BM: Đợt sóng thứ nhì của COVID-19 sẽ ra sao?

COVID-19 đợt sóng thứ nhất chưa tàn, người ta đã dự báo chuẩn bị cho đợt tấn công thứ hai.

Khi nào thì điều ấy sẽ xảy ra, xảy ra như thế nào, và mức độ tác hại sẽ ra sao, không ai có thể lường trước được. Tuy nhiên, các giới chức trong ngành y tế đều đồng thanh lên tiếng, khuyến cáo mọi người về nguy cơ tái phát này, nhất là một khi chính sách phong tỏa được bãi bỏ.

Sau hơn sáu triệu ca và gần 400,000 người thiệt mạng, có nhiều điều người ta chưa hoàn toàn biết về loại virus này, chỉ trừ một điều là COVID-19 rất dễ lây lan, truyền đi qua hơi thở và nước miếng. Trong khi chờ đợi thuốc chủng ngừa hiệu nghiệm, phương cách để ngăn ngừa đà tiến của virus vẫn bao gồm các biện pháp cách ly xã hội, mang khẩu trang và rửa tay thường xuyên!

Cũng như các loại cúm thông thường, số ca thường hay giảm xuống vào mùa Hè. Một phần vì ở nhiệt độ ấm, những giọt nước miếng sẽ mau khô hơn, virus dễ bị tia cực tím trong ánh nắng tiêu diệt và khó truyền đi một khi rời cơ thể con người. Mặt khác, ở thời tiết ấm, cơ thể dễ đề kháng hơn, nhất là ở người cao tuổi. COVID-19 cũng có khuynh hướng phát triển mạnh ở một số vĩ độ thời tiết thích hợp. Ví dụ như ở Nga, trước đây trong mùa Đông quá lạnh, nên ít ca hơn so với bây giờ khi số ca tăng lên khi thời tiết ấm lại. Tương tự ở Brazil bây giờ là mùa Thu cũng đi kèm với sự tăng vọt của số ca bị nhiễm bệnh.

Tuy nhiên, một số nghiên cứu khác từ Ấn Độ và Indonesia cho thấy COVID-19 cho dù ở nhiệt độ cao nhưng nếu không khí ẩm vẫn có thể sinh trưởng dễ dàng.

Do vậy, ở các xứ Tây Âu và Mỹ, nhất là các tiểu bang miền Nam khi đến mùa Thu đi kèm với sự mở cửa của thị trường kinh tế rất có thể dẫn đến làn sóng lây lan của COVID-19 dâng trào trở lại.

Không riêng gì COVID-19, tất cả các bệnh dịch đều có khuynh hướng tái phát ở nhiều “đợt sóng” khác nhau. Sau đợt sóng đầu tiên thì sẽ tiến qua giai đoạn thoái trào. Nhưng do sự bùng phát của virus ở nhiều thời điểm khác nhau, và tùy vào điều kiện ở mỗi địa phương, những đợt sóng thứ nhì hay thứ ba có thể tái phát hiện. Những con sóng sau này có thể vĩ đại hay li ti tùy theo trường hợp.

Một cơn đại dịch như COVID-19 càng kéo dài thì tầm ảnh hưởng càng rộng và khả năng tái phát hiện của đợt sóng thứ nhì càng cao.

Trong đợt sóng thứ nhì của COVID-19, mức độ tác hại còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố, ví dụ như sự tuân thủ về cách ly xã hội, bao nhiêu người chịu khó mang khẩu trang, tầm ảnh hưởng của các phương pháp thử nghiệm và nhất là thuốc chủng ngừa có ra đời kịp hay không. Khi bàn về thuốc chủng ngừa, yếu tố về sự biến dạng về gene của virus Corona có thể làm giảm bớt sự hiệu nghiệm và thời điểm ra đời sớm hay trễ của thuốc vaccine. Còn về khẩu trang, nghiên cứu cho thấy khả năng giảm độ lây lan chỉ vào khoảng 8%.

Nói chung, khả năng tái bùng nổ của COVID-19 là một điều dự đoán, không ai biết chắc chắn sẽ xảy ra hay không. Cũng có thể thay vì một đợt sóng thứ hai cơn sóng đại dịch hiện nay sẽ không bao giờ chấm dứt và sẽ kéo dài.

Dù sao đi nữa hy vọng là sự tái phát sẽ không đến nỗi phải đưa đến quyết định phong tỏa lần hai trên toàn thế giới. Hiện nay, các giới chức lãnh đạo đang cân nhắc một cách e dè và thận trọng giữa việc tái phát động guồng máy kinh tế và khả năng tái phát đại dịch.

Trong khi đó, ở cương vị cá nhân, ta vẫn nên thận trọng, tránh được phần nào hay phần ấy nhưng cũng không nên tiêu cực thái quá.

Khủng bố kiểu 11 Tháng Chín có thể ngăn chặn bớt, nhưng nếu kẻ khủng bố lại là một loại virus thì khó mà lường. Nhưng không lẽ, ta phải trốn khủng bố bằng cách ở nhà hoài cũng không được! Sau biến cố 11 Tháng Chín người ta cũng quen dần với những thói quen mới khi đi du lịch.

Sau cơn đại dịch COVID-19 cũng thế, chúng ta sẽ có những thói quen mới về cá nhân cũng như tương quan xã hội được hình thành. Và cho dù thói quen nào đi nữa thì việc giữ gìn sức khỏe, thay đổi lề lối sống vẫn là điều cơ bản mà ta có thể thực hiện được.

BS Hồ Ngọc Minh