BM: Về máy Tablet cầm tay

Trong loạt film Star Trek (năm 1966) cách nay gần 50 năm, chúng ta thấy phi hành đoàn trên phi thuyền thám hiểm không gian thường cầm trong tay cái máy tính nhỏ xíu như cái smart phone hiện giờ để đọc tài liệu hay truyền tin cho nhau bằng chữ bằng hình. Cứ ngở là chuyện giả tưởng, nay nó thành sự thật trong cái máy cầm tay tên chung là tablet.

Hình làm mẫu

Hiện nay tablet lấn át thị trường máy desktop và laptop. Đã có rất đông quí bạn đọc bài nầy đã xài tablet rồi, và một số đông hơn chắc cũng sẽ sắm một cái. Hôm nay tôi viết bài nầy hầu giúp các bạn có cái nhìn gần hơn và dễ chọn cho mình cái máy phù hợp.

Khi viết bài so sánh như thế nầy thì rất dễ bị chi phối bởi tình cảm cá nhân mà thiên vị cho một hiệu nào đó hay một kiểu máy tablet nào đó. Tôi cố gắng tránh vì thấy cũng có trách nhiệm trong việc giúp các bạn quyết định mua một kiểu máy, rồi sau đó thấy rằng nó không phù hợp với mình. Mỗi người có nhu cầu sử dụng khác nhau, các bạn tìm xem coi mình cần những đặc tính nào và so sánh những đặc tính đó giữa các máy. Có lẽ đây là bài tiếng Việt bình dân dễ hiểu về tablet so với các bài bác học khác.

Xin quí bạn hiểu cho rằng bằng hữu tin cậy mà hỏi, tôi biết chi nói nấy, cũng giống như ngày xưa ngồi trước bàn cà phê lề đường tán chuyện trên trời dưới đất cùng bằng hữu. Các bạn hãy tham khảo thêm trước khi quyết định chọn cái nào.

Vì có nhiều bằng hữu hỏi tới nên tôi gởi lại lần nữa bài nầy, sau khi sửa lại những chỗ tối nghĩa.

I. Những lý do người ta cần hay không cần tablet:

Tôi kể sơ ra đây những lý do người ta cần và không cần tới tablet, các bạn so với nhu cầu để biết có nên mua một cái hay không:

1. Lý do mua tablet:
- Lý do thứ nhất là đọc sách, đọc báo, đọc internet và đọc và gởi email: Đây là mặt mạnh, tablet tiện nghi dễ dàng hơn ít mệt hơn là dùng desktop hay laptop. Tablet nhẹ, nằm trên giường cũng đọc được như là đọc cuốn sách đầy màu sắc.

- Lý do kế lả tablet có thể mang theo bất cứ nơi đâu như du lịch đi máy bay hay đi xe một chuyến ba bốn tiếng đồng hồ. Mặt mạnh của nó là xem video và nghe nhạc, nghe audiobook. Xem video là mạnh nhất. Nó đẹp hơn là xem trên big screen TV, mà xem film trên tablet không làm phiền người chung quanh.

- Tablet là thứ mà người ta đưa hình gia đình hình kỷ niệm ra cho bạn bè xem (từng người) tiện lợi và đẹp hơn hình in ra giấy rất nhiều.

- Nếu còn đi làm việc thì tablet là món mang vào phòng hợp ghi chú dễ nhất, không sợ ghi ra giấy thất lạc. Các bạn có thể viết vào màn ảnh tablet như viết trên tờ giấy. Tablet nào cũng làm được hết.

- Tablet không crash, gần như không bị virus, cho tới bây giờ, cần thì mở nó lên là có data ngay trước mặt, chắc ăn hơn desktop và laptop. Thông thường pin củ nó chạy được gần mươi giờ, laptop chỉ chịu nổi vài ba tiếng là hết pin.

- Và lý do (chưa) cuối cùng đâu: Xài tablet cho "ngầu", người ta có thì mình sắm cho có chơi. Cái nầy coi vậy mà quan trọng lắm đó. Có hai thứ mà tôi khuyên bạn bè quen biết khi họ đặt chân lên đất Mỹ: Học lái xe và xài computer. Những người hai ba chục năm trước không nghe tôi nay gần bảy mươi tuổi mới thấy ân hận. Những vị lúc qua Mỹ còn khỏe mạnh tinh tường không dám đụng tay tới keyboard nay trở thành lạc lỏng trong cộng đồng trong đám đông. Những vị không chịu hay không dám học lái xe, nay đi đâu cũng cần tới chồng hay cần tới con cháu, khi người giúp không còn không có thì gần như bị trói chân. Vậy thì lời khuyên có khi sai của tôi là quí bạn dù già mấy đi nữa mà con mắt còn đọc sách được thì nên sắm cái tablet có khi dưới $200 mà tốt lắm.

2. Lý do không nên mua tablet:
- Thứ nhất nếu các bạn không cần những thứ kể trên,

- Thứ hai là các bạn viết lách dùng keyboard quá nhiều.

- Thứ ba là các bạn làm video hoặc edit ảnh bằng Photoshop hay software nào khác. Nhưng về chuyện ảnh thì desktop display màu sắc và dynamic của tấm ảnh thua xa tablet (sẽ trở lại chuyện nầy ở phần hardware).

II. So sánh phần hardware:

1. Về hình dạng: Ngoài cái smart phone ra (smart phone được coi là tablet cộng thêm cell phone) thường có màn ảnh gần bằng 6 inch trở lại (đường chéo) bỏ qua không nói tới. Tablet là những thứ có màn ảnh từ 7 inch như Nexus 7, tới 10,5 inch như cái Samsung Galaxy Tab S 10.5. Có loại lớn tới 12 inch nhưng cũng bỏ qua đi lớn quá, cầm tay không tiện. Nếu tablet mà có thêm phần cell phone thì người ta đặt cho nó cái tên là Phablet.

