BM: Lo ngại về các loại pin sử dụng trong xe hơi và xe đạp

Vụ hỏa hoạn này làm người dân nghĩ ngay đến xe điện, loại phương tiện được gọi là xe năng lượng mới, đã được chính quyền Trung cộng quảng bá rầm rộ trong nhiều năm.

Vụ hỏa hoạn thảm khốc do xe đạp điện gây ra đã bùng phát tại một khu chung cư ở Trung cộng, khiến nhiều người thiệt mạng. Điều này đã làm dấy lên mối lo ngại trong dân chúng về độ an toàn của các loại pin sử dụng trong xe đạp điện và xe hơi.

Khoảng 4 giờ sáng ngày 23/02, một đám cháy bùng phát tại tòa nhà 34 tầng ở Nam Kinh, thủ phủ tỉnh Giang Tô, Trung cộng. Các video trực tuyến cho thấy cột khói dày và ngọn lửa bốc lên từ tòa nhà này, sau đó lan ra nhiều tầng khác.

Tòa nhà bị cháy là khu dân cư “Minh Thượng Tây Uyển” ở quận Vũ Hoa Đài. Phải đến rạng sáng hôm sau, ngọn lửa mới được dập tắt, và các bức tường bên ngoài vẫn còn vết cháy đen.

Vào ngày 24/02, chính quyền địa phương thông báo rằng vụ hỏa hoạn đã khiến 15 người tử vong và 44 người phải nhập viện, trong đó có một người trong tình trạng nguy kịch và một người khác trong tình trạng nghiêm trọng.

Theo ông Lương Quân (Liang Jun), đội trưởng Đội cứu hỏa Nam Kinh, đám cháy này khởi phát từ bãi đậu xe đạp điện dưới tầng trệt ở vị trí được nâng cao trong Tòa nhà số 6. Tuy nhiên, họ vẫn đang tiến hành điều tra thêm để tìm ra nguyên nhân cụ thể.

Cháy xe đạp điện không phải là hiện tượng hiếm gặp

Các vụ hỏa hoạn do xe đạp điện gây ra không phải là chuyện hiếm gặp ở Trung cộng. Theo thống kê của Cục Cứu hỏa và Cứu hộ Quốc gia Trung cộng, tổng cộng có 21,000 vụ cháy xe đạp điện được ghi nhận trên toàn quốc vào năm 2023, tăng 17.4% so với năm 2022. Vào năm 2022, có 18,000 vụ cháy xe đạp điện, tăng 23.4% so với cùng thời kỳ năm trước.

Cục Cứu hỏa và Cứu hộ Quốc gia cũng nêu ra rằng do nhiều vụ cháy xe đạp điện không gây cháy các vật thể xung quanh và hầu hết những người liên quan đều không trình báo nên con số thực tế có thể cao hơn những gì được báo cáo.

Thống kê cho thấy 80% vụ cháy xe đạp điện xảy ra trong quá trình sạc pin. Mặc dù hồi tháng 08/2021, Trung cộng đã thực thi “Quy định Quản lý An toàn Phòng cháy Chữa cháy đối với Các tòa nhà Dân dụng Cao tầng,” trong đó nghiêm cấm đậu xe hoặc sạc xe đạp điện ở hành lang công cộng, hành lang di tản, cầu thang bộ, hoặc lối thoát hiểm của các tòa nhà dân dụng cao tầng, nhưng nhiều người vẫn mang xe đạp điện hoặc pin vào tòa nhà để sạc. Khu dân cư nơi xảy ra vụ hỏa hoạn lần này là một ví dụ điển hình.

Trên thực tế, khu dân cư này cũng từng xảy ra một vụ hỏa hoạn cách đây vài năm trước.

Theo một bản tin từ Đài Phát thanh và Truyền hình Nam Kinh hồi tháng 04/2022, một vụ hỏa hoạn đã xảy ra ở Tòa nhà số 2 của khu dân cư Minh Thượng Tây Uyển vào năm 2019, nguyên nhân đám cháy cũng do một chiếc xe đạp điện gây ra. Một chủ sở hữu cho biết đã đếm được hơn 180 chiếc xe đạp điện đậu dưới tầng trệt ở vị trí được nâng cao vào lúc 8 giờ tối. Ngọn lửa đã phá hủy hơn 20 căn hộ. Nhưng may mắn là vụ việc xảy ra vào ban ngày, nên không có thương vong về người.

Tại sao xe đạp điện dễ bị cháy?

Về lý do tại sao xe đạp điện lại dễ bị cháy, ông Hướng Quan Vũ (Xiang Guanyu), một trưởng trạm của Đội cứu hỏa Vũ Hán, nói với truyền thông địa phương rằng có ba nguyên nhân chính:

Sạc quá lâu khiến pin quá nóng, phồng lên, thậm chí phát nổ.

Hệ thống dây điện bị ‘lão hóa’. Việc sử dụng xe đạp điện trong thời gian dài có thể khiến hệ thống dây điện bên trong bị lão hóa và dão dần, dẫn đến rò rỉ, tiếp xúc kém, hoặc chập mạch.

