BM: Phi cơ An-225 lớn nhất thế giới

Khởi đầu được chế tạo để chuyên chở tàu con thoi Buran của Liên Xô, chiếc An-225 buộc phải tìm ra mục đích mới để vận chuyển hàng hóa sau khi Liên Xô sụp đổ.

Máy bay Antonov An-225 của Liên Xô được thiết kế để vận chuyển tàu con thoi Buran. Hiện đôi khi nó vẫn còn bay, nhưng một kế hoạch của Trung Cộng có thể mang lại cho nó một cuộc sống mới.

Được cất giữ ở một khoang nhỏ của căn cứ không quân thời Xô Viết ở ngoại ô Kiev là chiếc máy bay hàng đầu của hãng thiết kế huyền thoại Antonov . Một kiệt tác đơn chiếc của kỹ thuật được thiết kế và chế tạo trong những năm 1980 vào thời tàn lụi của Liên Xô.

Máy bay này, gọi là An-225, là chiếc máy bay lớn nhất từng bay trên trái đất. Nó lớn đến nỗi chiều dài khoang hàng hóa của nó dài hơn chuyến bay đầu tiên của anh em nhà Wright, từ điểm cất cánh đến hạ cánh.

Đã 30 năm tuổi, và gần đây đã được nâng cấp để phục vụ tiếp 20 năm nữa, máy bay này hiếm khi cất cánh.

Thay vào đó, nó nằm im lặng dưới một vòm thép khổng lồ. Tuy nhiên, một phi hành đoàn các nhân viên vẫn định kỳ chăm sóc nó. Việc bị sử dụng ít ỏi không liên quan gì đến tuổi của nó. Nó phải nằm bẹp chỉ đơn giản vì có ít nhu cầu về dịch vụ chuyên môn hóa cao và tương đối đắt tiền này. Mặc dù máy bay, có biệt danh là 'Mriya' (tiếng 'Ước mơ') ở Ucraina, đang trong tình trạng tốt, có rất ít công việc đòi hỏi vận chuyển cái gì đó quá lớn. Và các công việc lại là khẩn cấp; nếu bạn muốn sử dụng An-225 thì chi phí sẽ khoảng 30.000 đô la Mỹ một giờ.

Năm 2016, nó chỉ có hai lần phục vụ dài trong ba tháng đi vòng trái đất. Phần thời gian còn lại, nó nằm ở sân bay Gostomel, nơi từng một thời là sân bay thử nghiệm bí mật hàng đầu của Antonov.

Khởi đầu được chế tạo để chuyên chở tàu con thoi Buran của Liên Xô, chiếc An-225 buộc phải tìm ra mục đích mới để vận chuyển hàng hóa sau khi Liên Xô sụp đổ, Alexander Galunenko, người đầu tiên bay lái máy bay này, nói.

"Khi Liên Xô sụp đổ, chương trình này đã ngừng lại và việc cấp tài chính cũng dừng vì nhu cầu của máy bay này biến mất," Galunenko nói. Lần đầu tiên ông lái máy bay An-225 vào ngày 21/12/1988, sau hơn một thập kỷ làm phi công thử nghiệm của Liên Xô.

Bất cứ ai muốn thuê chiếc An-225 thì phải trả 30.000 đô la một giờ

Galunenko nhớ lại một cách vui thích sự ngỡ ngàng của việc lần đầu tiên đưa máy bay khổng lồ này bay qua thăm Mỹ.

"Chúng tôi được mời đến một cuộc trình diễn hàng không ở Oklahoma và các phương tiện truyền thông báo rằng sẽ có máy bay lớn nhất thế giới để thu hút đông người tới," ông nói. "Mọi người đều nghĩ rằng máy bay lớn nhất thế giới là do hãng Boeing chế tạo. Chúng tôi phải nói với họ là nó được chế tạo bởi hãng Antonov, và họ hỏi, 'Antonov là ở đâu?' Chúng tôi nói, 'Đó là một hãng ở Kiev', vì vậy họ hỏi 'Kiev là gì?' Chúng tôi trả lời, 'Kiev là ở Ukraine,' và dĩ nhiên họ hỏi, 'Nhưng Ukraine là gì?'"

