BM: Thủ pháp tâm lý đặc biệt để tuyển lao động

Một nhà tâm lý học thảo luận cách giải thích của một bệnh nhân về hình vết mực, một phương pháp phân tích tâm lý được gọi là thử nghiệm Rorschach

Ở Argentina, thông thường các ứng viên tìm việc sẽ phải gặp chuyên gia tâm lý trong quá trình thi tuyển, theo Sam Harrison.

Khi tôi bước vào văn phòng nhà tâm lý vào một buổi sáng thứ hai của tháng 9 năm ngoái, tôi rất lo lắng đến mức toát mồ hôi bàn tay. Tôi vừa mới trải qua một cuộc phỏng vấn và kiểm tra viết cho việc làm về bản quyền cho một công ty quảng cáo ở Buenos Aires, nhưng còn phải qua kỳ kiểm tra cuối cùng: phòng nhân sự muốn tôi được đánh giá toàn diện về thể chất và tâm lý.

Ở trường hợp tôi thì thủ tục y tế bao gồm xét nghiệm máu (kiểm tra lượng đường trong máu và hemoglobin), nước tiểu, điện tâm đồ (kiểm tra dấu hiệu bệnh tim), chụp X-quang ngực và xét nghiệm thị giác. Việc khám sức khoẻ là yêu cầu pháp lý cho các ứng viên tại Argentina để bảo vệ nhân viên khỏi bị tai nạn và mắc bệnh ở nơi làm việc.

Sau đó là tới văn phòng nhà tâm lý học, mà hóa ra đây chỉ là phòng khách của căn hộ nhỏ của ông, để thử nghiệm về "psicotécnico", nghĩa là một sự đánh giá riêng biệt cho mục đích của công việc, để được tuyển dụng hoặc đề bạt.

Bắt nguồn từ phân tích tâm lý, "psicotécnico" bao gồm một bài 'kiểm tra vết mực Rorschach' và cái được gọi là "persona bajo la lluvia" nghĩa là một bài kiểm tra mà ta phải vẽ một người đứng dưới mưa. Mỗi khía cạnh của hình vẽ đều được xem xét để tạo ra một hồ sơ tâm lý: kích cỡ, vị trí trên trang, áp lực của bút, nét vẽ, thậm chí là thời gian để hoàn thành.

Một hình vẽ quá nhỏ được cho rằng có tính nhút nhát và hướng nội; một hình vẽ lớn có thể là có tính phô trương ; một hình vẽ quá khổ, đôi khi lấn sang tờ giấy thứ hai, có thể cho thấy tính vĩ cuồng và hoang tưởng tự đại. Nếu nước mưa trông giống nước mắt, nghĩa là có sự lo lắng.

Các bạn bè đã cảnh báo tôi rằng điều quan trọng là nên vẽ ô, khuôn mặt nhân vật phải được vẽ rõ ràng, và đặc biệt là phải vẽ mặt đất. Với tài năng vẽ của tôi, tôi đã cố gắng hết sức để làm cho nhân vật của mình trông thật hấp dẫn, nhưng cuối cùng nó vẫn trông như một miếng bánh spaghetti mỉm cười.

Các bài kiểm tra tiếp tục trong 45 phút. Tôi được yêu cầu nói về mình bằng những câu ngắn, vẽ các hình dạng trừu tượng và mô tả chúng là cái gì, và làm bài kiểm tra toán học đơn giản. Nhà tâm lý học hỏi một số câu hỏi rất cá nhân về cuộc sống và gia đình tôi. Tôi cố gắng không thể hiện sự hoài nghi của mình, nhưng tôi không rõ việc nói về sự ly dị của bố mẹ tôi sẽ được hiểu thế nào và việc giải thích một vài vết mực sẽ ảnh hưởng thế nào đối với sự thành công trong tương lai của tôi với tư cách là nhà sao chép cho hãng.

Tôi rời tòa nhà và rất tò mò muốn biết rằng những hình nguệch ngoạc mình vẽ sẽ thể hiện cái gì về mình. Nhưng theo luật thì công ty không được phép cho tôi biết kết quả. vì vậy sự lo lắng này sẽ mãi mãi là một bí mật.

Chọn người tốt dưới mưa

Do tôi là người nước ngoài nên việc này là hoàn toàn lạ lẫm. Nhưng những bài kiểm tra toàn diện về thể chất và tâm lý là thông lệ tiêu chuẩn trong quá trình tuyển dụng ở Argentina và ở phần lớn các nước Châu Mỹ La Tinh, ngay cả đối với những công việc không đòi hỏi về thể lực hoặc những vị trí cấp trên về quản lý chỉ đạo.

