BM: Kỷ niệm 40 năm Phó Tế Nguyễn Mạnh San tại Oklahoma city

Trước năm 1975 tại Saigon, thầy San là lead guitar trong ban nhạc Nha Quân Y Việt Nam Cộng Hòa và trong thời bấy giờ Nha Tâm Lý Chiến VNCH vẫn chưa được thành lập, nên vào mỗi cuối tuần lễ, thầy San tình nguyện đánh đàn trong ban nhạc Nha Quân Y, để giúp vui chương trình văn nghệ cho các thương bệnh binh tại Tổng Y Viện VNCH; đồng thời cũng trong thời gian này, thân mẫu của thầy San làm Quản Lý Cô Nhi Viện Dục Anh đường Nguyễn Tri Phương, thầy San cùng 3 cô em gái, cũng sống chung với các em nam mồ côi trong cô nhi viện này rất nhiều năm.

Trong những năm sống trong cô nhi viện mồ côi này và để gây quỹ thêm tài chánh cho cô nhi viện, thầy San thành lập ban nhạc Ngọc Quỳnh, Ngọc Quế, Ngọc Hải, cộng tác với 3 cô em gái Tuyết Lê, Tuyết Lan, Kim Phụng thành lập ban vũ Tuyết Lê, để cùng một số các em mồ côi nữ thuộc Cô Nhi Viện Dục Anh Nữ tại chợ Thái Bình, Saigon, trình diễn văn nghệ tại Rạp Thống Nhất Saigon và đi trình diễn văn nghệ tại một số lục tỉnh Miền Nam như Cần Thơ, Long Xuyên, Rạch Giá, Vĩnh Long, Châu Đốc, Mỹ Tho trong nhiều năm.

Ngày 15 Tháng 5, 1975 thầy San được cơ quan thiện nguyện Công Giáo Hoa Kỳ, gọi tắt là USCC (United States Catholic Conference) tuyển dụng làm Phối Trí Viên đặc trách Chương Trình Tái Định Cư Tỵ Nạn Đông Nam Á (Coordinator for Resettlement Program for Southeast Asia Refugees) tại thủ đô Oklahoma City của tiểu bang Oklahoma. Trong 5 năm liên tục đặc trách chương trình tỵ nạn này, từ tháng 5 1975 cho đến tháng 5, 1980, thầy San đã hoàn tất các thủ tục hành chánh pháp lý cho gần 8 ngàn gia đình, rời khỏi các trại tạm cư (Refugees Camps) ở quốc nội cũng như ở quốc ngoại, để đến tái định cư với các vị ân nhân bảo trợ đều là người Hoa Kỳ, tại Oklahoma City và các vùng phụ cận.

Trong hơn 32 năm liên tục từ tháng 5, 1980 cho đến cuối tháng 1, 2012, thầy San được Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ tuyển dụng vào phục vụ trong ngành Tư Pháp Hoa Kỳ, tại Tòa Án Liên Bang Hoa Kỳ, Oklahoma City thuộc tiểu bang Oklahoma, với chức vụ là Phụ Tá Trưởng Phòng Tố Tụng Liên Bang Hoa Kỳ, đặc trách Luật Sư Đoàn Liên Bang và Nhập Tịch (US Deputy Court Clerk in charge of Attorney Admission and Naturalization). Trong thời gian hơn 32 năm phục vụ trong Ngành Tư Pháp Hoa Kỳ tại Tòa Án Liên Bang, thầy San đã tiến hành các thủ tục hành chánh pháp lý cho hơn 16 ngàn luật sư tuyên thệ trước Tòa Án Liên Bang, để được nhận lãnh bằng hành nghề luật sư liên bang Hoa Kỳ và đồng thời hoàn tất các thủ tục pháp lý cho hơn 26 ngàn ứng viên thường trú, đến từ 50 quốc gia trên thế giới được tuyên thệ nhập tịch, để trở thành công dân Hoa Kỳ (US Citizens).

