BM: Những quy tắc ăn mặc có ý nghĩa của phi hành đoàn

Trong khi xu thế tập hợp là chống lại đồng phục có nữ tính cao và quy tắc trang phục thúc đẩy khuôn mẫu giới tính, thì các nhân viên hàng không ngày càng có tiếng nói của mình.

Trông thì rất quyến rũ nhưng công việc hàng ngày hàng ngàn mét trên không trung thực sự như thế nào?

Trong một chuyến bay khẩn cấp y tế, Jade, cựu tiếp viên hàng không, có một mối lo không ngờ ngoài việc giúp hành khách bị bệnh.

"Tùy thuộc chính xác vào hành khách này ngã thế nào và thế nằm của ông," bà nói, "Tôi luôn không rõ có đúng hay không khi tôi bò chống 2 gối và dùng 2 tay ép lên ngực hành khách trong khi tôi mặc váy bó," Jade nói, bà dấu tên họ của mình vì bà vẫn còn người nhà làm việc ở hãng Virgin Atlantic.

Việc đào tạo về hồi sức cấp cứu tim phổi diễn ra dưới mặt đất và trong bộ đồng phục quần tây.

Thế nhưng trong bối cảnh thực tế trên không trung, bà phải mặc đồng phục của mình, bao gồm cả son môi và sơn móng tay theo quy định, và chiếc váy bó gối đỏ. "Nó thực sự làm tôi vướng víu và khó cho việc cấp cứu, cũng như tôi bị lộ ….. là điều nữa thêm vào nỗi lo trong tình thế căng thẳng này," bà nói.

Đối với Jade, đó chỉ là một ví dụ về cái thực tế công việc của bà đã xung đột với những yêu cầu nghiêm ngặt về trang phục có liên quan đến hình ảnh chung của công ty bà. Sự phân biệt giới tính với phụ nữ ở nơi làm việc đã bùng lên sau rất nhiều vụ tai tiếng trong 2017, ấy vậy mà nhiều điều xảy ra trên không trung lại không lọt vào tầm ra đa. Ví dụ, yêu cầu khắt khe về quy chế ăn mặc, mà nó duy trì những khuôn mấu về giới tính, có vẻ là lỗi thời ở một số hãng hàng không, thế nhưng nó vẫn tồn tại.

Trong một tuyên bố của người phát ngôn của hãng hàng không Virgin Atlantic nói rằng bộ đồng phục "có tính hình tượng" đã trải qua rất nhiều thử nghiệm về độ tiện dụng và an toàn và nữ phi hành đoàn có thể mặc quần nếu họ thích.

Bỏ giày cao gót

Một báo cáo năm 2015 của XpertHR cho thấy một nửa số tổ chức mà họ khảo sát đã phải đối mặt với các khiếu nại của nhân viên về quy tắc trang phục.

Dưới hình ảnh bóng mượt và quyến rũ thì phi hành đoàn phải chịu những khó khăn về sức khoẻ thể chất của công việc làm, từ giãn tĩnh mạch cho đến thiếu ngủ, mà một số tiếp viên hàng không nói nó trầm trọng hơn lên vì những yêu cầu trang phục.

Đối với cựu tiếp viên hàng không Mel Collins hãng British Airways, viêm khớp ngón chân cái và đau lưng nghiêm trọng trong thời gian bay là điều chắc chắn xảy ra.

Trong một chuyến bay đường dài điển hình 10 tiếng, bà phải đi lại khoảng 11 km (theo máy đếm bước) bằng giày gót cao trung bình, là một phần của trang phục. Bà bị sưng và giộp bàn chân.

Điều này chỉ hết khi bà được đề bạt lên chức cao cấp hơn, chỉ đạo một nhóm khoảng 11 thành viên phi hành đoàn, và tiếng nói của bà mới đủ mạnh để đề nghị đi giày loại khác. "Họ đã đồng ý để tôi đi giày gót phẳng làm tôi dễ chịu hẳn lên," bà nói. Hãng British Airways đã không có mặt để bình luận việc này.

Những thách thức này không phải là duy nhất của một hãng. Một số phụ nữ đã trao đổi, họ đã từng làm việc cho một số hãng hàng không và hàng ngày bị phân biệt đối xử mà họ cảm thấy nguyên nhân là do quy tắc trang phục bắt buộc và tạo hình ảnh: mọi thứ điều có thể xảy ra, từ những bình luận gai góc về sự ngờ nghệch của họ cho đến việc cảm thấy hành khách đôi khi có thể xúc phạm họ về thể chất.

