BM: Hòn đảo Eynhallow 'vô hình' ở Scotland

Vào lúc 19:30, chiếc phà rời bến tàu Tingwall mà không có dấu hiệu gì cho thấy nó trên đường đi đến một nơi mà thời gian đã ngưng đọng trước đó rất lâu.

Trước mặt chúng tôi, ngay tại đỉnh của đường chân trời, một hòn đảo trong hình dáng lưng cá voi nhô lên - một bên là thủy triều dâng và một bên là Mặt Trời đang lặn. Đó là một hòn đảo không có người ở, ít người biết đến thuộc quần đảo Orkney nằm về phía bắc Scotland: đảo Eynhallow - một nơi của nghi lễ và hành hương, của các truyền thuyết dân gian và các hồn ma.

Rất khó lên đảo

Nếu như Scotland có một Atlantis (hòn đảo được cho là đã bị chìm sâu xuống đáy biển), thì đó chính là Eynhallow.

Khi đến gần đảo, chiếc phà tiếp tục đi về phía tây, băng qua các trang trại, đồng cỏ và những bãi cây mục. Hành khách trò chuyện một cách hào hứng. Một gia đình người Mỹ, trông rất sốt sắng với máy ảnh sẵn sàng trong tay đứng ở mũi tàu, thậm chí còn phải vượt qua cả đại dương để đến đây.

Trong 364 ngày còn lại trong năm, Eynhallow hoàn toàn không thể tiếp cận được mặc dù nó gần một cách đáng kinh ngạc - chỉ cách đảo Mainland có 500m. Do không có chuyến phà nào đi ra đảo, hành trình do Hội Di sản Orkney tổ chức vào mỗi mùa hè là cơ hội duy nhất để đặt chân lên đảo.

Ngay cả khi bạn có tàu thì hai eo biển có thủy triều vốn như hai dòng sông chảy xiết ở hai phía của đảo Eynhallow khiến việc băng qua và cập bến lên đảo rất nguy hiểm.

"Tôi nhìn thấy nó mỗi ngày," Bob Nelson, một nông dân về hưu thường quan sát hòn đảo từ nhà của ông nằm ở phía bên kia biển. "Vậy mà tôi không hề hiểu gì về nó."

Giờ đây, con tàu đã cập bến và mọi người bắt đầu tìm cách bước lên bờ.

Có lẽ hơi gượng ép khi so sánh nơi này với hòn đảo huyền thoại của Plato, nhưng cũng là hợp lý.

Nếu xem trên bản đồ quần đảo Orkney cỡ lớn thì bạn sẽ rất khó khăn để định vị Eynhallow. Bị các hòn đảo lớn hơn là Mainland và Rousay đè nén và có bề ngang không quá nửa dặm, trên bản đồ atlas hòn đảo có hình trái tim này thậm chí còn không đủ để có nổi một đốm mực

Hòn đảo rất thấp - điểm cao nhất chỉ đạt tới 40m và điểm đặc trưng của đảo chủ yếu là tảo biển cuộn thành đống và những bãi biển được cấu tạo bằng đá bị sóng gió bào mòn. Nó có màu sắc và đường nét giống như hàng ngàn đảo ngầm khác ở Scotland. Tuy nhiên điều khác biệt là mọi thứ ở đây đều dừng lại, gần như ngưng đọng.

Lời nguyền của quỷ

Cũng như hòn đảo huyền thoại Atlantis, Eynhallow cũng có những huyền thoại của riêng mình.

Người dân địa phương từ nhỏ đã nghe những câu chuyện về hòn đảo bị quỷ ám này. Theo truyền thuyết thì nó bị lời nguyền của một loài quỷ biển thần thoại rằng bất cứ ai đặt chân lên đảo thì hòn đảo sẽ biến mất.

Lịch sử truyền miệng của hòn đảo khiến nó trở thành một bí ẩn. Những lần hòn đảo được đề cập từ trước đến nay đều là giả và rất khó mà xác định được khởi đầu chính xác của đảo.

