BM: Vì sao phương Tây đang mê say K-pop và Latin?

Vào thời điểm Brexit và chính trị thế giới phân cực, một số thứ xảy ra với bảng xếp hạng âm nhạc Anh.

Trong khi các quốc gia Châu Âu khác và Châu Mỹ có truyền thống cởi mở với âm nhạc nước ngoài hơn là âm nhạc trong nước, bảng xếp hạng Anh vẫn khá là bảo thủ với những gì không thuộc về họ.

Và cho đến bây giờ

Justin Bieber, Beyonce, Cardi B và BTS tất cả đều có các bản hit song ngữ trong bảng xếp hạng Anh

Sau thành công vang dội thế giới của Despacito dường như đã có - với một chút đóng góp của Justin Bieber - một sự thay đổi lớn.

Kể từ đó, Little Mix, Cardi B và DJ Snake chỉ là một trong số những nhân vật được ghi tên vào bảng xếp hạng, với những bản hit có một phần hoặc hoàn toàn bằng tiếng Tây Ban Nha.

Và không chỉ các ngôi sao Latin, các ca sĩ K-pop cũng đang tham gia vào bảng cạnh tranh - ban nhạc BTS giành một loạt giải thưởng biểu diễn, hai lần đạt được danh hiệu album số một trên bảng xếp hạng Billboard của Mỹ, và bán hết sạch vé chương trình biểu diễn ở sân vận động O2 của London hồi tháng trước.

Kể từ đó, Dua Lipa đã hợp tác với ban nhạc đình đám Hàn Quốc là Blackpink, và Black Eyed Peas hợp tác với nữ ca sĩ K-pop tự xưng là "cô nàng hư hỏng nhất".

Vậy tại sao người Anh bắt đầu cởi mở với âm nhạc nước ngoài?

"Nhìn lại toàn bộ lịch sử, chúng ta thường chỉ xem những bài hát nước ngoài như là hiện tượng nhất thời giống như Las Ketchup," James Masterton, người sáng lập trang web Chart Watch UK, nói.

"Chưa từng bao giờ thực sự có một xu hướng. Julio Iglesias và La Bamba đứng đầu bảng xếp hạng với các bản hit tiếng Tây Ban Nha nhưng họ chỉ luôn được một lần duy nhất."

Bản hit năm 1984 của Nena, 99 Red Balloons, là bản hit bằng tiếng Đức ở Mỹ - nhưng phải dịch sang tiếng Anh trước khi được phát hành tại Anh: "Dường như nước Anh bị coi là quá hẹp hòi cho một bản hit tiếng nước ngoài," Masterton nhận xét.

Vậy điều gì đằng sau sự thay đổi?

Luis Fonsi và Daddy Yankee biểu diễn Despacito tại Grammy năm nay hoàn toàn bằng tiếng Tây Ban Nha, sau thành công của bản remix tạo nên hình ảnh Justin Bieber

Sebastian Krys - nhà sản xuất thu âm từng năm lần đoạt giải Grammy, người đã từng làm việc với Shakira, Luis Fonsi, Gloria Estefan và Ricky Martin - nói rằng công nghệ đóng vai trò quan trọng.

"Tôi nghĩ Spotify và YouTube có rất nhiều việc phải làm với những gì đang diễn ra. Trước đây, âm nhạc được lựa chọn và tổ chức bởi các ông chủ trong ngành công nghiệp thu âm, thường thuộc tầng lớp trung lưu, và là những người da trắng trung niên. Và bây giờ nó được lựa chọn bởi quần chúng" Argentina, hiện có trụ sở tại LA, cho biết.

Masterton đồng ý rằng: "Nghệ sĩ không bị hạn chế phát hành những tác phẩm tới một số lãnh thổ nhất định vào những thời điểm nhất định. Với người tiêu dùng thì không có rào cản nào đối với việc tiêu thụ."

Chính sách đồng nhất (one-size-fits-all) vào ngày phát hành nghĩa là chúng ta đang xem âm nhạc được phát hành bằng một thứ ngôn ngữ - thay vì các phiên bản được bản địa hóa cho các thị trường khác nhau.

"Nhưng chúng tôi vẫn thấy rằng, nói chung, để có thành công trên quốc tế, bạn phải có một số ít tiếng Anh," ông nói thêm.