"Một người đàn ông nói với tôi rằng tôi trông giỏi giang đấy nhưng 'lên tầng trên thì khó khăn gì đâu' chỉ vì ông ấy không nghĩ rằng tôi đã không lấy xuống kịp thời cho ông đồ uống thứ hai," Jade nói. "Làm sao để chúng tôi có thể mong được hành khách tôn trọng, là những người có thể cứu mạng sống họ, khi mà chúng tôi trông như các người nộm cao su để làm tình?

Trong một tuyên bố của người phát ngôn của Virgin Atlantic cho biết hãng hàng không này không khoan nhượng các hành vi bất nhã đối với phi hành đoàn, và khuyến khích nhân viên thông báo cho người phụ trách về mọi sự cố trên máy bay để điều tra.

Mel Collins nhớ lại có một hành khách hỏi bà "những em trẻ đẹp đâu hết cả rồi" khi bà phục vụ đồ uống cho ông. Bà nói, đó là một sự cố thường xảy ra với "những người đàn ông trông giàu sang đáng kính" chứ không phải nhóm đàn ông say xỉn đi nghỉ cuối tuần.

Một phần của công việc

Chuyên gia tư vấn hàng không, bà Pam Chambers, thuộc Công Ty Luật Hàng Không, không nghĩ chủ nghĩa giới tính trên máy bay có thể sớm chấm dứt. Bà cho rằng áp lực ngày càng gia tăng đối với các hãng để bay đúng giờ và thời hạn chót để thực hiện công việc là cản trở chính đối với việc các nhân viên của hãng hàng nêu vấn đề phiền phức hoặc báo cáo với lãnh đạo phản đối hành vi bất nhã của hành khách.

"Các vấn đề ở mức thấp như bị chửi mắng, bị bình luận ác độc, đơn giản được coi là một phần của nghề này và là thông thường với phần lớn vai trò phải tiếp xúc khách hàng, và lãnh đạo cấp trên cũng biết trước là như vậy."

"Điểm trọng tâm là các tiếp viên hàng không xử lý được tình hình và may ra ngăn được mọi việc leo thang," Chambers nói.

Marisa Mackle, cựu tiếp viên hàng không cho hãng hàng không Aer Lingus của Ailen trong hơn 5 năm, hiện đang viết về những trải nghiệm của mình, đồng ý. Bà đã đề nghị loại bỏ một hành khách đã vỗ vào mông bà trong chuyến bay. Ở thời điểm đó, giữa những năm 2000, có những hành động đối với loại hành vi này là hầu như không được biết đến, bà nói, một lập trường mà bà tin rằng đã phải trả giá bằng sự tăng lương.

"Tôi nhớ cơ trưởng đã nói để tôi thấy rằng tôi đã hành động thái quá, làm quan trọng hóa việc nhỏ, nhưng tôi khá mạnh mẽ và thẳng thắn," bà nói, khi đó bà mới 22 tuổi. "Tôi sẽ không chịu để ai đụng vào người tôi, do đó tôi cứ yêu cầu cảnh sát sân bay tới, bất kể chi phí và sự chậm trễ như thế nào," bà Mackle nói

Chambers cho biết thêm rằng trong trường hợp có hành vi phạm tội nghiêm trọng thì chuyến bay có thể hoãn lại và tất cả hành khách được yêu cầu rời máy bay. Sự chậm trễ và quá trình nội bộ để làm thủ tục khiếu nại chính thức làm cho người ta tránh lên tiếng.

Nghiên cứu về quy tắc ăn mặc và hình thức xuất hiện tại nơi làm việc của Kings College London soạn thảo cho Acas (Dịch Vụ Tư vấn, Hòa Giải và Trọng Tài), đã bao gồm ý kiến của phi hành đoàn. Nó cho thấy các nhân viên hàng không mong muốn sự linh hoạt nhiều hơn trong việc ăn mặc. Điều này trái ngược với một số tiêu chuẩn nghiêm ngặt của ngành hàng không và mối "bận tâm đên hình thức bề ngoài của lực lượng lao động của họ mà nó vượt ra ngoài quy tắc trang phục tới những vấn đề rộng lớn hơn của việc quản lý hình thức bề ngoài" bản báo cáo nêu.

