BM: Tình trạng thiếu nhân lực “tay nghề” đang làm tê liệt một số ngành ở Hoa Kỳ

Hè này, nhiều sinh viên mới ra trường thuộc Thế hệ Z sẽ lập tức nhận ra hiện thực phũ phàng rằng họ phải gánh khoản nợ học phí cao nhưng lại có rất ít bảo đảm là sẽ tìm được việc làm sau khi tốt nghiệp đại học. Vấn đề nan giải này là lý do tại sao nhiều người hiện đang gợi ý rằng khuyến khích học sinh tốt nghiệp trung học theo học các ngành nghề có kỹ năng cao không chỉ là một giải pháp thay thế phù hợp mà còn có thể giúp cứu vãn được một số ngành đang tuyệt vọng tìm kiếm nhân sự mới.

Từ thợ sửa ống nước và thợ điện đến thợ hàn, thợ cơ khí xe hơi, và cho đến công nhân xây dựng, số cơ hội việc làm trong những ngành nghề thủ công cần kỹ năng cao này đang vượt xa số nhân sự sẵn có để lấp đầy nhu cầu.

Theo một nghiên cứu gần đây của công ty tư vấn quản lý McKinsey, từ năm 2022 đến năm 2032, số cơ hội việc làm cho thợ thủ công tay nghề cao hàng năm dự kiến sẽ cao hơn 20 lần mức tăng ròng nhân viên mới hàng năm (mức tăng ròng là sự chênh lệch giữa số nhân viên thuê mới và số nhân viên nghỉ làm trong cùng một khoảng thời gian), khiến các công ty thiệt hại hơn 5.3 tỷ USD mỗi năm.

Theo tổ chức bất vụ lợi đại diện cho các giám đốc đào tạo nghề nghiệp và kỹ thuật (CTE) cấp tiểu bang Advance CTE, năm 2023, với sự chú trọng hơn vào tình trạng thiếu lao động tay nghề cao, 47 tiểu bang đã ban hành 115 chính sách liên quan đến đào tạo nghề nghiệp và kỹ thuật.

Theo ông Kevin Koehler, chủ tịch Hiệp hội Xây dựng Michigan (CAM), một phần nguyên nhân khan hiếm thợ thủ công có tay nghề cần thiết cho công việc là sự kỳ thị gắn liền với việc lựa chọn con đường sự nghiệp đó thay vì học đại học.

Ông nói: “Rõ ràng, đó là vấn đề với những học sinh sắp tốt nghiệp trung học. Điều họ không nhận ra là các ngành nghề thủ công mang lại những lợi ích toàn diện, một số công việc mang lại hơn 100,000 USD mỗi năm để chu cấp cho gia đình của họ.”

Tuy nhiên, một yếu tố có thể tiếp thêm lòng nhiệt thành cho sinh viên Thế hệ Z là thành phần công nghệ hiện có trong nhiều công việc sẵn có này, ông Koehler cho biết.

“Mọi thứ đang được điện toán hóa, từ xây dựng mô hình trực tuyến, sử dụng thiết bị bay điều khiển từ xa bằng vô tuyến tại các địa điểm làm việc, cho đến rất nhiều công việc in 3D. Điều đó đang tạo thêm sức hấp dẫn mới cho một số học sinh,” ông nói.

Tuy nhiên, các tiểu bang có ngành sản xuất phát triển như Michigan đang bị ảnh hưởng đặc biệt nặng nề bởi tình trạng thiếu thợ thủ công lành nghề. Theo Sở Lao động và Cơ hội Kinh tế Michigan, chỉ riêng các vị trí lao động thủ công tay nghề cao sẽ tạo ra khoảng 47,000 cơ hội việc làm hàng năm cho đến năm 2028.

Ông Koehler cho biết một trong những yếu tố quan trọng hơn mà ông nhận thấy là sự thiếu chú trọng vào các ngành nghề thủ công cần kỹ năng ở nhiều trường trung học trên toàn quốc, bao gồm cả ở Michigan.

“Các môn học nghề và nghệ thuật thường là những khoản mục chi tiêu đầu tiên bị cắt giảm trong ngân sách trường học,” ông nói. “Chúng tôi đang vận động rất nhiều và liên tục tập trung trước Cơ quan lập pháp Michigan, để xin tài trợ nhằm hỗ trợ một số môn học như vậy. Nghe này, học sinh cần được thông báo rằng họ sẽ tốt nghiệp các chương trình đào tạo nghề này với chứng chỉ để kiếm được việc làm chứ không phải là ra trường với khoản nợ 124,000 USD tiền học phí đại học.”

