BM: Nơi người chết được treo trên vách đá

Ngôi làng Sagada hẻo lánh nằm gọn trong dãy núi Cordillera Central ở miền bắc Luzon, hòn đảo lớn nhất và đông dân cư nhất của Philippines. Đó là một nơi gập ghềnh nằm cách Manila 8 giờ rưỡi lái xe, nhưng những ai sẵn sàng lên đường sẽ được chứng kiến một tập tục cổ vừa khiến người xem sợ hãi, lại vừa đáng nhớ.

Trong một nghi lễ được cho là đã có từ 2.000 năm trước, người Igorot đặt người chết vào trong các cỗ quan tài được đẽo bằng tay thô sơ rồi được buộc hoặc đóng đinh treo lên vách đá, lơ lửng ở độ cao cách xa mặt đất. Người ta tin rằng đây là cách khiến người chết đến gần với các linh hồn tổ tiên hơn.

Theo phong tục, người già phải tự tay khoét quan tài cho mình từ cây thông chặt tại địa phương, và rồi viết tên mình lên cạnh quan tài. Trước khi được đặt vào trong quan tài, xác chết sẽ được đặt vào một 'chiếc ghế tử thần' bằng gỗ, buộc lại cùng lá cây và lá nho rồi đắp mền lên trên. Sau đó xác chết sẽ được hun khói để làm chậm quá trình phân hủy trong lúc thân nhân người quá cố sẽ khóc thương tưởng nhớ trong vài ngày.

Theo lời hướng dẫn viên người Igrot Siegrid Bangyay, trước đây, các thành viên gia đình khi đưa xác chết từ ghế tử thần tới quan tài sẽ phải đập gãy xương người chết để đưa vừa được xác chết vào trong các quan tài chỉ dài 1 mét, đặt nằm trong tư thế bào thai. Ngày nay, các quan tài treo thường được làm to hơn, dài khoảng 2 mét.

"Giống như là trở lại với nơi mà ta đã từ đó mà ra, trong tư thế thai nhi nằm trong bụng mẹ," Bangyay nói.

Trong thời gian xác chết được quấn lá song mây trước khi đặt vào quan tài, những người đàn ông sẽ đóng các chốt sắt vào vách núi để đỡ quan tài trong vị trí an nghỉ cuối cùng. Trước khi quan tài được kéo lên vị trí trên cao, những người dự đám tang sẽ để chất lỏng chảy ra từ xác chết đang phân hủy rỏ lên người mình, bởi họ tin rằng điều đó sẽ đem lại may mắn.

Nghi thức tang lễ cổ của người Igorot là hoàn toàn đặc trưng, chỉ có tại Philippines, nhưng việc treo quan tài lên các vách cao cheo leo từng là tập quán của một số tộc người sống rải rác tại Trung cộng và Indonesia. Ở những nơi khác, phong tục này đã mai một từ lâu, nhưng tại Sagada, nó vẫn tồn tại. Theo Bangyay, lần tang lễ cuối cùng theo nghi thức này được thực hiện hồi 2010.

Trong những năm gần đây, dòng lữ khách hiếu kỳ bắt đầu kéo tới Sagada để tham quan các cỗ quan tài treo cao. Kiểu nghĩa trang dựng đứng này hóa ra lại trở thành nguồn thu nhập tốt cho người dân Igorot, giúp họ có nguồn thu nhập để nâng đời sống kinh tế cho cả làng.

Theo Bangyay, thời nay lượng quan tài treo cao ở Sadaga đã giảm đi rất nhiều so ới thời các thế hệ trước. Nhưng cô tin tưởng mạnh mẽ rằng truyền thống này sẽ được duy trì. Trê thực tế, cô hy vọng là bản thân cô rồi một ngày cũng sẽ được đi vào cõi vĩnh hằng theo cách này, mà như cô nói là một sự chuyển đổi 'từ một hướng dẫn viên du lịch thành một điểm thu hút khách du lịch'.

Mike Dilger & Rico Hizon