Trung Quốc bên bờ một sai lầm lớn?

Các nhà lãnh đạo Trung Quốc nên thận trọng trong vụ giàn khoan 981, theo nhà quan sát.

Trung Quốc cần thận trọng nếu không muốn mắc sai lầm chiến lược khi làm cho Việt Nam và nhiều nước láng giềng nổi giận vì những hành động 'khiêu khích và thách thức' chủ quyền, theo một nhà nghiên cứu Trung Quốc đương đại từ châu Âu.

Trao đổi với BBC hôm 23/5 từ Viện Nghiên cứu Quốc gia về Ngôn ngữ và Văn hóa phương Đông của Pháp tại Paris (INALCO), Giáo sư Francois Huchet cho rằng tính toán của ê kíp lãnh đạo do ông Tập Cận Bình đứng đầu có thể đang dẫn tới 'một sai lầm lớn'.

Sai lầm này có thể xảy ra với Trung Quốc, khi hàng loạt các quốc gia láng giềng ở khu vực lần bị đẩy tới thế 'bắt tay nhau' trong một dạng thức 'liên minh mới' được Hoa Kỳ hậu thuẫn để đối lại Trung Quốc.

Hôm thứ Sáu, cựu Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc Đương đại thuộc Đại học Rennes II của Pháp, nói:

"Sau một loạt các diễn biến, tôi cho rằng Trung Quốc đã đang nhận thấy một tình thế nguy hiểm, bên bờ xảy ra, khi một loạt quốc gia xung quanh Trung Quốc từ Nhật Bản tới Việt Nam, hay Philippines và Hàn Quốc thảo luận với nhau và đều nổi giận với Trung Quốc,

"Tôi nghĩ sẽ ngày một khó khăn hơn cho Trung Quốc đẩy tới các áp lực và đưa ra các hành động khiêu khích khác trong tương lai."

'Trung Quốc đã khôn ngoan?'

GS. Jean-Francois Huchet

Trước câu hỏi liệu động thái đưa giàn khoan HD-981 của Trung Quốc vào khu vực Hoàng Sa trên Biển Đông có phải là một động thái và tính toán 'khôn ngoan' hay không, nếu Việt Nam, quốc gia lâu nay vẫn bị Trung Quốc gây áp lực về chủ quyền biển đảo, tìm cách tiếp cận gần hơn nữa với Hoa Kỳ và xoay hẳn lưng lại với Trung Quốc, GS Huchet nói:

"Rõ ràng là nếu Trung Quốc tiếp tục tỏ ra hung hăng trên các vùng biển ở khu vực như họ đã làm đặc biệt trong hai ba năm trở lại đây, chắc chắn các quốc gia bị thách thức và khiêu khích trong vùng sẽ tìm kiếm sự bảo vệ từ Hoa Kỳ,

"Chúng ta đã thấy xuất hiện hàng loạt các tuyên bố giữa các quốc gia đó với Hoa Kỳ, với Hoa Kỳ cũng tích cực hoạt động và hiện diện nhiều hơn trong khu vực trong hai năm trở lại đây,

Vụ giàn khoan HD-981 của TQ đã đẩy Việt Nam và Philippines 'xích lại' nhau.

"Tổng thống Obama đã nói Hoa Kỳ muốn trở lại ở khu vực và Hoa Kỳ cũng đã đang có lập trường rất mạnh mẽ, như trong chuyến thăm gần đây ở châu Á, tại Nhật Bản, ông Obama đã nói quần đảo Senkaku thuộc quyền tài phán của người Nhật,

"Do đó Hoa Kỳ đưa quần đảo này vào vùng ảnh hưởng của mình, do vậy, tôi nghĩ rằng mọi sự sẽ trở nên khó khăn hơn cho Trung Quốc nếu họ tiếp tục hung hăng, lấn tới,

"Bởi vì các hành động này của Trung Quốc không chỉ gây ra các xung đột đơn lẻ với từng quốc gia mà Trung Quốc khiêu khích, thách thức, mà còn tạo ra một dạng thức liên minh mới với Hoa Kỳ,

