BM: Con đường của anh hùng qua các thời kỳ lịch sử

Các Hiệp sĩ của Vua Arthur nhìn thấy Chén Thánh khi họp mặt tại Bàn tròn để kỷ niệm Lễ Hiện Xuống. Khung cảnh này được mô tả trong một thủ bản thế kỷ 15 "Lancelot và Chén Thánh".

Từ thần thoại Hy Lạp đến Vua Arthur đến Hầu tước de Lafayette, những vị anh hùng này đều có chung một công thức để thành công.

Trong vài tháng qua, tôi đã nghiên cứu ý nghĩa của việc trở thành một anh hùng.

Tôi bắt đầu với thần thoại Hy Lạp, đắm mình trong cuộc phiêu lưu của những vị anh hùng như Hercules, Perseus, Theseus và những anh hùng khác. Sau đó tôi khám phá những truyền thuyết về Vua Arthur và các Hiệp sĩ Bàn tròn của ông. Sau ánh hào quang và cuộc phiêu lưu văn học này, tôi tìm thấy câu chuyện về ngài Gilbert du Motier, thường được biết đến với cách gọi là Hầu tước de Lafayette, một trong những vị anh hùng của Cách mạng Mỹ. Là bạn thân của ngài George Washington và là một quân nhân dũng cảm và nhiệt huyết, ông Lafayette là một trong những người đóng góp chính vào chiến thắng của nước Mỹ trong Chiến tranh giành độc lập. Không có gì là ngạc nhiên khi hơn 50 thành phố và đường phố trên khắp đất nước Hoa Kỳ mang tên ông.

Suy ngẫm về những tháng khám phá vừa qua, tôi nhận ra rằng những anh hùng này – dù là thần thoại, huyền thoại hay lịch sử – không chỉ truyền cảm hứng, mà họ còn chia sẻ những đặc điểm tính cách quan trọng. Trong hoàn cảnh hỗn loạn ngày nay, những câu chuyện của họ là những lời nhắc nhở đặc biệt có giá trị về di sản văn hóa nhân loại chúng ta.

Dưới đây là ba đặc điểm chung xuất hiện từ những câu chuyện và những anh hùng đã gây ấn tượng với tôi:

Dòng dõi quý tộc

Cho dù đó là những anh hùng trong thần thoại Hy Lạp, Vua Arthur hay hầu tước de Lafayette, thì một khía cạnh chung của họ là xuất thân từ dòng dõi quý tộc. Trong thần thoại Hy Lạp, nhiều anh hùng có nguồn gốc bán thần. Họ là con của các vị thần và các công chúa ở hạ giới. Vì vậy, họ vừa là con của trời và vừa là con cháu của hoàng tộc, là hiện thân của sự hợp nhất giữa trời và đất. Vì lý do này, họ thường có sức mạnh siêu phàm, trí thông minh và sự tài tình vượt trội, và tất nhiên là có sự giúp đỡ của thần thánh. Đó là lý do tại sao họ có thể làm những điều mà không một người bình thường nào có thể làm được và lần lượt dẫn dắt và truyền cảm hứng cho con người bằng tấm gương của họ.

Hình minh họa của N.C. Wyeth từ cuốn “Vua Arthur của Cậu bé: Câu chuyện của Ngài Thomas Malory về vua Arthur và các Hiệp sĩ Bàn tròn” của Sidney Lanier, New York, Charles Scribner’s Sons, 1922.

Tầm quan trọng của dòng dõi quý tộc cũng được tìm thấy trong các câu chuyện về Vua Arthur và các Hiệp sĩ Bàn tròn của ông. Khi Arthur trẻ tuổi phát hiện ra thanh kiếm trong đá, ông là một cận thần, con trai thứ hai của một nhà quý tộc. Ngay khi rút được thanh kiếm, pháp sư Merlin bất ngờ tuyên bố rằng ông là người con thất lạc của cố Quốc vương Uther Pendragon.