Một báo cáo khác của XpertHR về quy tắc trang phục năm 2015 cho thấy một nửa số tổ chức được hỏi đã phải đối mặt với những lời than phiền của nhân viên về quy tắc trang phục của họ và sau một số trường hợp gây xôn xao như trường hợp nhân viên tiếp tân tại London 'bị sa thải do không đi giày cao gót' thì các chuyên gia về nguồn nhân lực dự đoán sẽ có thêm nhiều thách thức đối với quy tắc ăn mặc trong ngành hàng không.

"Những quy tắc ăn mặc đòi hỏi phụ nữ phải mặc quần áo mang nữ tính hơn gửi một thông điệp rõ ràng về vai trò nhận thức của nam giới và nữ giới tại nơi làm việc và thường không liên quan gì đến các yêu cầu thực tế của công việc," Giáo sư Binna Kandola, một nhà tâm lý học kinh doanh và giáo sư thỉnh giảng của Trường Kinh doanh Đại học Leeds, nói.

Kandola tin rằng những đồng phục có nữ tính cao có thể gây ra hành vi gây xúc phạm ở một số khách hàng và "chúng ta không nên chấp nhận lý do (của lãnh đạo) cho rằng loại hình ảnh này của nhân viên nữ là 'những gì mà khách hàng mong đợi'; nó không còn thích ứng nữa."

Emma O'Leary, một chuyên gia tư vấn của công ty luật ELAS Group, đồng ý. Gần đây, bà đã tư vấn cho một thành viên phi hành đoàn về các quyền của mình trong việc mang giày cao gót, bà nói các hãng hàng không cần phải xem xét lại các chính sách của họ để tránh sự gia tăng đề nghị sự thay đổi, đặc biệt về giày và về trang điểm đầy đủ.

"Hãng hàng không là rất điển hình cho quan điểm cực đoan rằng phụ nữ trông phải thật đặc biệt theo một cách, còn đàn ông thì theo cách khác, nhưng điều đó cổ hủ lắm rồi; chúng ta không phải là thư ký của những năm 1950," O'Leary nói. "Đúng, ta cần có một hình ảnh đẹp trước công chúng và hành khách, nhưng điều đó có thể được thực hiện một cách thông minh mà không cần quần áo bó và đặc trưng cho từng giới.

Những bước tiến nhỏ

Một báo cáo năm 2015 của XpertHR cho thấy một nửa số tổ chức mà họ khảo sát đã phải đối mặt với các khiếu nại của nhân viên về quy tắc trang phục.

Tuy nhiên có một số dấu hiệu nhỏ về thay đổi. Ví dụ như nữ tiếp viên hàng không làm việc cho phi hành đoàn của Đội Bay Đa Chủng Airways Anh (gọi như vậy vì bay cả tuyến đường ngắn và đường dài) được cho lựa chọn mặc quần dài. Điều này đã kéo theo việc các nhân viên đấu tranh thành công đối với quy tắc trang phục chỉ mặc váy.

Là một hành khách của hãng hàng không cũ Aer Lingus của mình, Mackle, cũng đã hoan nghênh việc thay đổi thân hình của phi hành đoàn, một sự tương phản rõ nét so với một thập kỷ trước khi bà và nhóm của bà hiếm khi dám mặc váy quá 10 (của Anh), do sợ hậu quả.

Mackle nhớ lại mình sợ đến thế nào một "cuộc họp nhục nhã" với các giám sát viên để yêu cầu một bộ đồng phục cỡ lớn hơn đã làm bà không dám nghĩ đến tăng cân nữa.

"Nếu tôi có thể ép người lách qua giữa xe chở đồ uống (xe đang dừng) và ghế hành khách thì tôi biết trọng lượng của tôi là ổn," bà nói. "Tôi luôn luôn chỉ lo đến điều này. Các cô gái (đã bị các cuộc họp góp ý) đã rất lo lắng và là điều để bàn tán trên máy bay. Bây giờ tôi thấy một số tiếp viên đẫy đà hơn một chút và họ chắc rằng không phải bị gặp riêng trước đó, vậy là mọi thứ có khác hơn trước về phương diện này."

Nhưng ngành công nghiệp hàng không rõ ràng vẫn còn một chặng đường dài để giải quyết việc này. Trong khi xu thế tập hợp là chống lại đồng phục có nữ tính cao và quy tắc trang phục thúc đẩy khuôn mẫu giới tính, thì các nhân viên hàng không ngày càng có tiếng nói của mình.