BM: Từ chuyện phạt vạ của cơ quan lao động đến nạn thưa kiện của thợ Nail

Sau hàng mấy chục năm làm ăn kiếm tiền thật suôn sẻ, nghề làm chủ tiệm Nail của người Việt tại Hoa Kỳ hiện đang đối diện với hai vấn đề khó khăn mà lâu nay chưa từng thấy xảy ra: Thứ nhất là những đợt kiểm tra của cơ quan lao động khắp nơi trên nước Mỹ, khiến hàng loạt chủ tiệm lớn nhỏ đã và đang bị phạt vạ nặng nề do vi phạm luật lao động. Thứ hai, là những vụ thợ Nail hợp nhau kiện chủ ra tòa để đòi bồi thường, cũng vì những vi phạm liên quan đến luật lệ lao động. Trước những thử thách này, nghề Nail của người Việt ở Mỹ quả thật đang trong một giai đoạn vô cùng cam go mà giới chủ tiệm cần phải chuẩn bị về mọi mặt để có thể sống còn.

Những vụ phạt vạ của cơ quan lao động

Năm 2012 vừa qua, Bộ Lao Ðộng liên bang Hoa Kỳ đã phát động chiến dịch mở những cuộc kiểm tra không báo trước nhắm vào các tiệm Nail trên nước Mỹ, và chọn vùng Seattle của tiểu bang Washington làm nơi xuất phát. Tiếp theo đó, cơ quan lao động tại hầu hết các tiểu bang cũng đã và đang liên tục kiểm tra việc thi hành luật lệ lao động tại các tiệm Nail. Bên cạnh rất nhiều tiệm Nail đã bị phạt vạ vì dùng mẫu 1099-Misc để trả lương cho thợ không phải thật sự là “independent contractor,” một số chủ tiệm Nail cũng bị phạt vì không làm bảng chiết tính mức lương và giờ làm việc (itemized wage statements) theo đúng luật lao động mỗi khi chia tiền hoặc trả lương cho thợ làm trong tiệm. Ðây cũng là vi phạm mà rất nhiều cơ sở tiểu thương có thuê người làm công như tiệm Nail, nhà hàng, tiệm massage, tiệm may, v.v... thường mắc phải do sự phức tạp của luật lệ lao động mà kể cả những chuyên viên phụ trách thuế vụ hay kế toán cho các cơ sở tiểu thương cũng không hiểu rõ, bởi vì luật lao động không nằm trong lãnh vực chuyên môn của giới này. Số tiền phạt từ vi phạm vừa kể trên có thể rất nặng, được cơ quan lao động ấn định dựa trên tổng số lần mà cơ sở tiểu thương đó đã trả tiền công cho mỗi nhân viên mà không có bảng chiết tính lương bổng theo đúng luật lệ hiện hành, tính chung cho đến ngày bị phạt. Một trường hợp điển hình là vào năm 2009, tiệm massage “New Life Acupuncture” tại thành phố Arcadia miền Nam California đã bị cơ quan lao động phạt $1.83 triệu Mỹ kim cũng vì không làm bảng chiết tính mỗi khi chia tiền cho những người thợ làm công việc massage trong tiệm!

Ngoài việc kiểm tra việc thi hành luật lệ lao động, Bộ Lao Ðộng liên bang Hoa Kỳ và cơ quan lao động tại các tiểu bang cũng thường xuyên kêu gọi người làm công hãy khiếu nại khi chủ nhân vi phạm luật lao động, và sẽ được giúp đòi lại tiền lương mà chủ đã không trả theo đúng luật định. Vì vậy, nhiều tiệm Nail sở dĩ bị cơ quan lao động kiểm tra và phạt vạ trong thời gian gần đây là vì bị thợ làm trong tiệm khiếu nại, đặc biệt là khi có chuyện bất hòa với chủ tiệm. Và nguyên nhân của hầu hết những vụ khiếu nại cũng là do chủ tiệm không hiểu rõ luật lệ lao động mà ra.