Arthur rút được thanh kiếm ra khỏi đá không chỉ vì ông sở hữu những phẩm chất đặc biệt, mà còn vì xuất sinh từ [dòng dõi] hoàng gia đã định sẵn cho ông vai diễn này, một số phận được pháp sư Merlin theo dõi cẩn thận, người không chỉ có phép thuật mà còn có khả năng thấu thị.

Khi Arthur tự phong vua, ông đã tập hợp xung quanh mình những Hiệp sĩ Bàn Tròn cao quý.

Đây là những người con trai của các vị vua đã thề trung thành với ông. Dòng dõi của họ là một phần quan trọng trong danh tính của họ, vì họ là những hiệp sĩ quý tộc nhờ xuất thân hoàng tộc và phẩm chất ưu việt, họ đã được nuôi dưỡng bằng cách tôn trọng những lý tưởng cao đẹp. Nói cách khác, họ luôn khao khát trở nên cao quý.

Chúng tôi cũng nhận thấy tầm quan trọng của dòng dõi quý tộc trong lịch sử của Hầu tước de Lafayette. Trong nhiều thế hệ, những người đàn ông trong gia đình ông đã sống và hy sinh vì nước Pháp trên các chiến trường. Ông Lafayette thuộc về giới quý tộc lâu đời, trong lịch sử đã cống hiến hết mình để bảo vệ đất nước và dân tộc của mình.

Tổ tiên của ông Lafayette có những hiệp sĩ đã chiến đấu trong các cuộc Thập tự chinh, Chiến tranh Trăm năm và cùng với Joan of Arc trong các trận chiến đánh bại người Anh. Cha của ông Lafayette đã bị người Anh sát hại trong Chiến tranh Bảy năm khi ông mới 2 tuổi.

Mặc dù từng thuộc một trong những gia đình giàu có nhất nước Pháp, nhưng cậu bé Lafayette lớn lên ở vùng nông thôn và chơi đùa cùng những người bạn nông dân. Cậu không coi đặc quyền cao quý của mình là hiển nhiên, mà ngay từ nhỏ, cậu đã có một mong muốn mạnh mẽ để đạt được vinh quang trong cuộc chiến đấu bảo vệ người dân của mình. Năm 11 tuổi, Lafayette rời quê nhà đến Paris, nơi cậu nhanh chóng gia nhập vào giới quý tộc và hoàng gia. Các mối quan hệ mà ông gầy dựng nhờ sự giàu có và dòng dõi của mình là điều cần thiết cho cuộc Chiến tranh giành độc lập của Mỹ vài năm sau đó.

Khát vọng cao quý

Tất cả những anh hùng này đều có khát vọng cao cả, vượt trên giới hạn của cuộc sống bình thường của họ. Đặc biệt, các anh hùng trong thần thoại Hy Lạp hoàn thành các nhiệm vụ dường như bất khả thi. Mặc dù họ nhận được sự giúp đỡ trên đường đi, thường là đến từ các vị Thần, nhưng niềm tin vào khả năng thực hiện sứ mệnh của họ vẫn không hề dao động. Vị hoàng tử Theseus trẻ tuổi của Athen đã lên đường giết chết Minotaur [một quái vật nửa người nửa bò], quyết tâm chấm dứt nỗi đau khổ và tủi nhục của dân tộc mình. Nhạc sĩ Orpheus đã vượt qua các rào cản của Âm phủ để đưa nàng Eurydice – tình yêu của anh trở lại. Hercules dũng mãnh đã đảm nhận 12 kỳ tích siêu phàm để bồi hoàn tội lỗi khủng khiếp của mình.

Perseus cầm đầu của quỷ Medusa, 1554, tác phẩm điêu khắc bằng đồng của Benvenuto Cellini, Loggia dei Lanzi, Florence, Ý.