"Mà liên minh này sẽ không chỉ giới hạn ở các khu vực như Biển Đông, hay biển Hoa Đông, mà cũng liên quan tới cả nơi khác như Ấn Độ,

"Hiện tại Ấn Độ đang tìm kiếm nhiều hơn một liên minh với Hoa Kỳ từ năm 2005 tới nay, do đó, ở chung quanh Trung Quốc, có thể ngoại trừ Pakistan, Kazakhstan hoặc Bắc Hàn - quốc gia có quan hệ đặc biệt với Trung Quốc,

"Nhưng chúng ta thấy một dạng liên minh để bảo đảm rằng Trung Quốc sẽ không dám hung hăng hơn và không dám mở rộng ảnh hưởng của nước này quá xa."

'Nếu VN kiện đòi Hoàng Sa?'

Trước câu hỏi liệu động thái giàn khoan HD-981 có thể khơi mào một tình huống bất lợi hơn cho Trung Quốc, khi Việt Nam, sau hơn bốn mươi năm 'im lặng', nay có thể vừa kiện Trung Quốc ra quốc tế về vụ giàn khoan, vừa kiện đòi Trung Quốc rút toàn bộ các lực lượng khỏi các đảo đã cưỡng chiếm trên Hoàng Sa từ năm 1974 và trả lại chủ quyền cho Việt Nam, nhà nghiên cứu nói:

"Trung Quốc hiện nay đang muốn mở rộng vùng ảnh hưởng của mình và đẩy lui, đẩy hẳn Hoa Kỳ ra khỏi châu Á, để Trung Quốc có thể thống lãnh khu vực, không chỉ về mặt kinh tế như trong 20 năm trở lại đây, mà còn thống trị về mặt quân sự và bảo vệ các nguồn năng lượng,

"Cho nên đây không chỉ là vấn đề về dầu lửa, câu chuyện đi xa hơn thế rất nhiều, thế nhưng Trung Quốc có thể đang phạm một sai lầm khi họ đang muốn bước đi quá nhanh trong vấn đề này,

Trung Quốc 'xích lại' với Nga, trong lúc dàn khoan HD-981 vẫn đang còn ở Hoàng Sa.

"Vì các quốc gia láng giềng, trong đó đương nhiên có Việt Nam, nước có lịch sử rất phức tạp với Trung Quốc, đã đang và sắp đối đáp lại với những hành động đó. Do đó, tôi nghĩ Trung Quốc nên thận trọng mà không nên khiêu khích quá mức các quốc gia đó."

Trước câu hỏi tính toán gì đang thực sự diễn ra sau các động thái mà ông Tập Cận Bình, lãnh đạo Trung Quốc và bộ tham mưu của ông, đã quyết định tiến hành trong vụ làm nóng lên khu vực biển Đông từ đầu tháng Năm trở lại đây, Giáo sư Huchet nói:

"Trước đây, nội bộ của Trung Quốc có thể có tình huống một cánh quân sự nào đó trong Ban lãnh đạo cao cấp Trung Quốc có thể muốn tỏ ra mạnh mẽ và lấn lướt hơn bằng các động thái quân sự, so với cánh khác thiên hơn về ngoại giao,

"Nhưng qua những gì quan sát được, có thể đoán rằng các động thái đối ngoại và hướng ngoại cứng rắn vừa rồi của Trung Quốc, cho thấy các cánh quân sự, thiên về sức mạnh, đã không nào hành động mà không có sự nhất trí của ông Tập Cận Bình,

"Và tôi nghĩ đằng sau tất cả các động thái gần đây, từ thách thức, khiêu khích Nhật Bản ở Biển Hoa Đông, Philippines và gần đây nhất là Việt Nam ở Biển Đông, rõ ràng đây là một toan tính nhằm thăm dò phản ứng của các quốc gia láng giềng và sự chống đối của Hoa Kỳ,

"Đương nhiên là nếu không có sự phản ứng nào đối kháng lại, Trung Quốc sẽ tiếp tục lấn tới, lấn lướt xa hơn, và họ sẽ có nhiều các hành động khác,

"Thế nhưng nay thì Trung Quốc đã thấy họ đã tạo ra sự khiêu khích quá lớn và đã gây ra phản ứng rất mạnh ở Việt Nam, và tôi chắc rằng, lãnh đạo cao cấp Trung Quốc đang phải cân nhắc lại tình huống và chắc chắn họ sẽ phải thận trọng hơn với các hành động trong tương lai."

