BM: Có thật là người Pháp làm ít chơi nhiều?

Trong sự mường tượng chung thì có hai châu Âu: châu Âu công nghiệp ở phía Bắc với mức thất nghiệp thấp và nền kinh tế năng động, và châu Âu trì trệ ở phía Nam ở đó người dân lê la các quán cà phê và thư giãn cho qua ngày.

Rất nhiều người sẵn sàng xếp nước Pháp vào loại phía Nam, đất nước một tuần làm việc 35 giờ, nghỉ ăn trưa lâu và ngay cả nghỉ phép năm cũng lâu hơn. Nhưng bất cứ ai đã từng làm việc với tư cách chuyên viên ở nước này sẽ thấy là không phải vậy.

Olivier, một luật sư cao cấp của một công ty đa quốc gia lớn trong ngành xây dựng của Pháp (ông đề nghị không dùng tên thật của mình), mô tả tuần làm việc của ông vào một buổi tối mới đây tại văn phòng mình. “Tôi làm việc khoảng 40 đến 50 giờ một tuần, khoảng từ 9 giờ đến 19 giờ 30,” ông nói.

Số giờ làm việc hàng năm

Đức: 1,406

Na Uy: 1,421

Pháp: 1,476

Anh Quốc: 1,650

Tây Ban Nha: 1,685

Hoa Kỳ: 1,704

Nhật: 1,706

Canada

: 1,708

Brazil

: 1,841

Hàn Quốc: 2,193

Singapore

: 2,287

Vậy thì tuần 35 tiếng làm việc khiến làm cho phần còn lại của thế giới làm việc chuyên môn phải phát thèm thì thế nào? Hay nó chỉ là chuyện hoang đường?

Trái với nhiều khuôn mẫu, 35 tiếng “chỉ đơn thuần là ngưỡng mà vượt quá đó thì sẽ áp dụng tiền làm thêm giờ hoặc nghỉ bù”, theo ý kiến của kinh tế gia Pháp Jean-Marie Perbost.

Công nhân phải làm việc đúng 35 tiếng, nhưng làm văn phòng ở Pháp thì tổng thời gian làm việc mỗi tuần không được tính thành giờ.

Cũng như các chuyên viên, thí dụ như ở Mỹ, hầu hết họ phải làm việc cho đến khi công việc được giao xong hẳn. Nhưng không giống ở Mỹ, những chuyên viên Pháp được bồi thường số giờ làm việc quá 35 tiếng bằng số ngày nghỉ bù, số ngày này được thỏa thuận tùy thuộc vào từng hãng cụ thể (năm 2013 các công ty cho nghỉ làm việc trung bình 9 ngày một năm).

Ngay cả công nhân cũng làm việc quá 35 tiếng. Theo thống kê của chính phủ Pháp 50% công nhân làm toàn bộ thời gian có tiền làm thêm giờ trong năm 2010.

Tỷ lệ này cao hơn năm 2013, Perbost nói. Tất nhiên nếu so sánh về số giờ một số nghề được tính theo tuần thì người lao động trung bình ở châu Âu là không tệ lắm. Lấy thí dụ về luật sư. Theo Đoàn luật sư Quốc gia Pháp, 44% luật sư tại đây được ghi nhận làm việc hơn 55 tiếng một tuần năm 2008. Ở Mỹ số liệu điều tra cho hay nhiều luật sư làm việc khoảng 55 đến 60 tiếng một tuần để đáp ứng được số giờ tính tiền với khách hàng theo yêu cầu của hầu hết các hãng luật qui định.

Không chỉ ở Pháp

Không chỉ ở Pháp mà tuần làm việc nhàn nhã là chuyện hoang đường hơn là thực tế. Số giờ làm việc chuyên môn ở Tây Ban Nha cũng tương phản với hình ảnh được ưa thích của nước này. Pablo Martinez, nhà quản lý cao cấp về bán hàng và kỹ thuật của công ty đa quốc gia Đức ở Madrid, nói rằng ông bắt đầu làm việc từ 8 giờ và hiếm khi rời văn phòng trước 18 giờ 30.