Sử dụng bộ sạc không đúng cách, chẳng hạn như sử dụng lẫn lộn các thiết bị sạc của các hãng xe đạp điện khác nhau, có thể làm hỏng pin. Bộ sạc phải tương thích với mẫu pin.

Ông Trần Quốc Lương (Chen Guoliang), giám đốc an toàn tại Công ty Công nghệ Xe hơi Lam Đồ (Lan Tu Automotive) ở Vũ Hán, nói thêm rằng nếu pin chịu tác động của ngoại lực hoặc tự biến đổi (do yếu tố bên trong), dẫn đến hiện tượng bất thường hoặc rò rỉ, thì cũng có thể gây ra cháy và nổ. Ngoài ra, việc kết nối dây điện trái với tiêu chuẩn về nguồn điện cũng sẽ gây ra mối nguy hiểm đáng kể về an toàn, vì bộ sạc và ổ cắm gia dụng không được thiết kế để sạc dòng điện cao liên tục, dễ bị quá tải, dẫn đến hỏa hoạn.

Pin kém chất lượng cũng là một trong những nguyên nhân gây cháy. Theo báo cáo của Cục Quản lý Nhà nước về Quy chế Thị trường của Trung cộng công bố năm ngoái, tỷ lệ pin xe đạp điện bị hỏng lên tới 21%.

Hơn nữa, việc sử dụng pin acid chì an toàn hơn ngày càng giảm, còn pin lithium dễ cháy nổ đang dần chiếm lĩnh thị trường có liên quan đến các quy định chính thức.

Pin acid chì từ lâu đã thống lĩnh thị trường xe đạp điện Trung cộng. Loại pin này không chỉ rẻ mà chất điện phân trong pin còn chứa acid sulfuric, khiến loại pin này ít có thể tự phát cháy và nổ. Tuy nhiên, nhược điểm của loại pin này là trọng lượng nặng, dung lượng pin hạn chế, và tuổi thọ ngắn hơn, thông thường có thể đạt 400 vòng sạc-xả đổ lại.

Năm 2018, Cục Quản lý Nhà nước về Quy chế Thị trường của Trung cộng đã ban hành “bộ quy chuẩn quốc gia” cho xe đạp điện, quy định tốc độ thiết kế tối đa của xe đạp điện không được vượt quá 25 km (15.5 dặm) một giờ, điện áp danh định của pin không được vượt quá 48 volt, và tổng trọng lượng của xe (bao gồm cả pin) không được vượt quá 55 kg (121 lbs).

Về trọng lượng, pin acid chì 48V 12Ah nặng khoảng 16 kg (35 lbs). Điều này có nghĩa là việc sử dụng pin acid chì đòi hỏi phải giảm tổng quãng đường đi được. Ngược lại, pin lithium có cùng dung lượng chỉ nặng khoảng 4 kg (8,8 lbs), mật độ năng lượng cao hơn và thời gian sạc ngắn hơn. Vì vậy, sau khi ban hành các quy định mới, pin lithium đã nhanh chóng thâm nhập thị trường.

Những lo ngại về an toàn đối với pin xe điện

Vụ hỏa hoạn ở Nam Kinh khiến công chúng nghĩ ngay đến xe điện, hay còn gọi là xe năng lượng mới, mà chính quyền Trung cộng đã quảng bá mạnh mẽ trong nhiều năm.

Các loại pin năng lượng mới phổ biến hiện nay bao gồm pin lithium sắt phosphate và pin lithium ternary (pin thứ cấp lithium sử dụng ba oxit kim loại chuyển tiếp là niken-coban-mangan). Cả hai đều là pin lithium.

Mặc dù ít được nghe thấy trên truyền thông nhưng số vụ hỏa hoạn liên quan đến xe năng lượng mới cũng rất lớn. Theo thống kê từ các cơ quan quản lý tình trạng khẩn cấp, chỉ riêng trong quý I năm 2023, tỷ lệ tự bốc cháy của xe năng lượng mới đã tăng 32%, trung bình mỗi ngày có 8 xe năng lượng mới bốc cháy (tính cả trường hợp tự bốc cháy).

Tại Hội nghị China EV100 ở Bắc Kinh vào tháng 04/2023, ông Tôn Thế Cương (Sun Shigang), một học giả của Viện Hàn lâm Khoa học Trung cộng, tuyên bố rằng pin lithium-ion phải đối mặt với một số thách thức lớn, bao gồm cả những tai nạn an toàn thường xuyên xảy ra. Ông tiết lộ rằng có khoảng 3,000 vụ cháy xe năng lượng mới ở Trung cộng vào năm 2021.

Theo thống kê từ kênh YouTube “Insight into China,” hàng trăm video trên Douyin, phiên bản Trung cộng của TikTok, cho thấy cảnh những chiếc xe điện của hãng BYD, một thương hiệu nổi tiếng của Trung cộng, đã tự bốc cháy.

Shawn Lin & Cindy Li & Hồng Ân