Trong sử thi Orkneyinga vốn ra đời vào thế kỷ thứ 13 kể về lịch sử của quần đảo Orkney thì đảo Eynhallow chỉ được nhắc đến một cách thoáng qua. Trong khi tất cả những hòn đảo khác trong quần đảo đều có một khởi đầu thì nguồn gốc thật sự của Eynhallow đã gần như hoàn toàn biến mất.

"Người dân địa phương nói rằng hòn đảo này tồn tại giữa các thế giới - về cả địa lý lẫn lịch sử - và điều này vì nhiều lẽ lại là sự thật," Dan Lee, một nhà khảo cổ học đến từ Đại học Đảo và Cao nguyên, cho biết. "Một trận dịch đã xảy ra vào năm 1851 khiến các gia đình sinh sống ở đây phải rời đi. Sau đó để khử trùng đảo và để đảm bảo rằng sẽ không có ai quay lại, toàn bộ mái các ngôi nhà trên đảo đã bị tháo dỡ, và kể từ đó hòn đảo trở nên không có người ở."

Chúng tôi băng qua một bãi cây kế và hoa dại mọc rậm rạp trước khi dừng chân tại phế tích của một tu viện đá cổ. Chính ở đây, Lee giải thích, các nhà khảo cổ đã tìm thấy vết tích của một nhà ăn trong tu viện, hành lang và tháp chuông cũng như những cổng vòm bên trong giáo đường. Bên cạnh những bức tường tu viện là dấu vết của phương cách sử dụng đất thời trung cổ với những bờ đập, luống đất và những luống cày - tất cả đều cho thấy lịch sử từ xa xưa. Các di chỉ thời tiền sử cũng như các ụ đất chôn cất và những bức tường Thời Đồ đá đã được tìm thấy trên đảo. Tất cả những thứ này là một bản đồ để tìm đến một thế giới chưa được phát hiện.

Tốt cho sinh thái

"Eynhallow dịch ra là hòn đảo thiêng trong tiếng Na Uy cổ. Tuy nhiên tầm quan trọng của nó là điều mà cư dân trên đảo không bao giờ hiểu hết," Tiến sĩ Sarah Jane Gibbon, một nhà khảo cổ đến cùng trường với Giáo sư Lee, giải thích. "Orkney là nơi duy nhất ở Tây Âu không có một tu viện nào được xác nhận, tuy nhiên mọi bằng chứng đều cho thấy có một tu viện trên đảo Eynhallow và tu viện này có từ thế kỷ 11".

Với nhiều những bí ẩn khảo cổ như vậy trên đảo thì thông thường người ta sẽ đổ nhiều tiền vào để nghiên cứu. Tuy nhiên do có sự canh tranh quá lớn nguồn lực ở quần đảo Orkney vốn có rất nhiều di tích khảo cổ, những câu đố của Eyhallow chưa bao giờ được tìm hiểu cặn kẽ một cách đầy đủ.

Ít nhất đối với các nhà hoạt động môi trường thì điều này lại là một cái may. Kể từ khi mọi người di tản khỏi đảo vào thế kỷ 19, Eynhallow đã trở thành nơi đẻ trứng của các loài chim biển. Những vách đá giờ đây loang lổ với những nơi làm tổ của hải âu, nhạn biển và mòng biển. Ở một nơi mà xung quanh là biển và bị thủy triều dâng cô lập, sự sống vẫn có cách phát triển.

Trên đường quay trở lại phà, các nhà khảo cổ chia sẻ những mẩu chuyện về cuộc thám hiểm của họ. Từng mẩu chuyện một được kết nối lại để kể về lịch sử khác của hòn đảo trong khi con tàu đang quay trở lại Tingwall. Họ nhận lấy trách nhiệm phải đưa câu chuyện về đảo Eynhallow ra bên ngoài. Lúc đó như thể là do một sự tình cờ may mắn, hòn đảo in hình bóng trên nền trời đỏ rực, yên lặng và một lần nữa biến mất giữa sự rối rắm của quần đảo Orkney.

Mike MacEacheran