Khi lựa mua tablet chúng ta cũng nên căn cứ vào độ lớn và nặng bao nhiêu. Hiện các hãng tranh nhau làm cho nó càng ngày càng mõng thêm, coi như là chỗ ăn thua với nhau. Theo tôi và nhiều người chuyên môn, mua tablet quá mõng cũng không lợi chi hết, lớn nhỏ chênh nhau vài mm đâu có nghĩa chi đâu. Mua về bỏ thêm cái vỏ vào thì mõng cũng thành dầy cộm. Mà mõng quá thì cục pin trong máy có sức chứa nhỏ dần đi. Thí dụ như iPad Air 2 (2014) mõng hơn iPad Air (2013) nên pin của nó chứa ít điện hơn. (xem bảng so sánh ngay dưới đây)

Nhưng hãy khoan, chúng ta còn đi xa một chút nữa. Nếu như năm rồi (2013) các bạn hỏi tôi nên mua cái tablet nào thì tôi trả lời không do dự nhiều là iPad Retina (2012, rẻ hơn $100) hoặc iPad Air (mắc hơn $100) nếu có nhiều tiền. Cứ mỗi khi Apple ra cái version mới thì cái cũ xuống giá ngay $100.
Nhưng năm nay (2014) các bạn hỏi nên mua tablet hiệu gì loại nào thì tôi không khuyên nhiều về iPad, hiện có máy hay ngang ngữa hay hay hơn iPad tùy vị trí đứng nhìn.

Kết luận về phần hình dạng: Nếu các bạn không sợ nặng thì loại 10 inch có màn ảnh to, nhiều diện tích đê đọc và xem hình. Nếu các bạn thích gọn nhẹ mang đi và bỏ bớp dễ dàng thì màn hình cở trên dưới 8 inch rất thích hợp, chữ và hình cũng đọc được chớ không nhỏ lắm như là trên smartphone.
Nếu các bạn xem phim xem youtube nhiều thì chọn cở dài 16:9 (giống dạng smartphone) còn muốn cầm giống quyển sách thì chọn cở 4:3 (giống dạng iPad). Sẽ trở lại.

2. Về màn ảnh: Có lẽ đây là tiêu chuẩn nên chú ý khi lựa máy tablet. Có ba chi tiết cần nói ở đây: Thứ nhất là resolution, và thứ hai là độ trung thực của màu sắc, thứ ba là độ sáng của màn ảnh.

- Độ mịn (resolution): Nguyên tắc là càng lớn càng tốt.
Những bảng liệt kê dưới đây cho chúng ta thấy có hai con số quan trọng: PixH = Pixel ngang, PxV Pixel đứng của các tablet thông thường.
Con số thứ ba là số qui ra PPI= Pixel per inch , con số nầy càng cao thì màn ảnh càng mịn.

Những máy ở bảng trên là loại trên dưới 10 inches

Những máy trong bảng trên có đường chéo trên dưới 8 inches.
Con số đi kèm sau tên là đường chéo màn ảnh đo bằng inch. Vì có hai nhóm màn ảnh có tỉ lệ ngang dọc khác nhau: nhóm tỉ lệ dài/ngang=16:9 (hay gần như vậy) và nhóm nhóm tỉ lệ dài/ngang =4:3 (hay gần như vậy).

Tới đây chúng ta thử nhìn qua về kỹ thuật display chữ và hình trên màn ảnh. Hiện có hai kỹ thuật: Kỹ thuật xưa là LCD, và kỹ thuật OLED mới hoàn chỉnh được để bán ra thị trường hai ba năm nay.

Trên màn ảnh computer hay tablet chữ và hình được tạo bằng những chấm sáng và hay tối như ảnh thí dụ dưới:

Những chấm sáng nầy (tạm coi là Pixel) càng nhiều thêm thì càng nằm khít nhau hơn đến lúc thấy chữ và hình được vẽ bằng một nét liên tục, không phải vẽ bởi từng chấm sáng. Do vậy PPI (Pixel Per Inch) càng lớn thì chữ và hình càng mịn. iPad Retina được gọi là Retina vì mắt người thấy chữ và hình được vẽ liên tục không phân biệt được từ chấm có PPI=264. Những máy iPad trước đó nhìn gần màn ảnh sẽ thấy từ chấm. Nhìn chi tiết ở bảng so sánh trên thấy PPI của iPad Air là 264, của Galaxy Note 10.1 2014 là 299 thì thấy cái Galaxy mịn hơn. Đó là nét nói về nét vẽ có liên tục có mịn hay không. Các hãng sản xuất tablet cũng coi đây là điểm để cạnh tranh nhau.

Hiện nay có hai kỹ thuật display hình cho tablet chánh: LCD và OLED, cho hình ra cũng khác nhau. Về kỹ thuật một tấm ảnh hoàn chỉnh nhìn bắt mắt phải có hai yếu tố chính: đó là độ "dynamic" và độ trung thực của màu sắc. Tôi dùng chữ dynamic mà không dùng chữ độ contrast vì e nhiều bạn hiểu lầm. Độ contrast là tỉ lệ tương phản giữa nơi sáng nhất và nơi tối nhất của một tấm ảnh. Theo nguyên tắc thì tỉ lệ càng lớn càng tốt. Nhưng nếu nói tấm ảnh nầy nhiều contrast thì lại là chuyện khác. Thí dụ các bạn edit tấm ảnh làm cho độ tương phản (contrast) cao lên quá nhiều, thì tấm ảnh thấy vô duyên ngay, nhất là với ảnh portrait.

Trở lại một màn ảnh có khả năng display sáng thì sáng hẳn mà muốn tối chỗ nào thì chỗ đó tối đen mới là màn ảnh trung thực (tôi gọi là dynamic). Ở điểm nầy thì OLED tốt hơn. Ngày xưa TV Plasma cũng có độ contrast như là OLED, nhưng độ mịn thì khó chế tạo cho cao được. Nay TV Plasma đã bị đào thải rồi.

- Độ contrast
Vậy thì chúng ta so qua hai kỹ thuật display cho tablet (và TV nữa) hiện giờ (2014) coi sao.Trước tiên xin nhìn tấm ảnh so sánh nầy:

Phân nữa bên tay mặt là OLED, bên tay trái là LCD (còn gọi là LED), chúng ta thấy tương đối màn ảnh theo kỹ thuật LCD không đen hẳn, mà các màu cũng bị phủ lớp xám mờ, màu trắng cũng không sáng hẳn.

