BM: James Mattis: 'Sẽ còn hậu quả cho Trung cộng'

Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ James Mattis vừa phát biểu tại Đối thoại An ninh Quốc phòng IISS Shangri-La lần thứ 17 ở Singapore hôm 2/6

Trích đoạn phần trả lời câu hỏi của ông James Mattis tại Diễn đàn này ngày 2/6, theo bản dịch của Sứ quán Mỹ ở Hà Nội.

Hỏi: Khi chúng ta nói về mối hợp tác chiến lược trong khu vực này, tất nhiên chúng ta cũng đối phó với cách biệt về năng lực. Xin cho chúng tôi biết Hoa Kỳ có những chiến lược nào để giải quyết những cách biệt này về năng lực trong số những quốc gia tại khu vực này không.

BỘ TRƯỞNG MATTIS: Chúng tôi thường xuyên nhìn thấy cách biệt ông đề cập đến thực sự tách chúng tôi ra khỏi các đồng minh, đối tác, những quốc gia đang đối đầu với khủng bố chẳng hạn, hay những mối đe dọa khác vượt khỏi phạm vi quốc gia. Và những gì quý vị cần làm là khi ở vị trí của chúng tôi, quý vị cần điều chỉnh mọi thứ từ việc huấn luyện đến các cơ hội liên lạc, cho đến các cơ hội giáo dục và dùng giáo dục và huấn luyện là con đường chính để san bằng cách biệt này.

Tôi nghĩ những gì chúng tôi thấy trong tương lai như tôi hướng dẫn, thông qua chiến lược quân sự cho quân đội Hoa Kỳ và tư lệnh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, quý vị sẽ thấy chúng tôi có nhiều khả năng san bằng cách biệt hơn từ phía chúng tôi. Lúc trước thì chúng tôi tránh xa - đây là cách chúng tôi làm kinh doanh. Giờ đây chúng tôi sẽ bước đến bên quý vị để hỏi thăm công việc ra sao? Và đây là những gì chúng tôi biết - dù có chiến đấu chống khủng bố hay trong những hoạt động hàng hải và chia sẻ những bài học này theo cách có thể hiểu thấu, chúng tôi giúp quý vị bằng những năng lực hàng đầu này nếu đó là những gì tạo sự cách biệt và giúp quý vị ưu tiên lấy chủ quyền cho quý vị.

Do đó, chúng tôi tin rằng chúng ta có thể san bằng cách biệt và thực sự muốn có chính trị và sự khôn ngoan quân sự để san bằng cách biệt này hay không. Chúng ta hiểu có thể san bằng cách biệt - tất cả chúng ta đều nhận biết điều này. Tôi khá tin tưởng là chúng ta có thể san bằng nó khi tiến tới. Chúng ta không thấy quân đội nào ở đây không thể lớn mạnh, mà chúng ta không thể đồng hành hợp tác với họ. Chúng ta có thể vượt qua cách biệt.

Hỏi: Mỹ đã đổi tên Bộ Tư Lệnh Thái Bình Dương thành Đồng Minh Hoa Kỳ-Thái Bình Dương. Thưa ông, tôi muốn biết, điều này có ý nghĩa gì?

BỘ TRƯỞNG MATTIS: Để tượng trưng, tôi đã được hỏi về điều này vài lần vào tối qua và sáng nay. Điểm mấu chốt là chúng ta sẵn sàng điều chỉnh tên tư lệnh để phản ánh trọng tâm chính xác hơn.

Ngay lúc này, khi nhìn vào vai trò của Ấn Độ Dương với nền dân chủ lớn nhất thế giới có tiến bộ kinh tế tại Ấn Độ, chúng ta cần nhận biết tầm quan trọng đáng kể đó đối với Ấn Độ Dương, đối với tiểu lục địa Ấn Độ, và chắc chắn đối với chính Ấn Độ. Do đó tôi muốn chắc chắn rằng cái tên này thực sự phản ánh thực tế. Và thực tế đang thay đổi. Thế giới luôn chuyển động và đó là tất cả ý nghĩa của việc này.

