/Hòa nhập DEI” cho các thành viên của quân đội.

Thay đổi Thượng viện

Chủ tịch AAF Thomas Jones cho biết ông lo ngại việc thông qua nghị quyết Reed này sẽ làm giảm khả năng của toàn thể Thượng viện cũng như khả năng của từng thượng nghị sĩ.

“Ai cũng biết Thượng viện được mô tả là một chiếc đĩa làm hạ nhiệt các luật từ Hạ viện. Sự tương tự đó cũng áp dụng tương tự cho việc bổ nhiệm vội vàng một loạt sĩ quan trong quân đội. Thượng viện cần phải kiểm tra những cuộc bổ nhiệm vội vàng của Tổng thống,” ông Jones nói.

“Điều đáng thất vọng hơn nữa, giải pháp cho vấn đề này lại đơn giản đến kinh ngạc. Thượng viện họp để tranh luận và bỏ phiếu về những trường hợp thăng chức này. Thượng viện Hoa Kỳ đã tổ chức 16 cuộc bỏ phiếu vào tuần trước, cả tuần, và đó là một tuần bận rộn. Nếu các thượng nghị sĩ không thể quản lý lịch trình bỏ phiếu đều đặn hàng ngày, có lẽ họ nên tìm kiếm một công việc mới,” ông nói thêm.

Cũng có lo ngại rằng việc thông qua nghị quyết Reed này sẽ tạo tiền lệ cho các nhiệm kỳ Thượng viện trong tương lai để mở rộng phạm vi ra ngoài các đề cử trong quân đội khi bổ sung thêm các đề cử khác trong toàn bộ chính phủ liên bang.

Một quan chức cao cấp của Thượng viện yêu cầu không nêu danh tính cho biết: “Nếu chúng tôi thông qua Lệnh thường trực này, liệu chúng tôi có thông qua một quy định khác nói rằng quý vị có thể xác nhận các đại sứ theo một nhóm, quý vị có thể xác nhận các thẩm phán theo một nhóm hay không.”

Vị quan chức này nói rằng việc này cũng mở ra cơ hội trong đó luật pháp có thể được thông qua theo một nhóm, do đó ngăn cản việc tranh luận công khai và kiểm tra quan trọng các dự luật trước Quốc hội. “Điều đó sẽ giống như cộng hòa chuối bởi vì khi đó, quý vị sẽ phải viết lại quyền tranh luận không giới hạn lập pháp (filibuster), mà điều này thật điên rồ.”

Rủi ro là Thượng viện sẽ không còn là cơ quan lập pháp thận trọng và kỹ lưỡng như những người soạn thảo Hiến Pháp Hoa Kỳ đã hình dung, như được giải thích trong Tài liệu Liên bang Số 62.

Theo Tài liệu Liên bang Số 62: “Thật là một biến cố không may đối với chính phủ cộng hòa, mặc dù ở mức độ thấp hơn so với các chính phủ khác, khi những người điều hành chính phủ có thể quên nghĩa vụ của mình với cử tri, và tỏ ra không trung thành với sự tin tưởng quan trọng của họ.”

“Theo quan điểm này, thượng viện, với tư cách là nhánh thứ hai của cơ quan lập pháp, khác biệt và phân chia quyền lực với nhánh thứ nhất, trong mọi trường hợp phải là cơ quan kiểm tra hữu ích đối với chính phủ. Thượng viện tăng gấp đôi an ninh cho người dân, bằng cách yêu cầu sự đồng thuận của hai cơ quan riêng biệt trong các kế hoạch tiếm quyền hoặc phản bội, trong đó tham vọng hoặc sự hủ bại của một cơ quan là đủ.”

Mark Tapscott _ Nguyễn Lê