Về kỹ thuật thì màn ảnh LCD gồm có bên dưới là một tấm "plastic" được rọi sáng luôn luôn. Trên tấm nầy là những cửa sổ LCD (Pixel) được điều kiển bằng điện, khi nó cho ánh sáng qua thì pixel nầy sáng, khi nó không cho ánh sáng lọt qua thì nơi đây tối. Nhưng bao giờ cũng có ánh sáng lọt qua tí ti, không tối hẳn. Do đó độ tương phản sáng tối không cao, chỗ đáng lý phải đen thì thấy là xám xám chớ không tối hẳn.

Màn ảnh OLED (dưới) có độ contrast cao hơn, nơi đen thì đen hẳn, màu sắc rõ hơn.
Vì các bạn xem hình nầy trên computerhay trên iPad mà màn ảnh là LCD nên chỉ thấy tương đối thôi.

Còn màn ảnh OLED thì mỗi Pixel là một bóng LED (tí ti) nó phát sáng khi cho điện qua, không điện thì nó tắt nên chỗ Pixel không điện tối thui, màu đen là đen hẳn. Kỹ thuật OLED là tắt điện chỗ hình tối đen, chỗ hình tối mờ thì giãm bớt điện vào từng cái LED tí ti, do vậy OLED ít "ăn pin" hơn là LCD. Với kỹ thuật LCD thì ánh sáng miếng plastic được chiếu sáng làm nền vẫn vậy dù là chỗ hình tối hay hình sáng sáng. Do đó nó vẫn ăn điện đều, kết quả là không tiết kiệm điện, tì như nà các bạn vẫn mở đèn khi không cần tới, chỉ đóng cửa lại cho ánh sáng không lọt ra mà thôi.

-Độ trung thực màu sắc:
Vậy thì về độ trung thực của màu sắc thì giữa hai kỹ thuật LCD và OLED ra sao? Thưa các bạn nhìn tấm ảnh phân tách dưới đây:

Ở đây chúng ta thấy tiêu chuẩn HDTV (tam giác không có viền) cho màu cũng trung thực hơn LCD. LCD. Kỹ thuật display của LCD là sai màu nhiều nhất, là tam giác viền màu đỏ, nhỏ nhất.
Kết luận phần màn hình của tablet: Màn hình kỹ thuật OLED (còn gọi là AMOLED) hiện giờ được coi là hoàn hảo hơn hết. Sẽ trở lại.|

Ghi chú: Màn ảnh AMOLED cũng giống như TV Plasma, nó sẽ thoái hóa sau ba bốn năm, nhưng thông thường chúng ta sẽ mua cái mới sau 3 năm, đó cũng là lúc battery chỉ còn phân nửa sức chứa.

3. Về CPU và GPU: CPU là cái chip quan trọng được các hãng mang ra so với nhau, hay so với chính mình. Nó là cái cái chip chánh dùng chạy software, nó quyết định coi cái tablet nhanh hay chậm. GPU là cái chip điều khiển màn hình, CPU và GPU đi cập nhau. Theo tôi biết, thì tablet nhanh không cần thiết lắm cho chúng ta dùng trong những chuyện thông thường. Tuy nhiên với máy quá rẽ tiền thì có khi chúng ta chạm tay vào màn ảnh, hay click một program nào, cái tablet không đáp ứng liền mà còn ì ra đó "suy nghĩ" một chút rồi mới bắt đầu làm theo lịnh. Nếu chúng ta kéo màn hình bằng ngón tay mà nó chạy không cà giựt là được rồi, nhanh quá không làm chi hết, nhưng có máy nhanh cũng hay, ngặt nó bán mắc hơn máy chậm.

Thí dụ iPad Air năm rồi (2013) so với iPad Air 2 (2014) thì CPU và GPU khác nhau thế nầy.

Hiện tại iPad Air 2 là tablet nhanh nhất trên thị trường.

4. Về camera trước và sau: Nếu các bạn không có digital camera thì cái tablet cũng chụp hình và quay video được. Nhưng vì người ta chưa quen mắt đưa cái tablet khổng lồ lên chụp hình coi "kỳ quá". Tablet thường có hai máy ảnh, cái phía trước để hai người vừa nói chuyện (chat) với nhau vừa nhìn mặt nhau, hay tự chụp ảnh chính mình. Cái phía sau là cái chánh dùng để chụp hình và quay video. Thông thường camera trước là 2Mpx và sau là 8Mpx, với số pixel như vậy thì đã đủ rồi. Nhưng vì sensor nhỏ, ống kính nhỏ nên hình xem được được thôi, so hình với máy digital camera thực sự thì chưa bằng đâu. Dùng tablet chụp hình chỗ thiếu sáng thì hình có nhiều noise lắm. Có máy có gắn luôn đèn flash (LED) có máy không có hễ iPAd không có. Samsung Galaxy có flash. Đùng smartphone loại tốt có khi chụp ra hình khá hơn. Tóm lại có máy hình có flash cũng không dư, nhưng với một số người thì không cần xài nhiều.
Có một điều các bạn nên lưu ý khi xài smartphone là người ta (chánh phủ hay hacker) có thể từ xa ra lịnh cho smartphne các bạn tự động mở lên chụp hình hay nghe ngóng những gì các bạn vô tình nói ra. Hoặc quay video xem coi các bạn đang làm gì. Dĩ nhiên cả triệu cell phone người ta chỉ chọn đối tượng nào đó thôi, bình dân như các bạn và tôi thì chắc họ nghe lén cũng như không.

5. Về battery: Khi mua smartphone hay tablet một yếu tố nên quan tâm, nếu không nó làm phiền lắm, đó là một lần charge pin nó chạy được mấy tiếng. Đa số tablet mới ra của các hãng có tiếng đều chạy được khoảng trên dưới 10 tiếng. Với kỹ thuật chế tạo pin hiện giờ thì có thể charge khoảng 500 lần. Tới mức 500 lần nầy thì khi charge đầy nó chạy được chừng 5 tiếng đồng hồ (chỉ chứa được phân nửa sức chứa điện khi mới, half-life). Mấy hãng nhỏ có thể battery xấu hơn, tức mau chết hơn. Một thứ nữa cần để ý là thời gian charge đầy pin bao lâu. Có tablet charge hai ba tiếng thì đầy, có tablet để cả đêm mới đầy.

