Một
nhóm Uyghur bị chặn bắt ở Songkhla, miền Nam Thái Lan hồi tháng 3/2014
Câu
chuyện về các nhóm người Hồi giáo dân tộc Uyghur tìm cách sang Việt
Nam bị bắt và trao nộp về cho quân Trung Quốc đang thu hút sự chú ý
của dư luận quốc tế.
BBC
Tiếng Việt giới thiệu các nguồn quốc tế về dân tộc Uighur từ trong
lịch sử và các vấn đề họ đang gặp phải hiện nay ở Trung Quốc:
Một
thời đế quốc
Người
Uyghur thuộc nhóm Âu Á và có nền văn hóa lâu đời
Là
một trong số nhiều bộ lạc nói tiếng Turkic (Thổ) thời cổ, người
Uighur hiện nay tập trung đông nhất tại Tân Cương, (Trung Quốc) nhưng cũng
sống ở Pakistan, Kazakhstan, Thổ Nhĩ Kỳ, Uzbekistan, Kyrgyzstan, Nga.
Ngoài
ra họ có các cộng đồng nhỏ ở cả Ukraine
Các
sử liệu Phương Tây ghi nhận sự tồn tại của Đế Quốc Hồi Hột (Uyghur
Empire) có thủ đô ở Karabalghasun bên bờ sông Orhon, ở về phía Tây của
Trung Hoa.
Có
hai nhóm Uighur chính: những người du mục, nổi tiếng về đua ngựa và
từng được người Hán gọi là tộc Cao Xa hoặc Thiết Lặc, và những
cộng đồng định cư làm nghề nông.
Về
mặt chủng tộc, họ thuộc nhóm Âu Á (Eurasian) nên có nhiều nét hình
thể giống người Đông Á nhưng cũng có những người mũi cao, tóc sáng.
Theo
Britannica, đế quốc của người Uyghur mà dân Hán cũng gọi là Duy Ngô
Nhĩ, đã có quan hệ gắn chặt với các triều đại Trung Hoa.
Tuy
thế, họ không bị người Hán coi là mối đe dọa như nhóm Hung Nô và
người Uyghur từng giúp vua Đường dẹp loạn An Lộc Sơn năm 755.
Các
triều vua Hán thường mua ngựa của người Uighur và bán cho họ các sản
phẩm nông nghiệp.
Một
vị vương của tộc Uyghur, Mouyu còn từng viếng thăm kinh đô Lạc Dương
của Trung Hoa.
Vì
có ngôn ngữ và tôn giáo giống các dân tộc Trung Á, người Uyghur là
cầu nối giữa Trung Hoa và các vùng phía Tây.
Kashgar,
đô thị có từ thời cổ của người Uyghur mà nay thuộc về Tân Cương,
Trung Quốc, từng là một trung tâm thương mại trên Con đường Tơ lụa giữa
Đông và Tây ở châu Á.
Đầu
thế kỷ 20, người Uighur từng tuyên bố độc lập ngắn ngủi ở vùng Đông
Hồi (East Turkestan ).
Đến
năm 1949, chính quyền Mao Trạch Đông thắng trong cuộc nội chiến ở Hoa
lục, đưa quân vào làm chủ vùng đất này và gọi là Tân Cương, miền
biên giới mới.
Trung
Quốc lo ngại gì?
Đại
biểu từ Tân Cương tham gia Quốc hội Trung Quốc
BBC
News trích lời giới vận động người Uyghur nói rằng văn hóa, thương
mại và tôn giáo của họ bị chính quyền Trung Quốc trói buộc.
Trung
Quốc cũng bị tố cáo đã tăng cường trấn áp người Uyghur sau các cuộc
biểu tình trong thập niên 1990 và trước thời gian diễn ra Thế Vận hội
Bắc Kinh 2008.
Vẫn
theo trang BBC News, trong thập niên qua, nhiều nhân vật nổi trội từ
cộng đồng Uyghur ở Tân Cương, ước tính có khoảng 9-10 triệu người, đã
bị Trung Quốc bắt hoặc truy đuổi khiến họ phải trốn ra nước ngoài
tỵ nạn.
Chính
quyền Bắc Kinh nói có các nhóm ly khai Uyghur và thậm chí có cả
những tổ chức khủng bố thuộc sắc dân này.
Ngược
lại, các nhóm vận động người Uyghur tố cáo Bắc Kinh đưa di dân Hán
vào vùng Tân Cương, bắt đầu từ các ‘binh đoàn’ lao động sản xuất
nhưng có vũ trang từ thời Mao tới các đợt mới ồ ạt hơn về sau này.
Họ
cho rằng các nhóm Hán tộc di dân vào Tân Cương làm loãng đi bản sắc
của người bản địa và người Uyghur trở thành thiểu số ngay tại tân
Cương.
