BM: Bạn đã sẵn sàng quá cảnh ở Trung cộng?

Các hãng hàng không Trung cộng đã tăng đáng kể các chuyến bay quốc tế

Hãy thử đặt chuyến bay từ London tới Sydney, ta sẽ thấy một bức tranh về sự thay đổi trong lĩnh vực đi lại toàn cầu bằng đường hàng không trong những năm gần đây.

Kết quả sẽ là tương tự khi ta đặt vé bay từ Bangkok tới Los Angeles. Hay từ Singapore tới New York.

Trong cả ba trường hợp, các vé rẻ nhất thường đều là của một hãng hàng không Trung cộng nào đó.

Hãy xem tuyến bay từ London tới Sydney. Nếu bạn dùng một trong các trang mạng tìm vé nổi tiếng nhất để tìm chuyến bay đi và bay về vào hai ngày bất kỳ nào đó, chẳng hạn như ngày 30/10 và 2/11, thì giá rẻ nhất hiện ra vào thời điểm tôi viết bài này là của hãng China Southern Airlines.

Thế còn nếu bạn muốn bay giữa Bangkok và Los Angeles vào cùng những ngày đó, thì giá vé rẻ nhất là của hãng China Eastern Airlines.

Vậy thì nếu như bạn không ngại phải quá cảnh ở một thành phố nào đó của Trung cộng, nơi bạn chưa từng nghe tên bao giờ, ví dụ như dừng lại ở Thanh Đảo trong 12 tiếng, thì bạn sẽ tiết kiệm được một khoản kha khá.

China has seen a huge growth in air passenger numbers

Nhưng chính xác thì có phải việc các hãng hàng không Trung cộng tăng lượng chuyến bay giúp đem lại giá rẻ dễ chịu hơn so với các đối thủ cạnh tranh đã hoạt động lâu đời hơn ở châu Âu, ở Mỹ, châu Á hay Trung Đông không? Liệu họ có cạnh tranh bình đẳng không?

Và làm thế nào mà các hãng Trung cộng lại có thể giành được một lượng tăng đáng kể đối với các khung giờ tiếp đất, vốn khá khó để lấy được, trên toàn cầu như vậy?

Không ai nghi ngờ gì về việc các hãng hàng không chính của Trung cộng được chính phủ trợ giá, theo Shukor Yusof, sáng lập viên của Endau Analytics, một nhóm nghiên cứu về ngành hàng không có trụ sở tại Singapore.

Sự trợ giá khiến các hãng, chẳng hạn như ba hãng lớn nhất, gồm Air China, China Eastern và China Southern, nhanh chóng giành được thị phần trên toàn thế giới mà không phải lo lắng quá nhiều về việc thua lỗ.

"Các hãng hàng không Trung cộng không công bố thông tin chi tiết, cụ thể," ông Yusof nói. "Tuy nhiên, tính đến số lượng các chuyến bay thì sẽ là công bằng khi nói một số tuyến là hòa vốn, nhiều tuyến thua lỗ, và hiếm có tuyến nào có lời."

Analysts say the big Chinese airlines have worked hard to match the cabin qualities of the established carriers of the West

Các hãng hàng không của Trung cộng cũng được hưởng lợi từ những chào mời của các chính quyền địa phương trong nước, theo đó sẽ trợ giá để các hãng đưa các tuyến bay quốc tế về các thành phố chính của địa phương, với hy vọng để tên tuổi các địa điểm này xuất hiện nhiều hơn trên bản đồ, và qua đó thúc đẩy phát triển kinh tế, du lịch.

Trong năm 2016, giới chức địa phương ở các vùng bên ngoài Bắc Kinh, Thượng Hải và Quảng Châu đã chi ít nhất 8,6 tỷ nhân dân tệ (1,3 tỷ đô la Mỹ) trợ giá cho các hãng hàng không, chủ yếu là bỏ vào các chuyến bay quốc tế, theo dữ liệu mà nhóm nghiên cứu chuyên phân tích về dữ liệu hàng không dân dụng, Civil Aviation Data Analysis, tập hợp.

Một trong các hãng hàng không nhỏ của Trung cộng, Sichuan Airlines, chào mời dịch vụ từ Hàng Châu và Tế Nam đi Los Angeles, và cả hai tuyến này được cho là hoạt động chủ yếu dựa vào các khoản trợ giá, với chưa tới 60% số ghế được đặt chỗ, so với tỷ lệ trung bình của ngành hàng không toàn cầu năm 2017 là 81,4% kín chỗ.