Chắc là về hardware còn nhiều thứ để nói thêm, tôi quên mất rồi, hẹn khi nào viết lại cần thì thêm.

III. So sánh phần software :

Đây là phần khá quan trọng, có hai hệ điều hành (operating system) chánh hiện nay: đó là iOS của Apple, và Android của Google. iOS được Apple giữ độc quyền, còn Android bỏ ngỏ. Hai hãng khổng lồ Apple và Google cạnh tranh nhau như điên, anh nầy có món võ gì thì anh kia bắt chước theo ngay. Tôi xài cả hai hệ nên chút nữa sẽ cho các bạn biết ý kiến cá nhân. Nói chung thì iOS và Android hay hơn Windows nhiều, nó không crash (gần như vậy) không bị virus (nhiều như Windows) không rắc rối như Windows. Và nhất là dễ xài hơn Windows. Nhưng với các bạn mới mua tablet thì nó cũng khó sử dụng vàng mây. Sau một thòi gian vài tháng làm quen thì các bạn thích tablet hơn desktop hay laptop nhiều, đó là lý do tại sao computer loại lớn giờ đây ế bán không chạy. Nói chung iOS và Android dễ xài đến độ trẻ con nhỏ vẫn tự mò ra những thứ chúng cần xem, không cần chỉ bảo. Ngoài ra còn vài hệ điều hành của riêng của vài hãng chế tạo tablet, tôi không kể ra đây. Tablet chạy Windows mới có hơn năm nay, bạn nào quen và thích Windows thì mua cái nầy khỏi học sử dụng nhiều.

Phần so software nầy tôi không vào chi tiết như mấy webpage chuyên môn. Nói chung thì khi các bạn mua cái tablet về là xài được ngay, không như Windows phải load thêm software. Những programs cần dùng thông thường như đọc browser Internet, gởi và đọc email, xem hình, nghe nhạc, xem video, xem youtube... đều có sẳn trong hệ điều hành (built-in) và càng ngày càng chải chuốt dễ xài hơn buổi đầu.

1. Nói về hệ iOS: Đây la operating system chỉ dành riêng cho các tablet của Apple (tức nhóm máy "iBroke"...như iPad, iPod, iPhone).

iOS được nhiều người thích dùng vì nhiều lý do:

- iOS là một operating system dễ dùng, thời gian học dùng không nhiều, ngay cả trẻ con cũng tìm được thứ chúng cần trên iPad.

- iOS rất vững (stable), không crash và ít bị malware. Mở máy ra là có ngay không lôi thôi như computer desktop, mà cũng không cần lâu lâu bảo trì (clean up) chi hết như Windows.

- Những App của iOS rất chải chuốt, mát mắt, dễ nhìn, cũng như những máy iPad hay iPhone, chải chuốt từ cái hộp đựng tới từng chi tiết nhỏ. Về phần nầy thì Apple tỉ mỉ từ đầu, mấy hãng khác lục tục bắt chước theo. Máy của Apple được chưng diện rất là chi tiết và thanh lịch.

- Số lượng App của iOS lên tới 1.000.000 (22-Oct-2014) gồm Apps free và Apps trả tiền, chừng vài đô một software. Tất cả thường nằm trong App Store (trong webpage App Store, không phải trong tiệm Apple Store ở mỗi thành phố lớn đâu). Vào đó lục rồi nhấn nút install chỉ một phút sau là có software cần tới.

- Thường những máy Apple như iPad, iPhone, iPad touch... đều có thể upgrade operating system khi có iOS mới ra. Thí dụ như iPad Retina ba năm trước chạy iOS 6. Khi iOS 7 ra đời, chỉ cần vài cái click chờ chừ 5 phút là đã có hệ điều hành mới iOS 7. Các máy chạy Android thường bị giới hạn chuyện nầy (tùy hãng tùy hiệu). Cũng có máy upgrade lên được, thí dụ một số smartphone chạy Adroid 4.4 (năm rồi) năm nay sắp ra Android 5.0 thì cũng có thể upgrade được. Những máy Galaxy Tab S đang chạy Android KitKat 4.4 được biết là có thể upgrade lên Android Lollipop 5.
Về mặt upgrade thì iOS hơn hẳn Android. Đại khái mấy thứ chánh là như vậy, nhưng hãy khoan...

Và đây là lý do người ta ghét iOS:

- máy iOS gò bó tay chân người dùng, nó độc tài lắm, cái mà nhiều người ghét là phải qua cái trạm iTune mới nối được iPad (nhóm "iBroke", từ đây tôi không kể hết máy móc đồng nhóm, nhưng các bạn hiểu là gồm tất cả họ "iBroke"...) vào computer. Muốn copy nhạc, copy hình, copy video qua iPad thì phải qua "thằng" iTune rất khó dùng trúc trắc lắm. Còn như đi đến nhà bạn bè chơi, bạn bè thấy cái video hay những bản nhạc hay chứa trong iPad muốn xin, các bạn không thề copy nó từ iPad ngược vào computer cho bạn mình được.

- Trước kia keyboard built-in của iPad khó thay thế bởi keyboard (software) của các hãng thứ ba. Giớ đây nghe nói đã cho phép, tôi chưa thử. Về mặt keyboard thì iPad thua xa Android. Đánh máy trên keyboard của iOS chậm lắm, nhưng nó có được cái shortcut (đúng ra là Shorthand=tốc ký) khá mạnh. Thí dụ đánh thế nầy:
"Ktqb" thì se hiện ra hàng chữ "Kính thưa quí bạn" ngay. Còn keyboard của Android thì phải dùng software hãng thứ ba mới có shorthand như vậy. Tuy không có shorthand buil-in, keyboard của Android (KitKat 4.4) lại có khả năng đoán chữ rất thần kỳ. Thí dụ tôi đánh "Kinh" (nó học một lần) sẽ tự động thành chữ "Kính" khỏi bỏ dấu. Sau vài lần nó học thì tôi đánh "Kinh thua" (không dấu) nó hiện liền "Kính thưa" rồi thêm chữ đoán trước "quí bạn" để tôi chọn nếu cần, và lại đưa thêm vài chữ như "Kính thưa anh chị" (nó học dần kiểu tôi thuờng viết và học trong các email nhận và gởi).