Tình trạng tiến thoái lưỡng nan về việc thiếu thợ thủ công có kỹ năng cao đang ảnh hưởng đến nhiều ngành nghề, bao gồm cả các công ty xây dựng nhà đang cố gắng bổ sung cho nguồn cung cấp nhà ở tồn kho đang cạn kiệt dần ở Hoa Kỳ.

Nguồn nhân lực là mối quan tâm hàng đầu

Hiệp hội các Nhà thầu Xây dựng Nhà ở Quốc gia (NAHB) nhận thấy trong một cuộc khảo sát rằng nguồn nhân lực là mối quan tâm hàng đầu của ngành này, với 85% số nhà thầu dự kiến sẽ gặp vấn đề về chi phí và tính sẵn có của nguồn nhân lực trong tương lai, tăng từ mức 13% vào năm 2011.

Trong hơn một thập niên, các chủ cửa hàng sửa chữa xe hơi đã phải chật vật để tìm đủ kỹ thuật viên để làm việc trên những chiếc xe hơi mà khách hàng của họ mang đến.

Một nghiên cứu gần đây của TechForce Foundation cho thấy số lượng học viên tốt nghiệp hoàn thành chương trình sau trung học trong lĩnh vực xe hơi đã giảm 20% kể từ năm 2020, với mức giảm 11.8% xảy ra chỉ trong vòng một năm. TechForce báo cáo rằng Hoa Kỳ sẽ cần số kỹ thuật viên xe hơi nhiều hơn gấp bốn lần so với số lượng học viên sẽ tốt nghiệp trong năm năm tới.

Vấn đề nan giải này đã trở nên quen thuộc với những người đang cố gắng điều hành các cửa hàng sửa chữa xe hơi nhỏ một cách hiệu quả, chẳng hạn như bà Nicole Miskelley, giám đốc của PMR Auto and Diesel Repair ở Marion, Illinois.

Bà nói: “Chúng tôi chắc chắn vẫn đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm thợ cơ khí và thường xuyên thiếu người làm. Hiện tại, chúng tôi có năm khoang [sửa chữa] nhưng chỉ có ba kỹ thuật viên, bao gồm cả chủ cửa hàng.”

Bà Miskelley cho biết các loại xe đến cửa hàng của bà để sửa chữa hiện nay đang khiến việc tìm thợ sửa chữa có mức kỹ năng cần thiết để sửa chữa được những chiếc xe này càng trở nên khó khăn hơn.

“Xe hơi thời nay không giống như xe hơi hồi 20 đến 30 năm trước,” bà nói. “Có rất nhiều thiết bị điện tử liên quan và thợ cơ khí phải học lập trình. Bây giờ quý vị thậm chí còn không thể sửa nổi phanh trên một số loại xe nếu không biết cách tắt các thiết bị điện tử để tiếp cận chúng. Bọn trẻ ngày nay vẫn bị ép vào đại học mà không được học nghề.”

Việc tuyển dụng cho PMR đã trở nên khó khăn đến mức công ty hiện đang phải đăng tin tìm người ở Chicago, cách Marion hơn 5 giờ lái xe.

Bà Miskelley nói: “Thực lòng mà nói, điều tốt nhất chúng tôi có thể hy vọng là họ muốn rời khỏi thành phố và chuyển đến đây để có một cuộc sống đơn giản hơn và có việc làm ngay khi đến nơi.”

Các công ty trên khắp Hoa Kỳ cũng đang nỗ lực tìm kiếm thợ sửa ống nước, thợ lắp đặt đường ống, và thợ lắp đặt đường ống hơi nước. Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ ước tính rằng từ nay đến năm 2031, sẽ có 48,600 vị trí tuyển dụng cho những kỹ năng đó.

Một trong những trở ngại lớn hơn đối với những người như ông Koehler và Hiệp hội Xây dựng Michigan là nâng cao nhận thức cho các trường học, các bậc cha mẹ, và học sinh rằng có những vị trí công việc thủ công sẵn có mà họ có thể đáp ứng được tốt hơn so với những kỹ năng họ có thể đạt được khi có bằng đại học.

Ông nói, “Họ được yêu cầu phải vào đại học và trở thành bác sĩ, nhưng không phải ai cũng có đủ năng lực để hành nghề đó. Có rất nhiều người thông minh nên tham gia những công việc thủ công này vì mức lương liên quan.”

“Tiềm năng là vô hạn đối với họ và họ thậm chí có thể thành lập công ty riêng của mình. Nghe này, công nghệ AI rất tuyệt, nhưng người ta vẫn chưa tìm ra cách áp dụng nó để xây dựng các tòa nhà mới.”

Mark Gilman _ Vân Du