Ứng viên vẽ 'người đứng trong mưa’ như thế nào được hiểu là sẽ cung cấp cái nhìn sâu sắc về tính cách của ứng viên đó, nhưng không có nghiên cứu nào chứng minh nó là đúng

Mặc dù có ít thống kê nói chính xác có bao nhiêu công ty sử dụng cách này, một nghiên cứu năm 2011 về các thử nghiệm tuyển chọn phổ biến nhất ở Argentina cho thấy thử nghiệm 'người dưới mưa' được sử dụng 24,6% số lần, và bài kiểm tra vết mực Rorschach 13,8%.

Quá trình này đánh giá liệu bạn có làm tốt công việc trong tương lai và có phù hợp với công ty hay không, nhà tâm lý học người Argentina và nhà tư vấn nhân sự Carla Bafico nói.

"Thử nghiệm 'người dưới mưa' đánh giá cách thức một người đối phó với một điều bất ngờ.

Bafico nói. "Hoặc họ đối phó thế nào với áp lực của môi trường xung quanh." Mưa là đại diện cho áp lực từ bên ngoài, và cách mà nhân vật được vẽ giúp nhà tâm lý học biết những dấu hiệu phản ứng của ứng viên khi phải đối diện với nghịch cảnh.

Bafico nói những đánh giá tâm lý như vậy cung cấp cho công ty những thấu hiểu hữu ích về tính cách của ứng viên, nhưng không phải tất cả các chuyên gia đều đồng ý như vậy.

"Vấn đề là chưa bao giờ có những nghiên cứu chứng minh rằng người vẽ mặt đất sẽ thực sự là một người có cơ sở (vững trãi)," Sophia Stockinger, nhà tâm lý học nghề nghiệp Đức, người đã làm việc trong lĩnh vực tuyển dụng ở khắp châu Âu và châu Mỹ Latinh, nói.

Stockinger cũng bác bỏ các bài kiểm tra của Rorschach và hầu hết các bài kiểm tra khác mà nhà tâm lý học đã bắt tôi làm. "Thử nghiệm Rorschach không được thiết kế để đánh giá con người trong bối cảnh công việc," bà nói. Bà nói hầu hết các bài kiểm tra mà Argentina sử dụng vẫn chưa được chứng minh là có hiệu quả cho việc tuyển dụng và vẫn không được dừng lại ở Argentina.

Mặc dù không có bằng chứng nào cho thấy nét chữ viết đánh giá chính xác tính cách của một người, nhưng nó vẫn còn được sử dụng ở Pháp

"Chúng rất hữu ích," Regina Moirano, đồng sáng lập của công ty tuyển dụng COUL, nói. Moirano nói tất cả khách hàng đều yêu cầu việc đánh giá tâm lý, và 'psicotécnico' được sử dụng như một công cụ bổ túc vào lúc kết thúc quá trình tuyển dụng để hoàn tất hồ sơ của ứng viên. "Đó là một công cụ mà khách hàng của chúng tôi đánh giá cao."

Sự ưa chuộng này là do người Argentina đề cao việc phân tích tâm lý mà người châu Âu hay Mỹ không còn dùng nhiều nữa.

Stockinger cho biết các quốc gia khác nhau coi trọng các kiểu thử nghiệm khác nhau đối với nhân viên của họ.

Đức, Mỹ và một số nước Bắc Âu và nhiều nước khác có khuynh hướng thích các bài kiểm tra khả năng và tiến hành các nghiên cứu xem việc thử nghiệm của họ có hiệu quả hay không, trong khi nhiều công ty ở châu Mỹ Latinh, Tây Ban Nha, Ý, Hy Lạp và Pháp vẫn dựa vào các thử nghiệm tính cách con người và những đánh giá của "khoa học mềm'.

Tuy nhiên Argentina hoàn toàn không phải là quốc gia duy nhất có các xét nghiệm tuyển dụng bất thường.

Chữ viết trên tường

Ở Pháp, các chuyên gia nét chữ gọi là 'thày tướng chữ' đôi khi phân tích nét chữ viết tay của ứng viên.

Sylvie Chermet-Carroy, một thày tướng chữ đã hơn 35 năm, nói rằng "một nghiên cứu nét chữ sẽ xác định được các khía cạnh khác nhau của tính cách, cho dù đó là tính xã giao, cách thức giao thiệp hay trí thông minh". Để xác định điều này, họ xét mọi thứ trong nét viết, từ áp lực lên ngòi bút và tốc độ cho đến độ nghiêng chữ và mức đều đặn.