- Máy iPad không có port USB, và không có port để insert flash drive hay memory card như micro SD card (các bạn so thêm ở phần hệ Android ngay dưới về mặt nầy).

2. Nói về hệ Android: Đây là operating system của Google (open-source platform founded by Andy Rubin and backed by Google), nó bỏ ngỏ cho tất cả mọi hãng tablet và smartphone sử dụng. Hể các bạn mua máy cầm tay Samsung, Nexus, Sony, LG, Google ... (trừ máy của hãng Apple), thì có nhiều xác xuất là các bạn đã mua máy xài hệ điều hành Android. Hệ nầy cũa Google có trước iOS tí xíu. Chuyện trước tiên phải nói là Android rất mạnh, nó chạy nhiều máy móc khác nhau chớ không chỉ tablet hay smartphone. Hình như chạy computer của các xe hơi tự lái (Google Self-Driving Car). Nhưng cũng có xe tự lái chạy thử bằng iPad.

Người thích Android vì những lẽ nầy:

- Android là system bỏ ngỏ. Khi chúng ta nối cái máy Android vào computer thì nó hiện ra hết "ruột gan nó đang chứa" (= nhạc video, hình ảnh, bài viết, PDF...) Do đó có thể copy từ máy tablet vào computer hay ngược lại một cách dễ dàng. Nhắc lại với iOS phải qua "thằng gát cửa" mặt không thân thiện là iTune, khó xài. Phải nói là tôi ghét iTune nên không xài nó, tôi xài iPad qua WiFi thôi, mà cũng không thèm trao đổi (sync) data từ computer qua iPad. nên nhớ là đưa ngược media từ iPad vào computer không được (media=nhạc, video, hình...), nó chỉ đi một chiều từ computer sang iPad thôi.

- Nhiều máy Android có cả cái port để gắn micro SD card vào, thí dụ như nhóm Samsung Galaxy (Nexus thì không có port nầy). Khi gắn cái Galaxy vào computer thì cái microSd card nầy hiện ra luôn như một external hard disk.

-Với Android các bạn có thể đọc được từng file, rename hay delete các file ngay trong tablet để lấy chỗ trống chứa thứ khác, có thể move file từ internal storage qua microSD storage (dùng ngay operating Adroid của tablet, không cần nối vào computer), y như xài computer desktop. Có thể download nhạc, bài vở, hình ảnh từ Internet vào trử trong máy chạy Android để xem hay nghe lại sau nầy, khi không nối được vào Internet. Thí dụ tôi muốn nghe đài RFI của Pháp, tôi download file phát thanh MP3 vào máy Galaxy, xong khi nào rảnh thì play lại. Với iOS khó lắm, phải log được vào Internet mới nghe được, vào nơi không có WiFi thì chịu thua. Hoặc là dùng iTune đưa những thứ đó vào máy "iBroke".

- Một lý do nữa để người ta mua máy Android là vì nó đa dạng, có nhiều hãng chế tạo nhiều kiểu để chọn và nhất là nó có loại máy rẻ tiền chừng $100 trở đi. Máy nằm khoảng $200 rất nhiều. Nhưng những máy tốt ngang ngửa với iPad thì giá cũng ngang iPad. Nếu các bạn không cần màn ảnh đẹp thì mua máy dưới $200 cũng xài được lắm, ngay cả xem video hay xem hình cũng tốt, màn ảnh chỉ thua máy mắc tiền về độ mịn mà thôi, với một số đông các bạn không cần máy mịn đâu.
Chắc còn nữa nhưng chưa nhớ ra.

Còn lý do người ta ghét máy Android là:
- Có quá nhiều hãng lớn nhỏ khác nhau, phần lớn máy chạy Android không chải chuốt từ chi tiết như máy của Apple. Hai nữa vì có nhiều hãng nên phẩm chất ít bảo đảm hơn. (Tùy hãng, Samsung hay Sony không thua Apple). Cũng ghi thêm là ngoài hai operating system iOS và Android còn vài operating system khác cho tablet, cũng như tablet chạy Windows cũng bỏ qua, không kể ra ở đây.

- Vì Android là system "bỏ ngỏ" nên ít an toàn hơn iOS tí xíu. Nếu chỉ dùng để check email, đọc Internet, nghe nhạc, đọc báo, xem youtube, xem video từ DVD hay Bluray thì chúng ta không cầm lý tới chuyện an toàn. Hiện Android mới nhất là version KitKat 4.4, đang có version Android Lollipop 5. Hai version sau cùng nầy so ra ngang ngữa với iOS cuối cùng là iOS 7 và iOS 8.1.

IV Chọn lựa: Chúng ta đã xét qua những đặc tánh quan trọng của tablet bây giờ còn lại là nên mua máy gì hiệu gì. Khó trả lời được lắm, nó tùy nhu cầu mỗi người dùng chúng trong chuyện gì, tôi xin nói ý kiến hoàn toàn cá nhân. Tôi hiện xài cả hai hệ lâu rồi. Mỗi hệ có ba bốn máy lớn nhỏ. Mua lần hồi và có lẽ sẽ đem trả những máy mới mua, cũng có những cái tablet đã mang trả mấy tháng trước.

Nếu năm trước (2013) các bạn hỏi tôi nên mua tablet gì thì chắc tôi không do dự là khuyên các bạn mua iPad Air, hay iPad Retina rẻ hơn $100.

Nhưng nếu bây giờ các bạn hỏi nên chọn iOS hay Android thì tôi do dự. Do dự vì nhiều lý do:
Android version sau nầy ngang ngữa với iOS ra cùng thời gian. Hai cái cạnh tranh ráo riết. Cả hai đều có thể biến tiếng Việt ra text: các bạn nói vào tablet, nó sẽ viết ra thành chữ, không cần dùng keyboard.