Đối với các Hiệp sĩ Bàn tròn, phụng sự Vua Arthur trong khi tuân thủ các nguyên tắc của Bộ luật Hiệp sĩ là mục tiêu tối cao của họ. Cho đến sự sụp đổ bi thảm của triều đình, các hiệp sĩ phải đối mặt với các cuộc chiến tranh và các trận chiến cá nhân với lòng dũng cảm và phẩm giá. Họ không né tránh bất kỳ thử thách nào và sẵn sàng bảo vệ nhà vua của mình trong bất kỳ hiểm họa nào, kể cả phải hy sinh tính mạng của họ.

Sự tận tâm đối với tiêu chuẩn hiệp sĩ, cho dù không hoàn hảo thì cũng là bằng chứng cho việc họ theo đuổi những mục tiêu cao cả và những giá trị vượt trội. Những điều này bao gồm tình yêu đối với Thiên Chúa và Tổ quốc, lòng dũng cảm khi đối mặt với kẻ thù, sự trung thực và chính trực, tấm lòng bao dung, nhân hậu, công lý và bảo vệ kẻ yếu. Trong những câu chuyện về Vua Arthur, có rất nhiều ví dụ về các hiệp sĩ sẵn sàng từ bỏ mạng sống của mình để bảo tồn các nguyên tắc về danh dự và sự chính trực.

Đối với Lafayette, khát vọng cao cả của ông được thể hiện ở một niềm tin vững chắc và sự cống hiến cho số phận của nước Mỹ và cuộc đấu tranh vì tự do và độc lập. Trong những ghi chép của mình, ông nhớ lại: “Ngay từ giây phút đầu tiên khi tôi nghe xướng lên cái tên nước Mỹ, tôi đã yêu thích nó. Ngay từ khi biết đất nước này đấu tranh cho tự do, tôi đã thắp lên khao khát đổ máu vì đất nước ấy. “

Niềm tin vững chắc về chính nghĩa của người Mỹ đã khiến chàng thanh niên Lafayette, 19 tuổi, bỏ lại cuộc sống giàu sang cùng với đặc quyền ở Pháp để chiến đấu cho một dân tộc và chính nghĩa ở ngoại quốc. Nhưng ông Lafayette cảm thấy rằng mảnh đất xa xôi này có một định mệnh mạnh mẽ đáng để bảo vệ. Trong bức thư gửi vợ viết năm 1777 trên con tàu đưa ông tham gia Chiến tranh giành độc lập, ông viết: “Hạnh phúc của nước Mỹ gắn bó chặt chẽ với hạnh phúc của cả nhân loại; nước Mỹ sẽ trở thành nơi cư ngụ đáng kính và chắc chắn của đức tính trung thực, lòng khoan dung, bình đẳng và tự do tĩnh tại.”

Hy sinh cá nhân

Không có hành động anh hùng nào mà không có sự hy sinh cá nhân. Trong thần thoại Hy Lạp, các anh hùng đã trải qua những khảo nghiệm khắc nghiệt để thử thách đức tin, lòng dũng cảm và sức chịu đựng của họ. Họ từ bỏ những mong muốn về sự thoải mái và cuộc sống bình lặng và sẵn sàng đối mặt với những nguy hiểm không thể tưởng tượng được.

Đôi khi sự hy sinh của họ thể hiện theo những cách còn tinh tế khi liên quan đến niềm tự hào và danh tiếng của họ, chứ không chỉ là sức nóng của trận chiến. Ví dụ, để dạy cho người anh hùng Hercules một bài học về sự khiêm tốn, người cha thần thánh của anh ta là thần Zeus đã khiến Hercules chịu hơn một năm làm nô lệ cho Nữ hoàng Omphale của Lydia. Nữ hoàng nhiều lần chế nhạo người anh hùng kiêu hãnh, thậm chí ra lệnh cho anh ta ăn mặc như một phụ nữ và tham gia cùng những người hầu gái của mình trong các công việc của nữ giới, chẳng hạn như kéo sợi và may vá. Tuy nhiên, Hercules đã chịu đựng sự trừng phạt này để sửa chữa những sai lầm trong quá khứ của mình, tự tin rằng anh sẽ lấy lại được vị thế anh hùng của mình sau khi được giải thoát.