Giờ đây, bên trong điều này, có những điều đang tiến triển, như tôi đã đề cập trong bài phát biểu chuẩn bị sẵn, rằng chúng ta thực sự đối mặt với sân khấu chính. Tôi không công bố những điều này. Thí dụ, chúng ta thay thế những tàu quân sự thế hệ thứ ba bằng những tàu quân sự thế hệ thứ năm, chúng ta đưa thêm tàu chiến tốt nhất cho tư lệnh của hạm đội thuộc Bộ Tư lệnh các lực lượng Hoa Kỳ tại Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương trong năm ngoái hoặc cách đây hai năm, và chúng ta sẽ tiếp tục đặt ưu tiên vào khu vực này và giờ đây định nghĩa đúng là Bộ Tư lệnh các lực lượng Hoa Kỳ tại Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Khán giả theo dõi và đặt câu hỏi

Hỏi: Cách đây vài năm, Hoa Kỳ đưa tàu tên lửa Antietam và - tàu phá tên lửa Higgins đến vùng của lãnh hải Trung cộng. Và tôi nghĩ đây là vi phạm luật pháp của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, về vùng lãnh hải, và khu vực tiếp giáp. Và đây cũng rõ ràng khiêu khích đến an ninh quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ của Trung cộng.

Tôi nghĩ rằng đây là quân sự hóa ở Biển Hoa Nam dưới bức màn tự do hàng hải. Do đó tôi muốn biết ý kiến của ông về điều này.

BỘ TRƯỞNG MATTIS: Vâng, Trung tướng, tôi nghĩ nó là sự bất đồng căn bản giữa cách các tòa án quốc tế nhìn vào những vùng biển này. Đối với chúng tôi, những vùng biển này là vùng biển quốc tế tự do và mở rộng cửa. Tất cả chúng ta đang nói về một Thái Bình Dương tự do và mở rộng cửa, một Châu Á-Thái Bình Dương tự do và mở rộng cửa, một Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và mở rộng cửa. Tự do có nghĩa là tự do cho tất cả các quốc gia, lớn hay nhỏ, qua lại không phận quốc tế, vùng biển quốc tế.

Theo truyền thống, về mặt lịch sử, và theo điều luật, đây không phải là quan điểm xét lại. Đây là quan điểm truyền thống. Đây là quan điểm đã có sẵn, và chúng ta có các tòa án quốc tế củng cố điều này, họ độc lập với chúng ta, rằng chúng ta không - chúng ta không kiểm soát nó, nó theo (N Kloss?), và do đó khi chúng ta thấy những loại diễn giải luật quốc tế này, thì chúng ta sẽ hành động theo đó.

Chúng ta không tìm kiếm tự do hàng hải chỉ cho nước Mỹ. Chúng ta muốn tự do hàng hải - tự do cho tất cả các quốc gia lớn nhỏ, cần qua lại những vùng biển này cho thịnh vượng riêng của họ vì họ có lý do rõ ràng.

Do đó chúng tôi không xem đây là quân sự hóa bằng cách qua lại những nơi trước đây là vùng biển quốc tế. Chúng ta xem đây chỉ là sự tái khẳng định trật tự dựa theo quy tắc. Và chúng tôi - tôi - xin nhắc lại, sẽ đến Bắc Kinh để thảo luận thêm về điều này theo lời mời của chính phủ ông vào cuối tháng.

Nhưng tôi hiểu sự bất đồng, không phải là bất đồng chúng tôi chưa nghiên cứu và chúng tôi nghĩ điều thích hợp là chúng ta phải mở rộng cửa những vùng biển này cho tất cả các quốc gia.

Hỏi: Tôi nghĩ ông đã rõ ràng tạo được thỏa thuận về những nguyên tắc về trật tự dựa theo quy tắc, tự do hàng hải, vào năm nay, năm ngoài và lúc nào đó, ông biết đó, giữa phần lớn các đồng minh đã đến đây. Tôi có thắc mắc về việc - có nên trộn lẫn các ẩn dụ, nhưng tàu chiến đã đi.