Cả hai đều có mặt mạnh riêng: thí dụ tôi thích cái Internet Browser của iOS là Safari, nó có khả năng gom một trang webpage chướng mắt vì đủ thứ "rác" trong đó ra bản văn gọn chỉ chứa thứ cần đọc và phóng đại chữ to ra vừa màn ảnh (Android chưa có hay do tôi chưa biết). Nhưng tôi lại thích Android ở chỗ khi gởi email đi, tôi đánh email address người nhận vào To:, chỉ đánh một hai chữ đầu thì nó lựa trong vài ba ngàn email address chọn ra những email address có chứa vài chữ đó để tôi chọn (click tay ngay là nó điền vào chỗ To:). Nói thì khó hiểu nhưng khi dùng thì thấy ngay. (Email address những người có liên lạc hay tình cờ gởi email tới tôi thì nó thu góp để đó kể từ thời nẫm tới giờ, nầy tự nó gom góp sắp xếp, tôi không biết ai là ai).

Để gúp các bạn dễ dàng hơn thì chúng ta chọn cả hai hệ đi:

1. Chọn iPad: Nếu các bạn chọn iPad thì tôi không khuyên chọn iPad Air 2 mini, Apple sắp bỏ luôn, tuy ra một lượt nhưng nó kém iPad Air 2, vả lại màn ảnh hơi nhỏ. Vậy thì còn lại hai cái iPad Air (2013) và iPad Air 2 (2014, mới ra tháng 10). Còn iPad Retina (2012) thì không nên mua, mắc quá bán ngang giá với iPad Air (có khi rẻ hơn chút xíu nữa, tôi chưa kiểm).

Mang so 3 cái còn lại: iPad Air 16GB bán $400 (2013), iPad Retina (2012) cũng bán $400 (hay gần như vậy) nhưng iPad Retina cũ hơn, iPad Air 2 (2014) 16GB bán $500. Giữa 3 cái nầy, màn ảnh y chang nhau 264 PPI, độ sắc nét, độ mịn màu sắc trung thực y chang. Riêng cái iPad Air 2 thì màn ảnh được "nhận chìm" vào tấm kính luôn nên nhìn vào thấy chữ nghĩa hình ảnh nổi sát như chạm tay được vào. Tấm kiếng được phủ chất chống phản chiếu (coated) nên thấy hơi hay hơn (tí xíu thôi). Nếu chỉ tính màn ảnh không thôi thì giữa cái Air và Air 2 không đáng cách biệt $100, theo ý tôi và nhiều người chuyên môn.

Nhưng ngoài cái screen ra, iPad Air 2 nhanh hơn vì CPU mạnh hơn, iPad Air 2 có thể dùng dấu tay làm mật mã. Scan dấu tay người chủ, để turn on khi chạm tay vào, người lạ dấu tay khác không mở máy được. Galxy S cũng có khả năng nầy. Nhưng nếu bị ăn cướp hay bị bắt cóc thì người ta nhận tay các bạn vào nút scan là mở được iPad Air 2 hay iPhone loại nầy. Còn nếu dùng password để mở tablet thì người lạ không nhận tay các bạn vào được. Máy tablet nào cũng có thể set password khi mở hết, như Windows, nhưng tôi khuyên đừng gây rắc rối thêm, đừng set password khi không cần.

Nếu các bạn không muốn xài nhiều tiền thì theo tôi nên chọn cái Air $400. Còn như túi tiền khá nặng, thì chọn cái Air 2 $500 cũng vô hại. Nếu chứa nhiều data như hình như video như nhạc thì mua thứ 64GB ($600) hay 128GB ($700). Chỗ nầy máy Android có slot cho microSD hay hơn nhiều. Mua máy Galaxy 16GB, mua theo cái 16GB microSD (khi sale $8) bỏ vào là được 32GB rồi. Còn như cái microSD 32 GB giá khi sale cũng chỉ $16 thôi, chứa video vào đó xem được rất nhiều giờ.

Nhận xét về pin: iPad charge điện khá lâu mới đầy, còn Samsung OLED có battery chứa nhỏ hơn nên charge rất nhanh (vài ba tiếng). Cả hai ngang thời gian chạy như nhau (khoảng 9 hay 10 giờ mới hết pin, theo hãng chế tạo cho biết).

Apple chủ trương không bán sale không bớt giá, nên mua ở đâu cũng vẫn giá đó. Nếu mua trong Costco thì giá iPad Air 2 sẽ là $480 (bớt được $20). Mấy máy nhiều GB hơn như 64GB và 128GB cũng bớt chút xíu. Còn như các bạn muốn được bớt $50 hay $75 thì chờ đến Thanksgiving (vài ngày nữa), canh lúc 12 giờ khuya vào webpage của Apple order cho nhanh, thường nó chỉ bớt có một ngày Thanksgiving thôi. Phải nhanh tay.

Kết luận cho phần nầy: Không có chi "than phiền" về máy iPad hiện giờ hết, dễ xài, chắc ăn, máy đẹp, chạy nhanh, lúc nào cũng sẳn sàng, màn ảnh dễ đọc tuy không sắc xảo, đừng để gần nhóm OLED thì không thấy khác biệt. Nếu các bạn đã quen iPhone, thì xài iPad dễ dàng. Nhưng nếu có iPhone to rồi như iPhone 6 plus, muốn xài tablet thì có thể xài thử cái máy Android nào đó cói có thích không.

2. Chọn Android: Cái nầy cũng chẳng khó lựa, có quá nhiều máy chạy Android, các bạn xem bảng trên (và còn nhiều nữa). Nhưng nếu chọn Android thì tôi khuyên chọn Samsung, Nexus, Sony (Samsung có nhiều máy những năm trước, mùa nầy đang bán khá rẽ, khoảng $200). Vì sao? Thưa hệ điều hành Android mọi kiều máy gần như nhau, còn máy móc thì hai hãng nầy (và vài hãng lớn khác) làm tỉ mĩ chắc ăn hơn, tuy so với iPad còn kém tỉ mĩ hơn tí ti thôi. Muốn máy rẻ tiền (mà tốt) thì chọn máy năm rồi, hay của các Samsung Galaxy Tab 4, Galaxy Note năm rồi.