Khó để xác định chính xác có bao nhiêu công ty ngày nay sử dụng xét nét chữ viết; nghiên cứu độc lập gần đây nhất là vào năm 1991, và cho thấy 91% các tổ chức công cộng và tư nhân ở Pháp đã sử dụng phân tích nét chữ viết. Ngày nay, các thày tướng chữ cho rằng 50 đến 60% các công ty Pháp đã sử dụng phương pháp xét nét chữ để đánh giá ứng viên.

Như vậy có vẻ là rất nhiều, nhưng Bertram Durand, giám đốc công ty tuyển dụng CNPG Conseil, cho biết tỷ lệ này có thể còn cao hơn, ông ước tính 70% đến 80% các công ty vẫn sử dụng xét nét chữ để đánh giá ứng viên.

Ông nói rằng môn tướng chữ ngày nay ít phổ biến hơn vì người ta có thường đệ đơn xin việc theo email hơn là thư viết tay, Do vậy ít có mẫu chữ viết.

"Nhưng nó vẫn là một công cụ quan trọng trong quá trình ra quyết định."

Chermet-Carroy kiên quyết cho rằng môn tướng chữ là có tác dụng, nhưng thừa nhận rằng không có nghiên cứu nào chứng minh được tính hiệu quả của nó. Thực tế, nhiều nghiên cứu từ những năm 90 trở đi đã nhận thấy rằng môn tưỡng chữ không phải là một công cụ đáng tin cậy để dự đoán sự thành công trong công việc hoặc có trực cảm đúng về tính cách của ứng viên. Bộ Lao động Pháp thậm chí còn so sánh môn tướng chữ với chiêm tinh học, và tuyên bố trên trang web của mình rằng mặc dù việc tuyển dụng người theo 2 cách này là bất hợp pháp, nhưng "hiệu lực khoa học của chúng đang được tranh luận rộng rãi."

Một trong số hàng ngàn

Trong khi không dựa nhiều vào việc phân tích tâm lý, thị trường tuyển dụng ở Trung cộng phụ thuộc rất nhiều vào các kiểm tra duy nhất về năng lực và trí thông minh, theo Vincent Van de Belt, giám đốc các kênh của bên thứ ba của công ty tuyển mộ toàn cầu Cubiks ở Hồng Kông.

Trung cộng nổi tiếng vì việc tuyển dụng với số lượng lớn. Hàng ngàn người có thể đăng ký cho một công việc, vì vậy các bài kiểm tra này (được thiết kế để loại bỏ ra tất cả trừ những ứng viên mạnh nhất) cũng cần phải phức tạp hơn nhiều so với các nước khác, Van de Belt nói.

Các công ty có thể kiểm tra hàng ngàn ứng viên trong vòng tuyển dụng đầu tiên, thường là trực tuyến, cho phép họ loại bỏ những người không phù hợp mà không mất quá nhiều thời gian hoặc công sức.

Với công nghệ ngày càng phức tạp hơn, nó bắt đầu đóng một vai trò lớn hơn trong quá trình loại bỏ này. Một số công ty đang tìm kiếm các giải pháp thay thế để lựa chọn ứng viên: năm 2015 công ty L'Oreal China đã chọn loại bỏ ra những sơ yếu lý lịch trong vòng sơ tuyển, và vì vậy họ yêu cầu các ứng viên trả lời ba câu hỏi theo video trên trang web của họ. Họ đã sử dụng một chương trình máy tính để phân tích kết quả và chọn ra 500 ứng viên hàng đầu cho cuộc phỏng vấn qua Skype.

Thời gian thử nghiệm

Do nghiên cứu về tâm lý học nghề nghiệp ngày càng phức tạp hơn, và việc cạnh tranh cho những tài năng giỏi nhất trở nên khốc liệt hơn, nên các công ty quốc tế đang có xu hướng dựa vào các bài kiểm tra được hỗ trợ bởi dữ liệu và tách khỏi các bài kiểm tra mang tính cách "khoa học mềm".

Nhưng thực tiễn tuyển dụng vẫn còn bị ảnh hưởng rất nhiều bởi các sở thích văn hoá, mà chúng có thể chậm thay đổi. Vì vậy, nếu bạn đang tìm kiếm một công việc ở Argentina, bất kể là việc gì, hãy đừng quên vẽ mặt đất.

Sam Harrison