Krys nói rằng di cư văn hóa cũng có tác động: "Có khoảng 15 triệu người nói tiếng Tây Ban Nha ở [Hoa Kỳ]. Mọi thứ về văn hóa bắt đầu dịch chuyển: nó bắt đầu với thức ăn và sau đó là TV và các phương tiện khác.

"Hiện giờ chúng ta có một nữ diễn viên Latin là người được trả cao nhất trên truyền hình Mỹ", anh đề cập đến ngôi sao người Colombia trong chương trình Modern Family, Sofia Vergara.

"Nó thấm vào văn hóa của những gì mọi người cho rằng chúng nên như vậy. Và điều tương tự đang xảy ra với cộng đồng châu Á với [bộ phim] Crazy Rich Asians."

Ricky Martin đứng đầu bảng xếp hạng trong ba tuần với Livin' La Vida Loca năm 1999

Krys cho biết có một sự khác biệt thực sự giữa những gì đang xảy ra so với sự nghiệp thành công ngoài lĩnh vực của các ngôi sao trước đó: "Vào đầu những năm 2000, bạn có các nghệ sĩ Latin hát những ca khúc nhạc pop bằng tiếng Anh - như Ricky Martin. Họ mang một chút hương vị Latin vào trong bài hát.

"Nhưng giờ đây các nghệ sĩ đang chơi âm nhạc bắt nguồn từ văn hóa Latin - chứ họ đang không phải thỏa hiệp.

"Bây giờ người ta quan tâm nhiều hơn tới những gì người khác và nền văn hóa khác đang có", ông nói.

"Trong một thời gian dài, hầu hết nhạc pop bắt nguồn từ nhạc blues và R 'n' B, nhưng bạn cảm thấy mệt mỏi với những thứ âm nhạc nghe giống nhau. Tôi nghĩ những người mà sáng tạo ra âm nhạc, cho dù là nhạc K-pop hay Latin, đang mang lại cho khán giả một thứ gì đó mới mẻ, nhưng nghe vẫn có vẻ quen thuộc."

Hannah Waitt, người đồng sáng lập trang web moonRok chuyên về tin tức và giải trí K-pop, cho biết sự phổ biến của nhạc Latin là dễ hiểu đối với cộng đồng lớn người di cư nói tiếng Tây Ban Nha trên thế giới - nhưng bà gọi sự nổi lên của âm nhạc Hàn Quốc là "hơi khó hiểu hơn một chút".

Bà cho sự thành công của K-pop là do vay mượn phần lớn nhạc pop của phương Tây, mà theo đó bà nói rằng nó đã được "sản xuất kỹ lưỡng và tái xuất khẩu sang Tây bán cầu với nhiều tiếng Anh hơn hòa trộn vào lời bài hát."

BTS đang lấp đầy khoảng trống sau One Direction và Fifth Harmony, Hannah Waitt nói

"K-pop cũng đã lấp đầy một khoảng trống lớn trong thị trường cho các nhóm nhạc," Waitt nói.

"Sau Fifth Harmony và One Direction, không ai thực sự có thể thay thế để mang cho chúng tôi một sự năng động nhóm, mà tôi nghĩ rằng những người trẻ tuổi muốn.

"K-pop gần như là lần phục hưng thứ hai của ban nhạc nữ và nam mà khởi đầu là Spice Girls, N'Sync, và Backstreet Boys."

Bà nói các nghệ sĩ Hàn Quốc đã giúp mang đến cho người hâm mộ "sự tiếp cận miễn phí" tới cuộc sống cá nhân của họ thông qua mạng xã hội và các chương trình truyền hình thực tế.

"Trong khi nhiều người nổi tiếng phương Tây cố gắng bảo vệ sự riêng tư của họ, những người nổi tiếng Hàn Quốc cho người hâm mộ vào nhà, trường quay, và thậm chí là cả xe hơi của họ để giúp các fan có cái nhìn gần gũi hơn về cuộc sống thường ngày của họ. Cách tiếp cận này thúc đẩy mối quan hệ gần gũi hơn giữa người hâm mộ và nghệ sĩ, dẫn tới sự trung thành tuyệt đối của các fan hâm mộ."