Người lái chuyến bay cuối cùng đã rút bản đồ của mình ra và chỉ Ukraine cho nhiều du khách tò mò. "Ông lấy bút và khoanh tròn vị trí Kiev để cho họ biết," Galunenko cười. "Chúng tôi đã phải trình diễn máy bay của chúng tôi để giảng một bài học địa dư cho người Mỹ,"

Chiếc máy bay này thực tế là sự kế tiếp của "máy bay em" của nó, chiếc An-124 'Ruslan', một đứa em không hề nhỏ, vì nó hiện là máy bay vận tải quân sự lớn nhất thế giới.

Tại một buồng được trang trí với các mô hình các tất cả các máy bay mà hãng đã chế tạo trong 71 năm lịch sử của mình, kỹ sư trưởng của chiếc An-225, Nikolay Kalashnikov, nói với BBC rằng ông dành cả cuộc đời chuyên nghiệp của mình cho hãng Antonov. Nhưng việc chế tạo Mriya là đỉnh cao nhất trong sự nghiệp của ông.

"Bây giờ thật khó để nói, nhưng hồi đó nó thật là ấn tượng. Khó có thể tưởng tượng rằng một cỗ máy lớn như vậy có thể bay được," Kalashnikov nói.

Mặc dù chiếc Ruslan An-124 đã là máy bay chở hàng có kích thước rất ấn tượng vào thời điểm đó, Kalashnikov và đội của ông đã triển khai sửa đổi cấu trúc để tăng lực cất cánh tối đa. Họ đã thêm hai động cơ, các hàng cơ cấu hạ cánh, kéo dài thân máy bay và thiết kế lại đuôi để đáp ứng yêu cầu quan trọng nhất nhằm đảm bảo tàu con thoi Buran và tên lửa phát động Energia có thể trượt ra khỏi máy bay khi đang bay rồi bay vào trong vũ trụ.

Alexander Galunenko là người đầu tiên lái chiếc máy bay An-225.

"Nó có thể chở mọi thứ, tàu con thoi và tất cả các thành phần của tên lửa trên lưng nó," giám đốc điều hành hãng Antonov Airlines, Mikhail Kharchenko, nói tại văn phòng của ông ở sân bay Gostomel. "Ý tưởng này đã không biến mất. Mỹ hiện đang nghiên cứu một chương trình xuất phát bay từ trên không."

Ở thời đó, các nhiệm vụ không gian của Liên Xô được xuất phát từ nơi mà bây giờ là Nam Kazakhstan, tại sân bay vũ trụ Baikonur. Vì vậy, nhiệm vụ của AN-225 là mang các tên lửa đẩy từ Moscow và chở Buran đến Baikonaur. Họ tính toán rằng chương trình AN-225 sẽ rẻ hơn so với việc xây dựng một đường cao tốc vượt hai con sông và qua vùng Urals chỉ để di chuyển những bộ phận nói trên, Kalashnikov nói.

Kharchenko tin rằng máy bay Mriya vẫn có tiềm năng rất lớn, dù đã lâu đời, và không chỉ vì khả năng vận tải khổng lồ của nó. Ông nghĩ rằng vẫn còn cơ hội để phát triển An-225 thành bệ phóng thích hợp ở trên không .

"Khoảng 90% năng lượng của tên lửa đẩy được sử dụng để đạt tới độ cao 10km," giám đốc điều hành nói. Nếu chúng ta lấy một chiếc tàu vũ trụ và đặt nó lên lưng Mriya và bay lên đến độ cao 10km, thì chúng ta có thể phóng nó vào không gian từ đó. Trên quan điểm chi phí thì lợi ích kinh tế là rất lớn nếu ta phóng từ độ cao 10km."

Ông thừa nhận rằng vẫn còn chút việc phải làm về chi tiết, nhưng Kharchenko tin rằng đây là hướng đi tốt nhất cho chiếc máy bay hàng đầu của công ty ông. Và không phải chỉ có ông nghĩ như vậy.