“Nhiều thứ đã thay đổi ở Tây Ban Nha để theo kịp nhịp độ của thị trường quốc tế,” ông nói. “Không còn là việc bất thường khi người ta lấy thức ăn trưa và ăn trước máy tính, điều này khi tôi mới đi làm cách đây 20 năm là hiếm có.”

Trên thực tế số giờ làm việc một tuần của người trong biên chế trên toàn châu Âu là xấp xỉ nhau một cách đáng ngạc nhiên. Theo Eurostat năm 2008 thời gian trung bình dùng đồng Euro là dưới 41 giờ một tuần, trong đó Pháp là dưới 40 giờ một chút. Khoảng dao động cũng hẹp trong đó mức thấp là 39 giờ ở Na Uy và mức cao là 43 giờ ở Áo.

“Đúng là cái ngưỡng 35 giờ đã tạo ra ý nghĩ sai là Pháp không làm việc nhiều,” Olivier nói. “Ý nghĩ đó cứ bám chặt vào tư tưởng người ta chứ thực tế có như thế đâu.”

Một yếu tố nữa có thể góp phần cho người ta tin vào chuyện hoang đường về tuần làm việc ngắn ngủi. Phần lớn người ta chỉ xem xét tuần làm việc trung bình của những người làm toàn bộ thời gian trong khi đó ở phần lớn nước Châu Âu số người làm việc theo giờ là nhiều hơn. Điều này vẫn là một xu thế ngày càng tăng ít nhất là từ 15 năm gần đây và nó tăng đột biến với khủng hoảng kinh tế toàn cầu bắt đầu từ năm 2008.

Pháp được cho là nước có một số qui định về lao động thiếu linh hoạt.

“Điều mà các nước có tỷ lệ thất nghiệp thấp như Hà Lan, Đan Mạch, Thụy Điển và Đức thực tế đã làm là cứ bốn người lao động thì đưa một người về làm việc theo giờ,” Perbost nói, ông là tác giả của một nghiên cứu về việc làm cho Quỹ Xanh châu Âu, một tổ chức chính trị có trụ sở ở Brussels do Quốc Hội EU cấp vốn hoạt động. Ông nói thêm rằng số liệu thống kê từ Eurostat phản ánh điều này.

Những nước Châu Âu ở phía Bắc, nơi mà Perbost nói là các công việc làm theo giờ là việc thông thường hơn, thì ở các nước này số giờ thực tế làm việc một tuần là thấp nhất đối với tất cả người lao động, làm toàn bộ thời gian cũng như làm việc theo giờ. Hà Lan, Đan Mạch, Thụy Điển và Đức có số trung bình khoảng 35 giờ một tuần theo số liệu của Eurostat năm 2012. Trong khi đó người lao động Hy Lạp làm trung bình là 38 giờ, tiếp sát theo sau là Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và Ý. Người lao động Pháp, tính gộp chung lại, thì trung bình khoảng 35 giờ.

Hãy nhìn kỹ vào thời gian làm việc theo giờ trên toàn Châu Âu và ta thấy xuất hiện một xu thế đáng ngạc nhiên. Người Pháp thậm chí phải làm việc theo giờ với số giờ nhiều hơn những người lao động tại nước khác.

Một tuần làm việc theo giờ ở Pháp trung bình là 23,3 giờ so với phần lớn các nước khác ở Liên Minh Châu Âu là 20,1 giờ theo một điều tra năm 2013 của tập đoàn nghiên cứu Dares của Bộ Lao Động Pháp.

Điều đó có thể giúp giải thích được một vài điều cho nhà quản lý Martinez. “Khi tôi gọi điện sang Đức sau 16 giờ 30 tôi luôn ngạc nhiên vì sao chỉ còn có vài người vẫn còn ở văn phòng,” Martinez nói. “Có thể là chúng tôi ở Tây Ban Nha đây bị chậm giờ.”

Richard Venturi