"Các thể loại âm nhạc đang biến mất và ngôn ngữ trở thành hậu trường của âm nhạc", Waitt nói thêm.

Masterton đồng ý về điều này, ông nói: "Với BTS không có sự nhượng bộ thực sự cho tiếng Anh. Thế hệ trẻ không quan tâm ngôn ngữ là gì, nó chỉ là sự rung cảm và cảm giác của cái mà họ thích."

Ông cũng xem đó như một cách cho các nghệ sĩ như Beyonce, người mà nổi tiếng trong Mi Gente cùng với J Balvin và Willy William, để làm mới âm nhạc của họ: "Bất cứ điều gì làm cho đĩa hát của bạn hơi chao đảo và khiến nó có vẻ khác biệt - cũng như làm cho nó hấp dẫn ở nhiều quốc gia khác nhau nhất định là tốt."

Có lẽ đây là lý do thực sự khiến ngành công nghiệp âm nhạc dường như đột nhiên rất háo hức để đón nhận các bản hit song ngữ.

Công ty thu âm nào mà không muốn tiến hành trao đổi văn hóa cùng có lợi - ví dụ, giới thiệu Dua Lipa tới thị trường Hàn Quốc và mang đến dấu ấn ngay lập tức cho cô bằng cách kết hợp với một nghệ sĩ tên tuổi trong nước? Và tương tự như vậy cho Blackpink với thị trường âm nhạc Anh Quốc.

Krys thừa nhận có một yếu tố của việc này, nhưng nói đó không phải là phần quan trọng nhất của sự thay đổi mà chúng ta đang chứng kiến: "Hãy quay lại Julio Iglesias và Willie Nelson - luôn có những người muốn đột phá vào thị trường mới. Nhưng tôi nghĩ những nghệ sĩ trẻ này muốn một thứ âm nhạc mới và muốn cộng tác."

Waitt gọi nó là một cách "hoài nghi" để nhìn nhận mọi thứ, và nói: "Tôi thích xem nó như một cơ hội tuyệt vời cho các nghệ sĩ lớn nhất trên thế giới tạo ra âm nhạc phản ánh thế giới đa ngôn ngữ mà chúng ta đang sống.

Và những gì đang diễn ra với K-pop - chỉ như một một ngọn lửa bùng lên trong chiếc chảo, sẽ xuất hiện rồi biến mất?

Waitt nói rằng: "Mỗi lần tôi nghĩ rằng K-pop sẽ ổn định hay dần biến mất, một nhóm mới xuất hiện và đưa thể loại nhạc này lên một tầm cao mới. Tôi nghĩ K-pop sẽ dừng ở đây - nó sẽ luôn có một lượng fan nòng cốt là những người trẻ chỉ quan tâm đến việc mua vé và phát các bài hát."

Cả ba đều nói rằng họ thấy hiện tượng văn hóa này là một điều tốt.

Krys nói: "Một số người nghĩ rằng các nghệ sĩ đang chiếm đoạt văn hóa, tôi nghĩ thực ra nó mở ra cuộc đối thoại văn hóa.

Beyonce và J Balvin biểu diễn bản hit nổi tiếng toàn cầu của họ Mi Gente tại Coachella đầu năm nay

"Sống ở Mỹ ngay giờ đây, trên hành tinh rất phân cực này, thật kỳ lạ khi thấy những bài hát như Mi Gente và Despacito đứng vị trí số một. Tôi không nghĩ rằng việc có những mô hình văn hóa tích cực như thế này là một điều xấu.

"Chúng tôi không phải là những kẻ hiếp dâm và giết người," ông nhận định, ám chỉ chiến dịch tranh cử năm 2016 của Tổng thống Trump. "Chúng tôi là những nhạc sĩ và nghệ sĩ và bác sĩ và là những người bình thường."

Masterton cho rằng điều đó là có lợi khi các nghệ sĩ không phải "làm phai nhạt" văn hóa của họ để được thành công ở một quốc gia khác.

"Và bạn biết gì không," ông nói thêm, "số lượng thiếu niên biết một hoặc hai từ tiếng Hàn cũng có khả năng nhiều hơn so với trước đây - đó chỉ có thể là điều tốt!"