Là một Phó Tế Tuyên Úy Trại Tù có bằng hành nghề tuyên úy công chứng (Certified Prison Chaplain) và đã tốt nghiệp khóa huấn luyện đặc biệt dành cho các Tân Tuyên Úy trại tù liên bang toàn quốc (New Federal Prison Chaplains Training Program in the nation), do Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ tổ chức 1999 tại Aurora, Colorado , mà trong tổng số 20 khóa sinh tân tuyên úy liên bang được tuyển chọn cho khoá huấn luyện này, thì chỉ có 2 người Việt Nam duy nhất trên toàn quốc Hoa Kỳ, là Linh Mục Bùi Phong thuộc Giáo Phận New Orleans, Louisiana và Phó Tế Nguyễn Manh San thuộc Tổng Giao Phận Oklahoma City, Oklahoma.

Ngay sau khi tốt nghiệp khóa huấn luyện tân tuyên úy này, thầy San tiếp tục phục vụ cho các anh chi em tù nhân, không phân biệt tôn giáo, chủng tộc, mầu da và giới tính, vào những ngày nghỉ lễ cuối tuần, hoàn toàn trong tinh thần thiện nguyện, không lãnh lương, do Đức Tổng Giám Mục Eusebius J. Beltran của Tổng Giáo Phận Công Giáo Oklahoma City chỉ định. Đặc biệt nhất trong suốt hơn 21 năm liên tục phục vụ tù nhân trong các trại tù liên bang và tiểu bang của tiểu bang Oklahoma, thầy San cho biết có 2 biến cố trọng đại nhất xẩy ra trong trại tù, mà trong những ngày còn lại của cuộc đời thầy San, thầy sẽ không bao giờ có thể quên được.

Biến cố thứ nhất: Cách đây khoảng 10 năm, trại tù Jefferson County Jail tại tỉnh Waurika, thuộc tiểu bang Oklahoma, tạm giam giữ hơn 200 tù nhân nam và 90% các tù nhân này là người Việt Nam. Tất cả những anh em tù nhân này đã thi hành xong các bản án từ 5 năm cho đến 15 năm. Mặc dầu họ đã thi hành xong bản án, nhưng vì tất cả các anh em tù nhân này đều là thường trú nhân, chưa có quốc tịch Hoa Kỳ nên phải bị tạm giam bởi Sở Di Trú Hoa Kỳ, để chờ ngày bị trục xuất trả về nguyên quán của mình. Rồi một hôm, anh em tù nhân đồng loạt nổi loạn, lấy mấy tấm nệm giường đốt lên và dùng những chiếc giường sắt ngăn chặn 2 cửa chính ra vào phòng trại tù, ngăn cản các nhân viên trong Ban Quản Đốc không thể vào trong trại, để bắt trói những ai chủ mưu cầm đầu cuộc nổi loạn này.

Được biết lý do anh em nổi loạn để phản đối một số nhân viên trong Ban Quản Đốc đã đối xử tệ với anh em, coi anh em như là một tù nhân mới phạm tội, trong khi anh em không còn là một tội nhân nữa vì anh em đã thi hành xong bản án rồi. Ngay tức khắc ông Quản Đốc trại tù mời thầy San đến đóng vai trò trung gian hòa giải đôi bên (Mediator) tại hiện trường, với những điều kiện đòi hỏi của đôi bên đưa ra. Nếu cuộc hoà giải của thầy San không thành công, thì ông Quản Đốc trại tù sẽ ra lệnh cho Vệ Binh Quốc Gia (National Guards), hiện đang túc trực sẵn chung quanh trại tù, sẽ ném lựu đạn cay vào trong trại để dẹp tan cuộc nổi loạn này. Phải xác tín mạnh mẽ rằng nhờ ơn Thượng Đế hay nhờ ơn Chúa thương, cuộc hòa giải này đã được thành công một cách mỹ mãn cho cả đôi bên, bên Ban Quản Đốc trại tù và bên anh em tù nhân. Nếu không, sẽ có một cuộc nổ súng từ các Vệ Binh Quốc Gia, làm đổ máu, chết người hoặc bị thương vì một số anh em tù nhân sẽ chống trả lại Vệ Binh Quốc Gia bằng mọi cách và đồng thời một số anh em tù nhân khác thừa dịp hỗn loạn này, tìm cách bỏ trốn khỏi trại giam.

