BM: Internet offline ở Cuba

Cuba là mảnh đất bị cắt rời khỏi phần còn lại của thế giới ở nhiều cách khác nhau.

Công chúng bị hạn chế trong việc sử dụng internet và hầu hết mọi người không được nối mạng.

Nhưng nhiều người đã tìm ra cách đáng ngạc nhiên để đến được với những nội dung mà họ quan tâm, bất chấp lệnh cấm.

Hầu hết những thông tin 'online' (đăng trên mạng) trên quốc gia 'offline' (không kết nối) này được phân phối bằng tay.

Thời gian 56 năm cầm quyền của đảng Cộng sản và lệnh cấm vận thương mại của Hoa Kỳ đã khiến người ta tìm ra những giải pháp sáng tạo, và "El Paquete Semanal" - Tập tin Hàng tuần - chỉ là một trong những số đó.

Paquete thay thế cho tin tức trên mạng ở một quốc gia mà theo một số người ước đoán, có chưa tới 5% gia đình được nối mạng.

Nó gồm khoảng một terabyte thông tin, gồm từ những bản nhạc, những bộ phim Hollywood, phim truyền hình nhiều tập, các app điện thoại di động, các tạp chí mới nhất, cho tới cả những quảng cáo vụ vặt na ná như Gumtree hay Craigslist.

Hàng tuần, những người không rõ danh tính tập hợp nội dung rồi phân phát thông qua một mạng lưới phức tạp gồm hàng trăm người đi giao giống như kiểu giao báo ngày xưa, đem đến tận nhà cho những người đặt hàng.

Công việc này được thực hiện hoàn toàn bên ngoài mọi khuôn khổ pháp lý ở Cuba - và hầu như không bận tâm gì tới luật bản quyền quốc tế.

Paquete nhằm đáp ứng nhu cầu của giới trẻ, những người trong nhiều năm đã có máy tính, laptop, máy tính bảng và điện thoại di động, chờ đợi ngày chính phủ Cuba mở cửa cho tiếp cận với internet rộng rãi hơn.

Vào lúc này, Paquete đáp ứng nhu cầu cho những người dùng thường xuyên như Ana Lauren, một phóng viên 24 tuổi từ Havana.

"Paquete Semanal là một cách tiếp cận để có được video, nhạc, phim truyền hình, mọi thứ. Bạn có thể có bất kỳ cái gì bạn muốn trong El Paquete," cô nói.

Ana, một người đặc biệt mê phim tài liệu, nói cô trông chờ thứ Hai hàng tuần để đón nhận số Paquete mới nhất, được giao tận nhà.

"Cứ mỗi thứ Hai, một thanh niên trẻ tới nhà tôi với một ổ cứng xách tay và copy Paquete vào máy tính của tôi," Ana nói, và giải thích cách người đăng ký dịch vụ chọn lấy phần nào của mỗi số Paquete.

"Tôi có thể copy bất kỳ cái gì tôi muốn. Nếu tôi không muốn lấy nhạc của tuần này chẳng hạn, thì tôi không cần phải copy. Tôi chỉ sao lại những gì mình muốn trong tuần đó."

Cô nói thêm rằng cô trả từ một tới hai đô la Mỹ mỗi tuần, tùy xem cô muốn copy bao nhiêu vào máy tính của mình.

Hình thức truyền thông mới

Paquete rất phổ biến tại Cuba, mở đường cho việc hình thành và mở rộng những liên doanh truyền thông mới, chỉ tồn tại để phục vụ những người đăng ký dịch vụ.

Antoinette Duquesne là phóng viên viết cho một trong những ấn phẩm hàng đầu ở Cuba, Vista. Bà nói trong khi tạp chí này có một trang trên internet mà đối tượng đọc chính là người Cuba hải ngoại, còn hầu hết độc giả tại Cuba thì đọc tạp chí ở phiên bản tài liệu PDF có trong Paquete.

"Chúng tôi tồn tại trên internet nhưng Paquete Semanal có một mạng lưới phân phối rộng khắp và được bán trên toàn quốc," bà nói. "Do đó, đây là cách tốt nhất để chúng tôi đến với độc giả."

Và, quan trọng hơn, Antoinette nói, là Paquete đã tạo ra những cơ hội việc làm cho các phóng viên như bà.

"Paquete đang mở ra các cơ hội cho những người làm truyền thông như tôi, cho chúng tôi cơ hội làm những gì trước đây không ai dám tưởng tượng tới, khi mà nếu muốn làm việc trong ngành truyền thông thì chỉ có cách duy nhất là làm cho truyền thông chính thức," Antoinette giải thích.

Không chỉ có vậy, hãng quảng cáo ETres đem tới cho các doanh nghiệp Cuba, các nhà hàng, các nhiếp ảnh gia, các cơ sở thẩm mỹ cơ hội đến với các khách hàng tiềm năng nếu trả một khoản phí qua Paquete.

Các doanh nghiệp như thế này đã được phép hoạt động hợp pháp tại Cuba kể từ 2011, khi luật cấm doanh nghiệp tư nhân được nới lỏng.

Hãng ETres làm quảng cáo và chèn vào Paquete, đặt ở cuối mỗi chương trình trong đó.

Tuy thành công và có nhiều người trung thành đăng ký dịch vụ, những ngày hoạt động của Paquete trong mô hình hiện nay không còn nhiều, khi mà giới chưc Cuba bắt đầu nới lỏng quyền kiểm soát đối với việc kết nối internet.