Vào năm 2016, Tập Đoàn Công Nghiệp Hàng Không Trung Cộng (AICC), một công ty nhà nước về quốc phòng và hàng không vũ trụ của Trung Cộng, đã ký một thỏa thuận hợp tác với hãng Antonov cho chương trình An-225. Nếu nó diễn ra như kế hoạch, thì bầu trời sẽ sớm tràn ngập bởi phi đội An-225 của Trung Cộng.

"Ý tưởng ban đầu và nghiên cứu giai đoạn đầu của An-225 đã bắt đầu năm 2009," chủ tịch của AICC, Zhang Yousheng, cho biết. "Sự tiếp xúc chính thức với Antonov bắt đầu vào 2011, và sau đó từ 2013 đến 2016 là giai đoạn tăng tốc của dự án."

Công ty Trung Cộng không quan tâm đến việc mua chiếc máy bay an-225 đang bay được. Trong 30 năm qua, họ đã nghiên cứu tính khả thi của việc hiện đại hóa chiếc máy bay An-225 khác còn lại, một kết cấu máy bay chưa hoàn tất nằm trong nhà tại khuôn viên của hãng khổng lồ Antonov ở trung tâm thành phố Kiev trong 30 năm qua. Máy bay này, khi được hiện đại hóa, có thể mang lại cho Trung Cộng khả năng về vận tải hàng nặng hơn bất kỳ quốc gia nào khác trên thế giới, thậm chí còn lớn hơn cả của quân đội Mỹ.

Theo Zhang, chiếc An-225 sẽ là tâm điểm của một kế hoạch lớn đầy tham vọng để bổ sung thêm vào 1.000 máy bay chở hàng nặng trong 10 năm tới.

Một công ty nhà nước về quốc phòng và hàng không vũ trụ của Trung Cộng, đã ký một thỏa thuận hợp tác với hãng Antonov cho chương trình An-225.

Tuy nhiên chở hàng nặng không phải là khả năng duy nhất họ đeo đuổi.

"An-225 có thể mang tàu vũ trụ đến độ cao lớn, và có thể phóng vệ tinh thương mại ở bất kỳ độ cao nào dưới 12.000 m," Zhang nói . "Thời điểm phóng của nó là linh hoạt, chính xác, và có thể nhanh chóng đưa vệ tinh vào quỹ đạo dự định, làm giảm đáng kể chi phí phóng vệ tinh."

Người Trung Cộng đang đi vào ngành công nghiệp phóng vệ tinh sinh lợi nhuận mà nó đã tăng gấp đôi doanh thu từ 2006 đến 2015, theo số liệu của AICC.

Thỏa thuận mua bán kết cấu máy bay hiện tại An-225 cũng giống như việc Trung Cộng đã mua một chiếc thân máy bay vận tải của Ukraine cách đây gần 20 năm. Thân máy bay này, ban đầu được Liên Xô đưa vào sử dụng, đã được chế tạo lại và hiện đại hóa trong hai thập niên cho đến khi nó được quân đội Trung Cộng công bố 'sẵn sàng chiến đấu' vào tháng 11/2016.

Nếu kế hoạch này tiến triển, thì máy bay Mriya sẽ tìm thấy cuộc sống mới trên bầu trời cho AICC của Trung Cộng, nhưng Ukraine sẽ mất đi một phần nhỏ nhưng mang tính biểu tượng trong ngành công nghiệp hàng không của mình. Những người làm máy bay có cảm xúc lẫn lộn về triển vọng mất chương trình này với người Trung Cộng.

"Người Trung Cộng muốn mua máy bay này của chúng tôi và không có gì nguy hại trong việc này, nhưng tất nhiên không ai muốn bán nó," Kalashnikov nói. "Mriya không tách rời khỏi Ukraine, nó giống như con của chúng tôi, và cháu chắt chúng tôi luôn tự hào về nó."

Christian Borys