Phó Tế Nguyễn Mạnh San và Ô. Nguyễn Văn Cường tổ chức Thánh Lễ do LM. Nguyễn Ngọc Bảo chủ tế và bữa tiệc văn nghệ mừng xuân cho những cựu tù nhân gốc Á Châu và Phi Châu bị tạm giam bởi Sở Di Trú Hoa Kỳ

Biến cố thứ hai: Sau 2 tuần lễ cuộc hòa giải thành công, ông Quản Đốc trại tù điện thoại báo cho thầy San biết, ông cùng với Ban Tham Mưu đồng ý cho phép thầy San tổ chức một buổi tiệc văn nghệ mừng Tết Nguyên Đán Việt Nam và cử hành Thánh Lễ Tạ Ơn cho các anh em tù nhân ngay trong trại tù. Đây là cả một phép mầu nhiệm chưa từng thấy xẩy ra trong các trại tù trên toàn quốc Hoa Kỳ, vì nếu có, vào những dịp Năm Mới hay Lễ lớn, chỉ có một vài nhóm thiện nguyện làm công tác xã hội của người Hoa Kỳ, tổ chức vào thăm hỏi tù nhân, đôi khi có đem theo kẹo bánh đến phân phát cho tù nhân tập họp lại thành từng nhóm nhỏ, nhưng không cho phép tập họp tất cả tù nhân thành một nhóm lớn vì vấn đề anh ninh chung của trại tù và cũng không cho tổ chức văn nghệ như trường hơp nêu trên đây.

Bữa tiệc văn nghệ Mừng Tết Nguyên Đán này có đầy đủ các món ăn cổ truyền VN, cho anh em ăn 3 ngày Tết mới hết đồ ăn. Đăc biệt phần Thánh Lễ Tạ Ơn do Linh Mục Anthony Nguyễn Ngọc Bảo cử hành và thầy San thuyết giảng. Ông Nguyễn Văn Cường, Chủ Tịch Hội Ái Hữu Việt Mỹ tại Oklahoma City giới thiệu tên tuổi các mạnh thường quân, đã cung cấp các món ăn cho bữa tiệc, nhưng hoàn toàn không nhận hiện kim và sau cùng ông Cường thay mặt cho ban tổ chức ngỏ lời cảm tạ ông Quản Đốc trại tù, các nhân viên tham mưu trong Ban Quản Đốc trại tù, các vị ân nhân và các thiện nguyện viên trong Cộng Đồng Người Việt Oklahoma City, đã tích cực hỗ trợ cho bữa tiệc văn nghệ Mừng Tết Nguyên Đán hôm nay.

Phần văn nghệ giúp vui cho bữa tiệc, gồm các anh em tù nhân hợp cùng với một số anh chị em ca sĩ địa phương Oklahoma City trình bầy những bản tình ca quê hương, do ca sĩ Xuân Phương làm MC và nhạc sĩ Ngọc Lợi đệm đàn keyboard. Bữa tiệc văn nghệ kết thúc bằng một màn múa lân rất độc đáo, do các anh em tù nhân trình diễn. Nói tóm lại, bữa tiệc Mừng Xuân Nguyên Đán cho anh em tù nhân trong trại tù Jefferson County Jail được thành công tốt đẹp ngoài sự mong ước của mọi người.