Hiện tượng thợ Nail kiện chủ tiệm

Tại Hoa Kỳ, các doanh nghiệp dầu lớn hay nhỏ có thuê mướn người làm công đều bị ràng buộc bởi nhiều thứ luật lệ lao động rất phức tạp, mà chủ yếu là các điều khoản liên quan đến vấn đề lương bổng và phúc lợi của người làm công quy định bởi Ðạo luật Tiêu Chuẩn Lao Ðộng Công Bằng “The Fair Labor Standards Act” và luật lao động của tiểu bang sở tại. Chủ nhân các doanh nghiệp nếu không hiểu rõ luật lệ trong vấn đề này, ngoài việc bị phạt vạ hay bị truy tố bởi cơ quan lao động, còn có thể bị những người làm công khiếu nại với cơ quan lao động, hay thậm chí thưa kiện ra tòa để đòi bồi thường.

Trên thực tế thì các doanh nghiệp lớn với phương tiện tài chánh dồi dào, thường được sự cố vấn chuyên môn của những luật sư am tường luật lệ lao động nên ít khi có sự vi phạm. Thêm vào đó, để ngăn ngừa và đối phó những vụ thưa kiện của người làm công liên quan đến luật lao động, mỗi doanh nghiệp lớn cũng đều có soạn thảo những quy định cụ thể về điều kiện, thời giờ làm việc, lương bổng và phúc lợi của người làm công, và đôi bên cũng thường có những thỏa thuận để xác nhận rõ ràng mọi thứ trên giấy trắng mực đen. Hơn nữa, nếu có bị người làm công thưa kiện thì các doanh nghiệp lớn cũng sẽ dư thừa tiền bạc để thuê những tổ hợp luật sư hùng hậu mà chống đỡ hay trấn áp phía đi kiện. Vì lẽ trên đây, chủ những doanh nghiệp nhỏ có thuê người làm công, do thiếu sự hiểu biết chính xác về các luật lệ phức tạp nên thường bị phạt vạ trong những vụ kiểm tra của cơ quan lao động, và cũng rất dễ bị người làm khiếu nại hoặc thưa kiện, nhất là khi có xảy ra chuyện bất hòa.

Ðiều đáng quan ngại là trong thời gian gần đây, cùng với sự kiện cơ quan lao động gia tăng kiểm tra việc thi hành luật lệ lao động tại các tiệm Nail, những vụ thợ Nail kiện chủ tiệm liên quan đến luật lao động cũng đã và đang xảy ra ngày càng thêm nhiều.

Hiện tượng thợ Nail kiện chủ tiệm có lẽ bắt nguồn từ vụ bà Susan Kim kiện tiệm Nail “167 Nail Plaza” tại New York hồi năm 2007 đòi bồi thường tiền lương giờ phụ trội (overtime pay), và do đã sa thải bà vì yêu cầu được giờ nghỉ để ăn trưa. Trong vụ kiện nói trên, bà Kim chỉ đòi bồi thường $150,000 nhưng tòa án đã buộc chủ tiệm phải trả cho bà Kim đến $182,000. Tiếp theo thắng lợi của bà Kim, những tổ chức chuyên cung cấp dịch vụ pháp lý cho người thiểu số tại nhiều nơi ở Mỹ đã liên tiếp giúp cho thợ Nail khởi kiện rất nhiều chủ tiệm phạm luật lao động để đòi tiền bồi thường. Và từ đó đến nay, những vụ thợ Nail kiện chủ tiệm liên quan đến vấn đề lương bổng và quyền lợi lao động đã lan rộng khắp Hoa Kỳ, đặc biệt là trong thời gian mấy năm gần đây.

Một vài điển hình là trong năm 2012, tiệm Nail “Cindy's Total Care” tại New York đã bị tòa buộc bồi thường $235,920 cho một số thợ Nail vì đã vi phạm luật lệ trong vấn đề lương bổng. Cũng tại New York, chủ các tiệm “Babi Nails” bị 6 người thợ Nail là di dân gốc Á Châu kiện ra tòa vì không trả lương đúng luật lao động, và cũng phải bồi thường gần $250,000. Vừa qua, hệ thống các tiệm Nail “Natalie Salon” tại vùng vịnh San Francisco, California do người Việt làm chủ đã bị nhiều thợ Nail kiện ra tòa vì có sự tranh chấp về lương bổng và quyền lợi lao động. Mặc dầu không nhận lỗi, “Natalie Salon” vào mùa Hè năm 2013 đã phải trả $750,000 cho các thợ Nail để dàn xếp vụ kiện kéo dài quá tốn kém.