'Không thể trông đợi EU'

Được hỏi về việc liệu Liên minh Châu Âu (EU) có thể có vai trò nào đáng kể hay không cho Việt Nam trong trường hợp Hà Nội muốn đương đầu với Bắc Kinh trong tranh chấp về chủ quyền quốc gia, biển đảo và kiện Bắc Kinh ra quốc tế về vụ giàn khoan, nhà nghiên cứu từ châu Âu nói:

"Tôi có thể thẳng thắn nói rằng chúng ta không nên kỳ vọng bất cứ sự hậu thuẫn đáng kể nào của EU, ở khu vực này của thế giới, EU có một ảnh hưởng rất yếu, họ còn đang quá bận rộn với nhiều vấn đề phải giải quyết liên quan Ukraine,

"Tôi không nghĩ Liên minh Châu Âu sẽ có bất cứ một hành động nào ở khu vực này và thực tế EU không có thực lực hay sức mạnh quân sự để làm điều đó, cường quốc duy nhất có thể làm được một điều gì đó thực sự có ý nghĩa ở khu vực là Hoa Kỳ, chứ không phải là EU."

TQ thay đổi từ một 'đối tác đầu tư' sang một 'thế lực tham vọng' về quân sự ở khu vực.

Theo ông Huchet, ngoại trừ một vài tuyên bố mang tính chính trị, quốc tế có thể không nên kỳ vọng thêm 'bất cứ điều gì to tát' từ EU tại khu vực Biển Đông, tuy nhiên, một lần nữa, theo nhà nghiên cứu, Trung Quốc hiện nay nên thận trọng để tránh sai lầm.

Ông Huchet nói: "Trung Quốc đang thay đổi cách chơi, trong một hai chục năm trở lại, họ xuất hiện ở khu vực châu Á, Đông Nam Á như một đối tác đầu tư, hợp tác kinh tế,

"Thế nhưng sau khi được cho là đã nắm được nhiều lợi thế gây dựng được ở nhiều quốc gia trong khu vực, khẳng định được ảnh hưởng và vị thế kinh tài, họ lại muốn chuyển sang một bộ mặt khác, họ muốn chới những con bài để đạt được sự thống trị ảnh hường và áp lực về an ninh, quân sự,

"Đây là điểm mà theo tôi, Trung Quốc phải hết sức thận trọng, nếu như họ không muốn phạm phải một sai lầm lớn tạo ra một liên minh chống đối Trung Quốc trong khu vực, cộng thêm với đối thủ lâu nay của họ là Hoa Kỳ," ông Huchet nói với BBC.

'Tạm rút nhưng sẽ quay lại?'

GS Carl Thayer

Giới quan sát hiện đang tiếp tục theo dõi và dự đoán các động thái, kịch bản xử lý cuộc xung đột xung quanh vụ giàn khoan HD-981 giữa Trung Quốc và Việt Nam.

Hôm thứ Bảy, 24/5, Giáo sư Carl Thayer, một nhà nghiên cứu từ Học viện Quốc phòng Úc được tờ báo mạng VnExpress.net của Việt Nam trích dẫn lời, nêu nhận định:

"Có vẻ như Trung Quốc sẽ rút giàn khoan dầu về nước trong hoặc trước ngày 15/8 tới để tránh mùa bão lớn trên biển... Các cơn bão sẽ đem lại cơ hội cho Trung Quốc xuống thang."

Tuy nhiên nhà nghiên cứu này cho rằng Trung Quốc có thể sẽ trở lại và sau khi tạm rút, sẽ vẫn có những động thái bảo vệ ảnh hưởng tại khu vực.