Nói cách khác, thiết lập quân sự để phản đối đã được xây dựng và lắp đặt xong trên các quần đảo - chúng không còn đi nơi nào khác. Rồi vai trò của Trung cộng - dù Trung cộng muốn sử dụng chúng ra sao vẫn tiếp tục. Ông có nghĩ rằng điều này đúng không? Rằng tàu chiến đã nhổ neo, và ông sẽ phải đối phó ra sao với điều này?

BỘ TRƯỞNG MATTIS: Tôi nghĩ rằng đối phó với nó là điều thực tế, tôi nghĩ Trung cộng sẽ bị hậu quả khi bỏ lơ cộng đồng quốc tế.

Chúng tôi tin tưởng vào khía cạnh không uy hiếp về cách các quốc gia nên hòa thuận với nhau, họ cần lắng nghe nhau.

Chẳng có gì sai khi cạnh tranh, chẳng có gì sai khi có vị trí vững mạnh, nhưng khi chứng kiến những gì họ đã làm tại Biển Đông, thì sẽ có hậu quả.

Tôi cho ông biết là cho đến - nếu ông hỏi tôi cách đây hai tháng, tôi đã nói là chúng ta vẫn cố gắng duy trì quan điểm hợp tác với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, với Trung cộng. Chúng tôi mời họ tham gia RIMPAC và vào cuộc diễn tập hải quân lớn nhất thế giới để duy trì kênh liên lạc quân sự cởi mở và minh bạch giữa chúng ta.

Nhưng khi ông nhìn vào những gì Chủ tịch Tập nói trong Vườn hoa hồng Nhà Trắng năm 2015, họ sẽ không thiết lập quân sự trên quần đảo Trường Sa, rồi sau đó chúng tôi đã thấy những gì xảy ra cách đây bốn tuần, đã đến lúc phải có hậu quả cho điều này. Việc thực tập hải quân lớn nhất thế giới sẽ không có Hải quân Trung cộng tham gia.

Nhưng đây chỉ là một hậu quả tương đối nhỏ, và tôi tin rằng có nhiều hậu quả lớn hơn trong tương lai khi các quốc gia không tin tưởng vào báo cáo từ các nước láng giềng của họ, khi họ tin rằng các quốc gia láng giềng bị nợ nần thật nhiều rồi loại bỏ quyền tự do hành động chính trị là cách giao thiệp với họ.

Cuối cùng rồi thì những điều này không đưa đến kết quả tốt đẹp lắm, ngay cả về mặt tài chính (tờ cho vay?) hoặc về sức mạnh (tờ cho vay?). Đó là một nền tảng không vững chắc khi chúng ta cứ tưởng thiếp lập quân sự là cho người khác thừa nhận vị thế của mình trên thế giới, và... tăng cường thêm. Thật sự là không phải vậy. Nền tảng này sẽ không được thế giới thừa nhận vì nó không tốt lắm.

Rồi quý vị phải tự hỏi tại sao các hành động quân sự làm mất mặt chính trị lại được một quốc gia thực hiện. Giá trị để thực hiện các hoạt động quân sự là gì? Thứ nhất, chúng ta dư biết không ai sẽ chiếm cứ những nơi này. Chắc chắn chúng ta có thể giải quyết tranh chấp theo cách hòa bình. Nếu chỉ đơn giản sử dụng vũ khí để làm những gì các tòa án quốc tế không tán thành, thì không phải là cách hợp tác lâu dài cho vai trò phục vụ khu vực quan trọng cho tương lai của Trung cộng và chúng tôi tôn trọng điều đó, đây còn là tương lai của nhiều quốc gia khác nữa.

Vì vậy, những hậu quả sẽ tiếp tục tiếp diễn, đối với Trung cộng, nếu họ không tìm được cách hợp tác nhiều hơn với tất cả các quốc gia nào cũng quan tâm đến điều này.

Bộ trưởng quốc phòng Hàn Quốc, Mỹ, Nhật gặp nhau ở Singapore

Hỏi: Một là - vào cuối tháng Tư, như tôi nhớ, ông cho biết vấn đề quân đội Mỹ ở bán đảo Triều Tiên sẽ được đàm phán nếu dàn xếp hòa bình giữa nam và bắc có tiến bộ. Vậy có nghĩa đây cũng là lựa chọn cho Hoa Kỳ rút hoặc giảm quân sự tại bán đảo Triều Tiên trong trường hợp - quý vị biết đấy, nếu có tiến bộ giữa Nam và Bắc tại các cuộc đàm phán hòa bình?