Từ vài năm qua, do phần đông thợ Nail là phụ nữ gốc thiểu số không rành Anh ngữ, nhiều tổ chức bênh vực quyền lợi lao động cho thợ Nail cũng đã lần lượt được hình thành tại một số tiểu bang. Thêm vào đó, ngày càng có nhiều tổ hợp luật sư cũng sẵn sàng giúp người làm công kiện chủ nhân các cơ sở tiểu thương phạm luật lao động, mà đặc biệt là tiệm Nail hay nhà hàng, và chỉ lấy thù lao sau khi đòi được tiền bồi thường. Theo sự tìm hiểu riêng của chúng tôi, tại các nơi ở khắp Hoa Kỳ hiện có nhiều vụ thợ Nail kiện chủ tiệm vì phạm luật lao động còn đang trong vòng tranh tụng tại tòa án.

Vì đâu nên nỗi?

Trước đây, phần đông chủ tiệm Nail người Việt do ít bị kiểm tra nên rất lơ là và thậm chí không hề quan tâm tìm hiểu các luật lệ lao động áp dụng trong ngành nghề của mình. Kể từ khi hàng loạt chủ tiệm tại các tiểu bang bị phạt vạ nặng nề qua những đợt kiểm tra ồ ạt của cơ quan lao động nhắm vào tiệm Nail trong mấy năm vừa qua, một số chủ tiệm đã bắt đầu cảnh giác và tìm cách để tránh bị phạt vạ. Tuy nhiên, vì nghề Nail bị chi phối cùng lúc bởi nhiều thứ luật lệ khác nhau, và do tính phức tạp của các luật lệ này cùng với những lắt léo trong vấn đề ăn chia và cách thức trả tiền cho thợ, muốn hợp lệ với luật lao động trong vấn đề lương bổng của thợ Nail là một việc không đơn giản như một số chủ tiệm vẫn thường chủ quan.

Gần đây nhiều chủ tiệm Nail tại các tiểu bang có liên lạc với chúng tôi để tìm hiểu thông tin. Qua đó, chúng tôi nhận thấy hầu hết đều có những hiểu biết sai lệch trong vấn đề lương bổng của thợ Nail. Ðiều vô cùng đáng tiếc và nguy hại là phần đông chủ tiệm Nail đều lo bận rộn kiếm tiền, và chỉ thấy cái lợi nhỏ trước mắt chứ không cần biết đến cái hại lớn đi kèm. Rất ít có ai hiểu rằng phải tìm hiểu luật lệ để sớm sửa đổi và có sự chuẩn bị, bởi nếu tình trạng vi phạm càng kéo dài, chủ tiệm sẽ càng bị phạt nặng hơn khi bị kiểm tra, và cũng khó mà đối phó khi bị thợ thưa kiện.

Trong tình hình như vừa kể trên, và do sự hiểu biết sai lệch về các luật lệ lao động cùng với sự chủ quan hay tánh thụ động của nhiều người trong giới chủ tiệm Nail, người ta sẽ không ngạc nhiên khi thấy các vụ phạt vạ của cơ quan lao động, cũng như những vụ khiếu nại hoặc thưa kiện trong vấn đề lương bổng và quyền lợi lao động của thợ Nail, rồi đây sẽ còn xảy ra nhiều hơn nữa trong thời gian sắp đến.

Ðể có sự hiểu biết về các luật lệ hiện hành liên quan đến nghề Nail ở Mỹ, hãy tìm đọc sách “Luật Pháp & Nghề Nail tại Hoa Kỳ” biên soạn bởi Tiến Sĩ Luật Khoa Tom Huỳnh, là người đã được đài Tiếng Nói Hoa Kỳ (Voice of America) phỏng vấn về các luật lệ liên quan đến nghề làm Nail tại Mỹ.

Tom Huynh, J.D.