Lý do chọn Nexus hay Samsung Galaxy vì màn ảnh mịn hơn iPad, và sáng hơn iPad. Màn ảnh Nexus theo kỹ thuật LCD nhưng sáng hơn iPad rõ rệt (ở đây là Nexus 7 so với iPad Retina, tôi có cả hai). Nhưng riêng Samsung Galaxy S sáng hơn "dữ dội", mở hết cở sáng chói mắt, nên tôi thường chỉ cho nó sáng chừng 3/10 khả năng thôi, ban đêm gần như chỉ mở có 1/10 độ sáng, khi mở cở nầy thì ít ăn điện hơn, tì như căn nhà các bạn có 100 bóng đèn, các bạn cho nó cháy lu lu một chút hay tắt bớt một mớ thì ít hao điện.

Thứ nữa, kể rồi, là cả hai Nexus và Galaxy đều chuyển data qua lại với computer dễ hơn, không qua tay thằng canh cửa đáng ghét là iTune. Nexus 7 có tỉ lệ màn hình là 16:9, xem video rất tiện. Tôi dùng cái nầy cho cháu nội xem video. Software coi video của Android hay hơn của iOS về option. Nexus không có chỗ để thêm memory card (micro SD). Galaxy có thể gắn thêm micro SD tới 128GB, copy video vào microSD xem tren Galaxy thì không chê được, kể cả video Bluray. Còn với iPad thì phải qua tay "thằng iTune", nó giảm độ mịn của BluRay xuống cho hợp màn ảnh, và memory trong iPad chỉ chừng đó, muốn nhiều sức chứa thì mua cái 128GB, mắc hơn ($700).

"Gút lại" nếu chọn Nexus và Galaxy thì tôi chọn Galaxy Tab S (các bạn nhìn kỹ tên, sai một chữ là trật xa đó nghe). Vì sao? Vì màn ảnh Samsung Galaxy Tab S 10.5 và 8.4 dùng kỹ thuật OLED. Galaxy Tab S 10.5 có resolution lớn hơn iPad 288 PPI so với 264 PPI, tuy rằng sự khác biệt nầy không thấy bằng mắt thường. Còn cái Galaxy S 8.4 có resolution tới 359 PPI (so với iPad là 264). Còn như không kén chọn lắm thì nhóm, máy Galaxy Note, và Galaxy Tab 4 cũng hay lắm. Tôi biết thì chỉ có Samsung là có màn ảnh OLED mà thôi. Tất cả tablet còn lại hầu hết màn ảnh là LCD (còn có tên là LED). Lúc xưa dân chơi ảnh dùng màn hình Retina của Apple computer hay iPad để chỉnh ảnh, nay thì bắt đầu xài monitor OLED hay hai máy Galaxy S ở đây.

Muốn chọn máy Adroid màn ảnh đẹp thì Galaxy S sáng hơn iPad gấp bội, dộ dynamic lớn hơn, đúng màu hơn (các bạn coi phân tách ở phần trên). Để cùng tấm ảnh, cùng trang Web, cùng cái video trên hai máy, các bạn thấy liền ảnh trên cái Galaxy S nó lộng lẩy hơn bắt mắt hơn, nơi đen ra đen, chớ không lờ mờ xam xám. Không phải tôi phóng đại hay thiên vị đâu mà nó là thật tế. Thấy trong các forum đa số người đang xài iPad chuyển qua Galaxy nói rằng họ không trờ lại iPad vì lý do nầy. Tuy vậy cũng có người quen với iOS khi chuyển qua Android dù thích màn hình OLED, nhưng cũng trở vế với iPad vì thích iOS.

Vậy thì còn lại 3 máy: Nếu các bạn định chi tiền thêm tí nữa thì mua cái Galaxy Tab S 10.5 inch. Cái nầy cùng giá với iPad Air 2 16GB, nhưng cái Galaxy có chỗ bỏ thêm micro SD memory card nên coi như sức chứa không giới hạn. Nếu như thấy cái 10.5 inch hơi to hơi mắt thì nên chọn cái Galaxy Tab S 8.4 inch, cái nầy có màn hình tỉ lệ 16:9, coi video rất phù hợp. Mà màn ảnh 8.4 inch cũng không qua nhỏ như Nexus 7. Nói thêm cái Galaxy TabS 10.5 có tỉ lệ màn hình là 4:3 như iPad. Tất cả tablet nơi đây đều có camera trước và sau, đều quay video được. Cái iPad Air 2 quay được video nhanh 240 frame/s. Khi xem lại vận tốc thường 60 hay 30 frame/s thì thấy như xe cộ và người đi bộ chậm lại thong thả từ từ rất vui, nhưng không cần lắm. Một điều nên lưu ý là âm thanh của iPad Air 2 khá trầm, lại làm rung mặt sau (bằng nhôm) hơi khó chịu, khó nghe khó hiểu khi nghe radio hay audiobook, nếu không dùng headphone. Âm thanh cái Samsung bổng hơn và không rung vỏ sau (bằng plastic) cứ để vậy nghe radio hay audiobook rất tiện.

Kết luận: Như vậy thì tùy nhu cầu tùy hoàn cảnh mà các bạn quyết định mua các máy nầy: iPad Air (2013) giá $400, iPad Air 2 giá $500 (cả hai loại 16GB WiFI không thôi, không cell phone). Hoặc hệ Android thì chọn Nexus 9 (sắp ra) hay Nexus 7 (dưới $200) hoặc chọn mấy cái máy năm rồi có resolution 189 PPI hay 167 PPI giá khá rẻ. Nếu các bạn chỉ muốn có cái tablet gọn ít tiền, xài được lắm lắm thì mua Nexus, hay nhóm Galaxy Note, nhóm Galaxy Tab 4.

Còn muốn chơi máy ngang hàng iPad thì mua Samsung Galaxy Tab S 10.5 hay Samsung Galaxy Tab S 8.4 (coi kỹ cái tên kẻo lầm). Máy Android có khi sale tới $50 đô, canh mà mua. Riêng tôi chọn cái Galaxy Tab S 8.4 để xài, tôi mua nó $350 (khi sale). Khi thấy có tiệm bán giá sale xa nhà, các bạn chạy lại tiệm gần nhà nói với họ, người ta sẽ bán giá cạnh tranh rẻ nhất ngay. Hiên nay tôi thấy Micro Center bán Galaxy S 10.5 giá $400 (bớt đến $100), còn cái Galaxy S 8.4 bán $350 (bớt $50). Các bạn in giá đó ra, lại mất tiệm điện tử gần nhà đưa ra, họ bán các bạn giá đó. Mua tại Bestbuy từ 1-Nov-2014 trở đi, họ cho các bạn trả lại vào ngày chót là 15-Jan-2015 (đặc biệt cho mùa nầy, ThaksGiving, Noel, và Tết Tây). Apple Store cũng có thời hạn trả lại (hoàn đủ tiền) như trên.