Câu hỏi thứ hai là Tổng thống Trump tuyên bố rằng sẽ có một cuộc họp vào ngày 12 tháng 6 giữa ông Trump và (không nghe được) Kim Jong-Un, và ông ấy nói rằng ông không muốn đề cập đến áp lực tối đa nữa.

Vậy câu hỏi của tôi là, vấn đề quân sự còn trên bàn đàm phán hay không? Hoặc trong khi ông nói chuyện - Hoa Kỳ nói chuyện với Triều Tiên, có thể đã lấy việc này ra khỏi bàn đàm phán rồi? Cảm ơn ông.

BỘ TRƯỞNG MATTIS: Tôi chỉ cho quý vị biết rằng bất kỳ cuộc thảo luận nào về số lượng lính Mỹ tại Hàn Quốc đều phải theo - lời mời của Hàn Quốc và các cuộc thảo luận giữa Hoa Kỳ và Hàn Quốc - tách biệt và riêng rẽ với các cuộc đàm phán đang xảy ra với Triều Tiên.

Họ có nêu vấn đề - nhưng nó sẽ không xuất hiện trong các cuộc thảo luận với Triều Tiên và như tất cả quý vị đều nhìn nhận; quân đội ở đó là do có vấn đề an ninh.

Rõ ràng, nếu các nhà ngoại giao có thể làm công việc của họ - nếu chúng ta có thể giảm mối đe dọa. Nếu chúng ta có thể khôi phục lại các biện pháp tạo lòng tin với một cái gì đó có thể kiểm chứng, thì tất nhiên những vấn đề này có thể được đàm phán sau đó giữa hai nền dân chủ có chủ quyền - Hàn Quốc và Hoa Kỳ. Nhưng vấn đề đó không nằm trên bàn hội nghị ở Singapore vào ngày 12.

Về lựa chọn quân sự, tôi nghĩ quý vị dư biết - và tôi đã bàn về điều này năm ngoái khi tôi đến đây. Tôi đã nói điều này trong mọi diễn đàn công cộng khi tôi được hỏi về vấn đề này. Đây là một vấn đề ngoại giao từ ngày 22 tháng 1 năm ngoái khi chúng tôi nhậm chức.

Lãnh đạo ngoại giao đã lo liệu điều này. Nó đã được tăng cường ngoại giao tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc với ba - chỉ từ tháng Giêng năm ngoái - ba nghị quyết của Hội đồng Bảo an, nhất trí.

Nó đã được lãnh đạo ngoại giao Canada tổ chức các quốc gia gửi các Ngoại trưởng - đây là những quốc gia đã gửi phái đoàn đến bán đảo Triều Tiên theo lời kêu gọi của Liên Hợp Quốc năm 1950. Canada đã tổ chức hợp các bộ trưởng ngoại giao, không phải bộ trưởng quốc phòng, tại Vancouver, British Columbia trong cuộc thảo luận vào tháng 1 năm ngoái để tiếp tục nỗ lực ngoại giao nhằm giải quyết vấn đề này.

Vì vậy, chúng tôi vẫn giữ vững và xác nhận phải giải trừ hạt nhân, có thể kiểm chứng và không thể đảo ngược trên bán đảo này, các nhà ngoại giao đang tham gia ngay tại New York. Các đội khác cũng đang tham gia ở Singapore và tất cả chúng ta đang đặt mọi hy vọng lên họ.

Hỏi: Ông đã đề cập đến Biển Đông khá rộng rãi trong bài phát biểu, thưa ông. Vì vậy, câu hỏi của tôi liên quan đến liên minh Mỹ-Philippine. Bởi vì trong năm 2014, Tổng thống Obama, khi ông ấy đến thăm Manila, đã được một nhà báo hỏi hai lần về các hòn đảo bị Philippines chiếm đóng và các tàu công cộng của Philippines ở Biển Đông có được Hiệp ước Quốc phòng Mỹ-Philippines năm 1951 nêu tên hay không. Và hai lần, ông ấy đã bỏ qua câu hỏi.