Chỉ trong vòng 4 tháng sau bữa tiệc văn nghệ Mừng Tết Nguyên Đán VN này, thầy San có trình thỉnh nguyện thư lên ông Chánh Án của Toà Án Liên Bang Hoa Kỳ, để xin cứu xét các tội phạm, để xin duyệt xét hồ sơ cá nhân xem anh em nào không có hành vi nguy hiểm cho xã hội, sẽ được tòa án cho phép tạm trở về nhà sống với gia đình, chờ đợi cho tới khi nào chính phủ Cộng Sản VN bằng lòng chấp nhận họ trở về nguyên quán, thì lúc đó họ sẽ tuân thủ lệnh trục xuất của Sở Di Trú ban hành. Sở Di trú cũng cho biết chỉ tạm giam giữ những ai mà họ xét thấy tội nhân nào nguy hiểm cho xã hội nếu được tạm thả về nhà. Tuy nhiên Sở Dí Trú cũng không được quyền căn cứ vào những tôi phạm trước kia cho là nguy hiểm, mà tội nhân đã được tòa án xét xử và tội nhân đã thi hành xong bản án ngồi tù, mà phải căn cứ vào những hành động bạo hành của tội nhân trong lúc đang thi hành bản án trong tù hoặc những tội phạm mới khám phá ra, mà đương sự chưa được Tòa Án xét xử về những tội danh này. Do đó, sau khi thầy San trình thỉnh nguyện thư lên ông Chánh Án Tòa Án Liên Bang Hoa Kỳ, ông Chánh Án ra lệnh cho một luật sư (Lawyer) của tòa án, một điều tra viên (Investigator) của tòa án cùng đi với thầy San, mỗi tuần đến trại tù một ngày, để phỏng vấn và duyệt xét hồ sơ cá nhân của từng anh em tù nhân, để xem tù nhân nào đáng được tạm tha trở về nhà, trong khi chờ nhận được lệnh trục xuất của Sở Di Trú hay cần phải tạm giam giữ ở trong tù vì tội nhân nguy hiểm cho xã hội, nếu được tạm thả về nhà.

Thế là trong vòng 4 tháng sau, cuộc phỏng vấn cá nhân các tù nhân và sự duyệt xét tất cả các hồ sơ cá nhân của anh em tù nhân được hoàn tất, thì có tới 95 phần trăm anh em tù nhân được hưởng tình trạng tạm tại ngoại, để trở về chung sống với gia đình. Thực sự mà nói, nếu thầy San không phục vụ trong ngành tư pháp Hoa Kỳ ở Toà Án Liên Bang và không phải là tuyên úy trại tù, cho dù thầy San có muốn giúp đỡ tù nhân cách mấy đi chăng nữa, thì cùng không thể làm gì được vì không có phương tiện và thì giờ để làm.

Vào ngày 27 tháng 4 vừa qua, thầy Phó Tế Nguyễn Mạnh San được mời phụ tế Lễ Tuyên Hứa (Convocation Mass) do Đức Tổng Giam Mục Paul Coakley cử hành, dành cho tất cả các Phó Tế Vĩnh Viễn (Permanent Deacons) Mỹ - Việt thuộc Tổng Giáo Phận Oklahoma City, tại Thánh Đường Tòa Tổng Giám Mục. Nhân dịp này ĐTGM Coakley đã trao tặng kỷ vật cho Thầy Phó Tế San, đánh dấu 21 năm phục vụ tù nhân (Prison Ministry) và 25 năm phụ trách giảng dậy môn Mục Vụ Gia Đình cho các lớp Dự Bị Hôn Nhân (Preparation for Mariage Classes), được tổ chức mỗi năm 2 khóa học tại 2 giáo xứ VN thuộc Tổng Giáo Phận Oklahoma City, đồng thời tuyên dương 40 năm Thầy Phó Tế San được chịu chức Phó Tế Vĩnh Viễn và thầy San cũng là người chịu chức Phó Tế lâu năm nhất trong hàng ngũ Phó Tế, kể cả Mỹ lẫn Việt của Tổng Giáo Phận Công Giáo Oklahoma City này.