Có một điểm rất hay của ba cái máy Android ở đây là chúng có built-in GPS receiver. Chỉ cần download software GPS vào máy là các bạn sẽ có cái GPS khổng lồ, mà khỏi gắn vào xe, cầm tay nó chạy cũng được sáu bảy tiếng mới hết pin.

Hình chụp có sao để vậy, chắc các bạn thấy ngày giờ trên một cái tablet, tất cả đều có chữ trên đó mà chỉ có cái OLED là được rõ thôi.
Tất cả tablet đều mở sáng hết mức, nhưng máy hình tự điều chỉnh độ sáng, và vì màn ảnh computer của các bạn không đủ sức display nên các bạn không thấy được như khi nhìn bằng mắt thường thật sự tại chỗ. Hai máy iPad Retina và iPad Air 2 có màn ảnh ngang nhau, và ngang với cái iPad Air. Cái Nexus sáng hơn iPad. Còn cái Galaxy Tab S 8.4 thấy được cái OLED sáng và bắt mắt hơn. Điều bất ngờ là máy Samsung Galaxy S 10.5 và Samsung Galaxy S 8.4 làm tại Việt Nam. Mấy máy còn lại thì Made In Tàu Cộng.
Hiện giờ ở tại Mỹ có nhiều tiệm cho các bạn mua từ 01-Nov-2014 về xài không ưng thì có thể mang trả vào khoảng 15-Jan-2015 mà không cần hỏi câu nào hết (BestBuy, Apple Store...) Còn riêng Costco thì lúc nào cũng cho xài 3 tháng (đồ điện tử) hoặc mấy năm (đồ thường) cũng trả được. Nếu trả mà tiệm hỏi tại sao thì câu trả lời dễ nhất là "Tôi không thích nó".

Ghi thêm: Thưa quí bạn đây là bản sơ khởi, khi có thì giờ nhiều sẽ thêm bớt sau. Huỳnh Chiếu Đẳng (bản đầu tiên14-Nov-2014, xem lại 23-Nov-2014)

Ghi thêm 2 (26-Nov-2014): Costco đang bán cái Samsung Galaxy Tab S 10.5 giá $380 (giá thường phải là $500, hay $480, tức giảm giá $100), lại cho thêm cái cover khá đẹp (cái cover nầy của Samsung bán trên $50 nếu mua riêng). Có thể thời gian sale nầy sẽ chấm dứt trong mươi ngày tới.

*****

Phần thứ hai:

Huỳnh Chiếu Đẳng (thêm 22-Nov-2014)

Câu chuyện tablet được khá đông bằng hữu theo dõi nên tôi gởi thêm để các bạn có nhiều tin tức hơn để mua được cái ưng ý.

Dưới đây là danh sách tablet được Consumer Reports chọn trong số ra tháng 12 năm 2014.

Ở đây có hai nhóm kích thước khác nhau:
1. Nhóm 7-8 inch (đừng chéo) nằm ở phần A
2. Nhóm 9-12 inch nằm ở phần B

Và bản sắp hạng được chia riêng. nếu các bạn muốn so hai nhóm với nhau thì nhìn thang điểm (hàng Score).
Còn như các bạn muốn màn ảnh đẹp mịn, đúng màu và sáng mạnh để xem hình và video thì chỉ có hai cái OLED thôi (Galaxy Tab S, không có chữ S thì không phải, tuy rằng cũng Galaxy)

Ngoài chuyện so sánh tablet tốt xấu ra sao, CR còn căn cứ vào máy giá thấp so với phẩm chất. Thí dụ theo bảng dưới cái Samsung galaxy tab S 8.4 có điểm đứng đầu, nhưng CR chọn cái Amazon Kindle (số 5) và cái EVGA (số 9) là cái best buy (tốt so với gia tiền). Còn như không kể tới giá tiền thì CR chọn theo thứ hạng từ trên xuống.

Về software thì chỉ có hai nhóm mà thôi: Hể nằm trong nhóm Apple (họ iBroke) thì là iOS, hiện nay mới nhấy là iOS 8.1.1

Còn tất cả máy còn lại thì chạy Google Android, hiện version mới nhất là Android Lollipop 5.0. Nếu là iPhone thì chạy iOS, còn tất cả smart phone còn lại đều chạy Android, ngoại trừ vài nhóm nhỏ chạy operating system riêng cũa chính mình. Tôi khuyên các bạn nên chọn iOS hay Android để rộng tay chân hơn khi chọn software và được support hay update rộng hơn.

Bảng dưới ghi chữ Operating system I là iOS, ghi chữ A là Android, còn ghi chữ W là Windows

Khi mua cũng nên lưu ý coi tablet có support microSD card hay không (nhìn phần Spec, tay mặt, có dấu chấm đen là có support).

Ghi chú:

1. Nếu các bạn muốn mua máy dùng kỷ thuật OLED (Samsung gọi super AMOLED, cải tiến OLED) thì hiện nay chỉ có hai máy Samsung galaxy tab S 8.4 (số 1 trên cùng phần A) và Samsung Galxy Tab S 10.5 (số 3 ở phần B). Còn lại đều xài màn ảnh kỹ thuật xưa là LED hay LCD (cả hai là một thứ).

2. Tablet thường có hai nhóm đi song song, một loại không support cell phone, nhóm nầy chỉ ghi chữ WiFi như trên. Và nhóm thứ hai giống hình dạng như vậy, nhưng ngoài WiFi còn support cell phone y như cái smart phone khổng lồ. Thường có gọi phone thì mắc hơn khoảng $150.

Thí dụ iPad Air 2 (16 GB) nếu chỉ có WiFi không thôi thì bán $500, nếu có luôn cell phone thì bán $630.