Khi Bộ trưởng Hillary Clinton được hỏi cùng một câu hỏi, bà nói rằng bà không thảo luận các hoàn cảnh giả định. Nhưng hãy để tôi hỏi cùng một câu hỏi cho ông, thưa ông, bởi vì tôi nghĩ câu trả lời cho câu hỏi này rất quan trọng để biết chính quyền Duterte sẽ tiến hành như thế nào chính sách an ninh hàng hải của họ.

Vì vậy, câu hỏi đặt ra là như thế này, các tàu công cộng của Philippines và các hòn đảo bị Philippines chiếm đóng ở Biển Đông có được nêu trong Hiệp ước Quốc phòng Mỹ-Philippines năm 1951 không?

BỘ TRƯỞNG MATTIS: Hãy để tôi cho quý vị biết rằng khi chúng tôi thảo luận về những vấn đề này, lý do tại sao các chánh khách quốc gia không muốn đưa ra câu trả lời cụ thể, do đây là những vấn đề phức tạp. Và khi quý vị bắt đầu trả lời: "có, không, đen, trắng" - chúng tôi đã được các tòa án quốc tế cho biết là không có đường chín vạch, và cũng không có cơ sở pháp lý cho điều này - chúng tôi theo đúng luật pháp quốc tế. Chúng tôi theo đúng các tòa án quốc tế.

Chúng tôi lắng nghe mối quan tâm của mỗi quốc gia. Và nếu chỉ đơn giản trả lời theo cách quân sự hoặc phi quân sự là - không hiểu rõ vấn đề.

Đây là lý do chúng ta cần ngoại giao. Ngoại giao là xem qua tất cả các quan điểm trái ngược để tìm mặt bằng chung. Và chúng ta phải cố gắng làm điều như vậy trên thế giới này. Những người đã và đang mặc đồng phục, họ đều nhận thức rõ ràng cái giá của chiến tranh, để phải có một cam kết, rằng "Vâng, khi nó hợp với tôi, thì tôi sẽ nghe các quốc gia khác . Nếu không, "Khi nó hợp với tôi, tôi sẽ nghe các tòa án quốc tế."

Chúng ta thực sự muốn sống theo những quy tắc này, những quy tắc đã giúp Trung cộng phục hồi, nhiều người từ tầng lớp đói nghèo đã nâng cao chất lượng cuộc sống của họ; những quy tắc này đã giúp Trung cộng. Rồi đây sẽ là lý do cho Trung cộng, tôi tin rằng, cuối cùng sẽ thấu hiểu nhu cầu và mong đợi của những người hàng xóm xung quanh họ.

Và hơn nữa, tôi sẽ chỉ nói với quý vị rằng nhiều lúc chúng ta bảo mật những nỗ lực này, và tôi - quý vị biết đấy, ý tôi là báo chí tự do và cởi mở ở đây, và tôi - tôi ủng hộ điều đó, nhưng đồng thời, quý vị thường có thể làm hầu hết công việc tốt của quý vị và thiết lập các điều kiện cho một con đường phía trước bằng cách không tự tuyên bố công khai, do mọi người thường tách riêng và xem xét từng từ, rồi không lâu quý vị sẽ bị lâm vào hoàn cảnh không cho phép ngoại giao tìm lối thoát.

Tôi không muốn thuyết giảng một lớp học công dân ở đây, nhưng chỉ muốn quý vị hiểu tại sao trong nhiều trường hợp, những người thực sự có trách nhiệm không bao giờ tuyên bố: "Chỉ có cách của tôi, còn không thì biến", hoặc chỉ có một lựa chọn. Điều đó - rất có thể là một lập trường hiện tại, và chúng tôi sẵn sàng kề bên các đồng minh, nhưng đây là cuộc thảo luận giữa chính quyền hiện tại ở Manila và Washington DC, và nó không phải là một câu trả lời đơn giản như quý vị muốn tôi trả lời.