Vụ
xung đột sắc tộc nghiêm trọng nhất xảy ra vào tháng 7 năm 2009 tại
Urumqi, thủ phủ Tân Cương khi đám đông người Uyghur tràn ra phố, tấn
công người Hán, chém chết cả phụ nữ và trẻ em.
Vài
ngày sau, các nhóm thanh niên Hán dùng gậy và thanh sắt đã ra phố
lùng bắt và đánh trả người Uyghur, gây ra thương vong và khiến chính
quyền phải đưa quân cảnh ra phố.
Trong
vụ bạo lực đó, gần 200 người đã bị thiệt mạng và theo truyền thông
Trung Quốc thì đa số nạn nhân là người Hán.
Đầu
tháng 3 năm nay, tại nhà ga xe lửa Côn Minh, tỉnh Vân Nam đã xảy ra một
vụ tấn công nghiêm trọng nữa bằng đao mà các mạng xã hội Trung Quốc
nói là do các thủ phạm người Uyghur thực hiện.
Trong
vụ việc, có ít nhất trên 40 thường dân Trung Quốc thiệt mạng và hơn
140 người bị thương.
Giới
quan sát từ bên ngoài nói vụ tấn công gây ngạc nhiên vì cộng đồng
Uyghur ở Vân Nam và Hồ Nam chỉ có vài nghìn dân làm nghề trồng cấy,
ít liên hệ với nhóm Uyghur gốc du mục Tân Cương.
Tuy
thế, các nguồn tin như New York Times cũng nói sau vụ đâm chém tại ga
Côn Minh, công an Trung Quốc vây các khu nhà của người Uyghur trong tỉnh
và tiến hành các vụ bắt bớ.
Các
đợt trấn áp cũ và mới có thể là lý do khiến một số nhóm Uyghur
tìm đường xuống Đông Nam Á.
Ngoài
Việt Nam và Thái Lan, họ cũng đến cả Campuchia và một nhóm từng bị
chính quyền Hun Sen trục xuất về Trung Quốc năm 2009.
Theo
nhà báo Hamid Ismailov từ ban Trung Á của BBC, người Uyghur chạy xuống
Đông Nam Á là để tìm đường vòng trở lại Thổ Nhĩ Kỳ, nước cho họ
trú ngụ do có cùng nguồn gốc ngôn ngữ và tôn giáo.
Mục
tiêu của các nhóm Uyghur vì thế không phải là tìm cách định cư ở
lại Thái Lan hay Việt Nam.
Dù
vậy, chính quyền các nước này đã tìm cách trục xuất họ về Trung
Quốc.
Cách
đối xử này khác hẳn với chuyện các nước Asean thường cho người tỵ
nạn Bắc Hàn sang Nam Hàn định cư.
Vì
dù tồn tại như một dân tộc có hàng triệu người nhưng lại không có
nhà nước riêng, người Uyghur đang phải chịu sự đưa đẩy của hoàn cảnh
mà không có quốc gia nào bảo vệ.
May
02, 2011
Những
phong tục lạ ở mạn thượng du Bắc Việt · Những cái nón cối đi qua đời tôi · Xin
anh đừng đánh .... Sự Tàn Phá Di Sản Văn Hóa Việt Nam
May
01, 2012
Chiến
dịch Gió lốc (Operation Frequent Wind) là một cuộc di tản bằng trực thăng của
Hoa Kỳ và của Việt Nam Cộng Hòa, diễn ra từ ngày 29 đến ngày 30 tháng 4 năm
1975. Có 50,493 người, trong đó có 2,548 trẻ mồ côi ...
Apr
16, 2012
Tháng
3, rồi tháng 4 năm 1975, thiên hạ chạy di tản rần rần từ miền trung vào trong
nam, rồi từ đất liền « chạy » ra biển, nhốn nháo hỗn loạn chẳng biết « trời
trăng » gì hết, chỉ có một ý nghĩ rõ rệt ở trong đầu là « Ở lại với tụi ...
Jun
27, 2013
Oct
26, 2013
Sáng
Chủ nhật ngày 10 tháng 6 năm 1990, một hạm đội Hoa Kỳ gồm 6 chiến hạm trong khi
di chuyển từ Thái Lan sang Phi Luật Tân, đã phát hiện một chiếc tàu tỵ nạn Việt
Nam trên hải phận quốc tế. Vị hạm trưởng đã hạ ...
Mar
09, 2014
Kế
đến là những người bỏ nước đi tị nạn. Theo định nghĩa của Liên Hiệp Quốc, tị
nạn có nghĩa từ bỏ sự bảo vệ của chế độ cầm quyền ở quốc gia nguyên quán. Theo
nguyên tắc này, khi chúng ta đang xin hay còn mang quy ...
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.