Hercules chiến đấu với một thủy quái thân rắn trong bức tranh Hercules và Thủy quái, khoảng năm 1475, của Antonio del Pollaiuolo. Tranh màu keo trên gỗ, phòng trưng bày Uffizi, Florence

Vua Arthur và các hiệp sĩ của ông cũng phải hy sinh cá nhân, và giống như Hercules, họ không chỉ chịu đựng những nguy hiểm của trận chiến mà còn kêu gọi hy sinh hạnh phúc cá nhân của mình. Một ví dụ đáng nhớ là câu chuyện về Hiệp sĩ Gauvain kiêu hãnh, người đã đồng ý kết hôn với một phù thủy già để cứu mạng vua Arthur. Ông Gauvain không chỉ cưới bà mà còn đối xử với bà bằng tất cả sự lịch thiệp và tôn trọng dành cho một vị hôn thê. Ông không hề biết mình đang bị thử thách: người vợ xấu xí của ông thực sự là một mỹ nhân cải trang, người đã đến để thử thách sự cao quý của tinh thần hiệp sĩ của ông.

Tác giả Howard Pyle đã sử dụng câu chuyện của Hiệp sĩ Gauvain để dạy người đọc tôn trọng bổn phận và trách nhiệm của họ. Trong phụ lục lịch sử, ông viết: “Tương tự như vậy, khi bạn cống hiến tận tâm cho nghĩa vụ của mình, bạn sẽ trở nên cao quý như hiệp sĩ thiện lương và quý ông Gauvain này; vì một người đàn ông không cần thiết phải mặc áo giáp để trở thành một hiệp sĩ thực thụ, nhưng chỉ cần anh ta cố gắng hết sức với sự kiên nhẫn và khiêm nhường, như anh ta đã được lệnh phải làm.”

Ông Lafayette cũng đã dành sự hy sinh cá nhân to lớn để trợ giúp sự nghiệp giành độc lập của Hoa Kỳ. Không chỉ tự trang trải chi phí cho chuyến đi tình nguyện ở Mỹ, ông còn xông pha tại trung tâm của các trận chiến, dẫn dắt quân đội của mình bằng những chiến lược khôn ngoan, và đồng cam cộng khổ với của họ.

Mặc dù tự hào và khao khát vinh quang, ông Lafayette vẫn khiêm tốn và tôn trọng các nhà lãnh đạo Mỹ của mình, đặc biệt là Tướng George Washington, người mà ông vô cùng kính trọng. Cuối cùng, ông Lafayette đã đóng một vai trò quan trọng trong cuộc Cách mạng Hoa Kỳ, không chỉ nhờ những thành công trong xông pha trận mạc, mà còn giành được sự ủng hộ đáng kể của Vua Louis XVI của Pháp, người mà người Mỹ cần để đạt được chiến thắng cuối cùng. Năm mươi năm sau ngày độc lập, khi ông Lafayette trở lại Mỹ trong một chuyến du lịch, ông đã được tưởng thưởng bằng những đám đông tưng bừng gồm hàng chục nghìn người biết ơn, cho thấy những hy sinh của ông cho đất nước của họ không hề vô ích.

Ngài George Washington và Hầu tước de Lafayette tại Valley Forge, của John Ward Dunsmore, 1907.

Cuối cùng, những anh hùng này, dù từ thần thoại Hy Lạp, Vua Arthur và Hiệp sĩ Bàn tròn, hay Hầu tước de Lafayette, đều có thể dạy cho chúng ta nhiều bài học quý giá. Dù là huyền thoại hay lịch sử, những câu chuyện này đều tạo thành những bài học quý báu cho chúng ta, quá khứ của những tập thể được dùng làm tiêu chuẩn cho những sứ mệnh cá nhân của chúng ta trong cuộc sống. Cuối cùng, chúng ta phải nhận ra bổn phận và trách nhiệm của mình và đảm nhận những nhiệm vụ cao cả mà số phận đã đặt trên con đường của chúng ta.

Huệ Giao