"Nếu Trung Quốc thực sự muốn khoan dầu, họ sẽ đánh dấu vị trí giếng dầu sau khi giàn khoan khổng lồ này được đưa đi. Đồng thời Trung Quốc sẽ vẫn duy trì các tàu hải cảnh ở khu vực được cho là có dầu," GS. Thayer được dẫn lời nói thêm.

"Dự đoán Trung Quốc có thể sẽ cân nhắc lập một vùng nhận dạng phòng không giới hạn phía trên đảo Hải Nam và quần đảo Trường Sa nhằm thiết lập thẩm quyền của thành phố Tam Sa."

Theo nhà quan sát này, trước viễn cảnh đó, Việt Nam tiếp tục cần cân nhắc những biện pháp trong đó các bước động thái cả về pháp lý lẫn ngoại giao.

"Việt Nam phải tiếp tục đưa vụ việc này ra cộng đồng quốc tế, nếu không sẽ đứng trước nguy cơ bị cô lập. Việt Nam có thế đứng vững chắc, với điều kiện không bị khiêu khích bởi Trung Quốc...

"Việt Nam và Philippines là hai nước ở tiền tuyến trong số các nước có tranh chấp với Trung Quốc ở Biển Đông. Sự hợp tác giữa Việt Nam và Philippines mới đây là một bước đi rất tích cực," ông Thayer nói với tờ báo mạng của Việt Nam.

Tướng Mỹ cảnh báo về xung đột Việt-Trung

Đô đốc Samuel Locklear trả lời báo chí tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Manila hôm 23/5

Tư lệnh Bộ chỉ huy Thái Bình Dương của Hoa Kỳ kêu gọi Việt Nam và Trung Quốc 'kiềm chế', đồng thời cảnh báo bất kỳ sự tính toán sai nào cũng có thể khiến 'xung đột lan rộng', theo hãng tin AP.

Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Manilia, Philippines hôm 23/5, Đô đốc Samuel Locklear cũng kêu gọi các quốc gia Đông Nam Á và Trung Quốc nhanh chóng tiến tới một bộ 'Quy tắc ứng xử' nhằm tránh các cuộc tranh chấp chủ quyền 'leo thang' thành 'xung đột vũ trang', gây ảnh hưởng đến nền kinh tế của khu vực.

Các nhà ngoại giao Đông Nam Á từng cáo buộc Trung Quốc đã 'cố ý trì hoãn' tiến trình đàm phán trong lúc nước này tìm cách tăng cường kiểm soát các vùng biển tranh chấp.

'Quan ngại sâu sắc'

Đô đốc Locklear nói ông "quan ngại rất sâu sắc" trước 'thế đối đầu' suốt ba tuần qua giữa Việt Nam và Trung Quốc trên vùng biển gần quần đảo Hoàng Sa và thúc giục hai nước giải quyết tranh chấp chủ quyền theo luật pháp quốc tế.

"Nguy cơ xảy ra những sự tính toán sai là rất cao. Tôi kêu gọi hai bên hãy kiềm chế", ông nói với các phóng viên.

Tình hình trở nên căng thẳng kể từ khi Trung Quốc triển khai giàn khoan trên vùng biển mà Việt Nam tuyên bố chủ quyền. Hà Nội sau đó đã cử tàu ra để phản đối và cản trở hoạt động của giàn khoan này.

Một số cuộc biểu tình chống Trung Quốc sau đó đã leo thang thành 'bạo động', khiến hàng trăm nhà máy, doanh nghiệp bị phá hủy.

Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng, người cũng đã phát biểu tại diễn đàn kinh tế ở Manila hôm 22/5, nói với các hãng tin AP và Reuters rằng chính phủ của ông đang xem xét "các phương án tự vệ khác nhau, trong đó bao gồm các hành động pháp lý phù hợp với luật pháp quốc tế."

"Tôi cũng muốn nhấn mạnh rằng Việt Nam sẽ kiên quyết bảo vệ chủ quyền và lợi ích chính đáng của mình, bởi vì chủ quyền lãnh thổ, trong đó có chủ quyền biển đảo, là thiêng liêng," ông nói.