Trung cộng đã xây mới 55 sân bay kể từ 2010 tới nay

Nhờ có sự trợ giúp tài chính của chính phủ Trung cộng - sở hữu chủ chính tại các hãng Air China, China Eastern và China Southern - mà các hãng Trung cộng cũng có ngân sách để mua các khung giờ hạ cánh trên thế giới. Đây là khoản tốn đến hàng chục triệu đô la, và các hãng hàng không phải mua lại từ các hãng hàng không khác.

Dẫu cho không ai nghi ngờ gì về việc chính phủ Trung cộng dùng sức mạnh tài chính để giúp các hãng hàng không nước này chiếm thị phần hàng không toàn cầu, nhưng sẽ là quá đơn giản nếu cho rằng việc các hãng giành được vị trí thống trị là chỉ nhờ vào việc được nhà nước tài trợ.

Thay vào đó, ta cần phải nhớ rằng Trung cộng là quốc gia đông dân nhất thế giới, và có số lượng ngày càng tăng những người có thể bay đi nghỉ ở nước ngoài. Điều này xảy ra cùng lúc với việc có nhiều quốc gia phương Tây nới lỏng các hạn chế về visa cho hành khách Trung cộng.

Ông Yusof nói số người từ Trung Hoa lục địa bay ra nước ngoài đã tăng hơn gấp đôi trong vòng một thập niên vừa qua, "là [mức] nhanh nhất trên thế giới".

"Chúng ta đang nói đến con số gần 100 triệu ghế chỉ riêng trong năm 2017," ông nói.

Các hàng hàng không lớn của Trung cộng đã đầu tư nhiều triệu đô la vào các máy bay mới

Ở bên ngoài châu Á, các điểm đi nghỉ được ưa chuộng nhất của dân Trung cộng là Mỹ. Các du khách Trung cộng chi trung bình gần 7.000 đô la Mỹ cho mỗi chuyến đi, theo Hiệp hội Du lịch Hoa Kỳ.

Xét đến cái lợi kinh tế mà ngành công nghiệp du lịch đem lại cho Mỹ và châu Âu, ta sẽ hiểu vì sao chính phủ các nước vui lòng cho thêm nhiều chuyến bay từ Trung cộng đáp xuống.

Mức tăng trong số hành khách Trung cộng bay ra nước ngoài mạnh tới mức Trung cộng dự đoán sẽ qua mặt Hoa Kỳ để trở thành thị trường hàng không lớn nhất thế giới tính đến năm 2022, theo Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế.

Để đáp ứng nhu cầu to lớn này, Trung cộng cũng đang tiếp tục xây thêm nhiều sân bay. Trong năm 2010, nước này có 175 sân bay. Nay, họ có 230.

Andrew Herdman, tổng giám đốc Hiệp hội Hàng không Châu Á - Thái Bình Dương, nói rằng một yếu tố nữa đứng sau việc tăng mạnh lượng hành khách Trung cộng là việc chất lượng dịch vụ của các hãng được nâng cao.

Chính phủ Trung cộng là cổ đông lớn nhất trong ba hãng hàng không lớn nhất của nước này - China Eastern, China Southern, và Air China

Và do chất lượng được nâng lên, ngày càng có nhiều hành khách phương Tây và Trung cộng thấy hài lòng với việc bay trên các hãng hàng không Trung cộng, nhất là họ lại có thể tiết kiệm được tiền.

Nhưng trở lại với vấn đề hỗ trợ tài chính từ chính quyền trung ương và các chính quyền địa phương ở Trung cộng, Peter Harbison, chủ tịch điều hành của nhóm nghiên cứu Centre for Aviation có trụ sở tại Sydney, nói rằng sẽ là đạo đức giả nếu như Hoa Kỳ và các nước châu Âu cứ phàn nàn quá nhiều.

"Toàn bộ cấu trúc quản lý ngành hàng không [quốc tế] được xây dựng dựa trên việc không công bằng, với những rào cản bảo hộ to lớn," ông nói.

Ông Yusof đồng ý. "Theo quan điểm của chúng tôi thì việc các hãng hàng không phương Tây chỉ trích ba hãng hàng không lớn của Trung cộng về việc nhận được các trợ giúp là hơi quá... khi mà các hãng của Mỹ và EU cũng nhận được các khoản trợ giá to lớn từ nước họ."

Pamela Parker