'Ủng hộ hành động pháp lý'

Ông Ventrell nói Mỹ ủng hộ biện pháp pháp lý giải quyết xung đột ở Biển Đông.

Nhiều ý kiến từ giới phân tích cho rằng những quốc gia đang có tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc như Việt Nam có thể sẽ tìm cách thắt chặt quan hệ với Washington.

Khi được các phóng viên hỏi về khả năng này, ông Locklear nói Washington sẽ hoan nghênh "những cơ hội để mở rộng mối quan hệ đối tác với các nước, trong đó có Việt Nam."

Ông cũng cho rằng khu vực châu Á-Thái Bình Dương là một trong những khu vực được quân sự hóa nhiều nhất trong khu vực và là nơi tập trung những quân đội và hải quân lớn nhất thế giới.

"Làm sao để những lực lượng này tạo thành một kết cấu an ninh nhằm bảo đảm cho sự phát triển kinh tế, điều này vẫn chưa được xác định," ông Locklear nói.

Khi được hỏi về nỗ lực chuyển sự tập trung từ Trung Đông sang châu Á của Hoa Kỳ, Đô đốc Locklear khẳng định rằng chiến lược này không phải để kiềm chế Trung Quốc.

"Theo ý kiến của tôi, người duy nhất có thể kiềm chế Trung Quốc, là Trung Quốc," Đô đốc được hãng tin AP dẫn lời nói.

Tình hình xung đột, tranh chấp trên Biển Đông giữa Việt Nam và Trung Quốc nóng lên kể từ đầu tháng Năm, khi Trung Quốc đưa giàn khoan HD-981 vào hạ đặt ở vùng biển mà Việt Nam tuyên bố là vùng đặc quyền kinh tế và thuộc thềm lục địa của mình.

Các diễn biến đã đang thu hút sự chú ý theo dõi của nhiều quốc gia và tổ chức trong khu vực và quốc tế, trong đó có Hoa Kỳ.

Gần đây, hôm 22/5, một phát ngôn nhân của Nhà Trắng, khi bình luận về một số tuyên bố của Thủ tướng Việt Nam trong chuyến thăm Philippines về vấn đề giàn khoan của Trung Quốc ở Hoàng Sa, nói:

"Hoa Kỳ có lợi ích quốc gia trong việc duy trì hòa bình và ổn định, tôn trọng luật pháp quốc tế, thương mại hợp pháp không bị cản trở và tự do hàng hải và hàng không trong khu vực Biển Đông...", ông Patrick Ventrell được hãng tin Anh Reuters dẫn lời nói.

"Hoa Kỳ ủng hộ việc sử dụng các biện pháp hòa bình và ngoại giao khác nhau để quản lý và giải quyết các bất đồng, bao gồm cả việc sử dụng trọng tài hoặc các cơ chế pháp lý quốc tế khác".

Tư lệnh Mỹ cảnh báo về nguy cơ xung đột quân sự ở Biển Đông

Đô đốc Samuel Locklear kêu gọi Trung Quốc và Việt Nam tự chế, và dựa vào luật pháp quốc tế để giải quyết tranh chấp.

Người đứng đầu các lực lượng Mỹ ở Thái Bình Dương cảnh báo nguy cơ xảy ra xung đột quân sự ở Biển Đông đang ở mức cao và kêu gọi Trung Quốc và Việt Nam tự chế.

Đô đốc Samuel Locklear phát biểu như vậy bên lề Diễn đàn Kinh tế Thế giới Đông Á ở Manila hôm thứ sáu, giữa lúc Hà Nội và Bắc Kinh tiếp tục đối đầu nhau một cách kịch liệt quanh giàn khoan mà Trung Quốc hạ đặt ở vùng biển mà Việt Nam cho là thuộc khu vực đặc quyền kinh tế của mình.

Viên tư lệnh lực lượng Mỹ ở Thái Bình Dương cũng hối thúc đôi bên dựa vào luật pháp quốc tế hoặc một diễn đàn quốc tế để giải quyết tranh chấp. Đô đốc Locklear cho rằng vụ tranh chấp này đòi hỏi thỏa hiệp và đối thoại, và các nước không nên có thái độ “kẻ thắng giành hết mọi thứ.” Ông cũng thúc giục Trung Quốc và ASEAN nhanh chóng đạt được một bộ Qui tắc Ứng xử Biển Đông (COC) để ngăn không cho tranh chấp leo thang, phương hại tới hòa bình và ổn định của khu vực.

Cũng tại cuộc thảo luận an ninh ở Manila hôm thứ sáu, Thứ trưởng Ngoại giao Philippines, bà Laura del Rosario, cho biết tuyên bố dự thảo COC đã bị trì hoãn đến mức không theo kịp các diễn tiến ở Biển Đông. Bà nói “Chúng ta không hành động đủ nhanh và có quá nhiều thách thức đang xảy ra vào lúc này.”

Khi được hỏi phải chăng Washington có kế hoạch thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với Việt Nam, Đô đốc Locklear nói rằng Hoa Kỳ đang ra sức tăng cường quan hệ đối tác với các nước trong khu vực, kể cả Việt Nam.

Trung Quốc tuyên bố đòi chủ quyền hầu như toàn bộ Biển Đông, ngay cả đối với những vùng biển nằm sát bờ biển của các nước láng giềng. Đòi hỏi của Trung Quốc chồng lấn với những yêu sách chủ quyền của Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei, Indonesia, và Đài Loan.

Hình ảnh biểu tình tại Sài Gòn 11-5-2014

Việt Nam chính thức tuyên bố công hàm Phạm Văn Đồn...

Bà cụ 76 tuổi bị lừa $4 triệu

Trung cộng: Không cần phải đánh "bọn chó"

Qua một trận đánh có bài bản

Những sự mất mát từ Biển Ðông

Có người tự thiêu trước Dinh Độc Lập

Mỹ yêu cầu Đài Bắc làm rõ ý nghĩa 'đường lưỡi bò'

Đổi chác tệ hại với Việt Nam

Kịch bản chiến tranh Việt-Trung

Một bài viết cho tuổi trẻ Việt Nam

Phòng thí nghiệm Hải quân Hoa Kỳ biến nước biển th...

Nói với những ai sợ buông Trung Quốc

Quân đội Thái đảo chính và nắm quyền

Chưa có lời giải vụ bạo loạn ở VN

Bằng cách nào Trung Cộng lấy được những bí mật kỹ ...

Trung Quốc làm tăng phẫn nộ của dân Việt với nhà c...

Việt Nam và Philippines lập liên minh chống Trung ...

Xem lại ảnh hưởng TQ ở VN

Công nhân Bình Dương vạch mặt thủ phạm gây bạo loạ...

Quốc phòng Mỹ tin rằng Trung Quốc sẽ đánh Việt Nam...

Chỉ là chiến tranh tâm lý

Hải quân Mỹ có thể xoay chuyển cục diện ở Biển Đôn...

Trung Cộng tồn tại được bao lâu?

Tầu cộng đầu độc công nhân Việt qua bàn tay của Vi...

CSVN chạy đàng trời cũng chết

Hãy mở cửa ra, vừng ơi!

TQ lại nhắc Công hàm Phạm Văn Đồng

TQ triệu đại sứ Mỹ để phản đối việc truy tố 5 sĩ q...

Mỹ - Trung: Chưa bạn, đã thù

Mồi lửa và Đống củi

Trị bệnh bằng nước tiểu

Mỹ truy tố 5 quân nhân Trung Quốc về tội do thám k...

Khúc ngoặt lịch sử

TQ rút hàng ngàn công nhân về nước, ngưng một số t...

Hãy giúp tôi bảo vệ tổ quốc

Thường Vạn Toàn sang thăm, 4 Ủy viên Bộ Chính trị ...

Chính quyền cấm biểu tình phản đối Trung Quốc

Người Việt nhiều nơi biểu tình chống Trung Quốc

Học giả Mỹ kêu gọi Washington đáp lại 'thách thức ...