BM: Thế giới của đồng tiền chuyển dịch

Đồng tiền kỹ thuật số Bitcoin

Không giống như trước, thói quen chi tiêu và tiết kiệm đang dần thay đổi. Ở một vài nơi trên thế giới, chúng ta có thể mua mọi thứ chỉ bằng việc "mỉm cười" với những chiếc máy bán hàng.

Các công ty công nghệ khởi nghiệp hiện tại đang đe doạ lật đổ hai trụ cột khổng lồ trong tài chính bao gồm hệ thống ngân hàng và tiền mặt. Nhưng liệu người tiêu dùng có phải trả giá cho việc này?

Bước vào nhà hàng KPro của KFC tại thành phố Hàng Châu phía đông Trung cộng, bạn sẽ chứng kiến khách hàng đang "mỉm cười" khi ăn tối.

Công nghệ "cười để thanh toán" có nghĩa một chiếc máy tính sẽ quét khuôn mặt của khách hàng, xác minh danh tính hồ sơ của họ trên ứng dụng Alipay, và chấp nhận thanh toán.

Công nghệ thanh toán nhận diện khuôn mặt

Điện thoại thông minh cho phép quét dấu vân tay, quét mống mắt và nhận diện giọng nói, thậm chí là cả sự hiện diện của chúng ta trong một cửa hàng, để thanh toán. Gửi một tin nhắn trên điện thoại di động để bắt xe bus hoặc chuyển tiền về nhà rất phổ biến ở châu Phi.

Ông Zhang nói thêm: "Tốc độ thay đổi đột ngột trong lĩnh vực này khiến việc dự đoán chính xác điều gì sẽ xảy ra trong thập kỉ tới trở nên "vô ích".

Nhưng có một điều chắc chắn là: hàng triệu người ngày càng chuyển sang dùng điện thoại thông minh không chỉ để thanh toán, mà còn phục vụ mục đích quản lý tiền bạc - vay tiền, tìm kiếm hợp đồng bảo hiểm hay khuyên góp cho các tổ chức từ thiện.

Thanh toán không dùng tiền mặt ở Trung cộng tăng 63% trong giai đoạn 2014-2015.

Tại Anh, loại hình thanh toán này giờ đây đã vượt qua việc sử dụng tiền giấy và tiền xu. Vì vậy, sẽ có những thách thức đối với tiền mặt trên khắp thế giới.

Trong khi đó, công nghệ đang "tái tạo" lại rất nhiều cấu trúc tài chính. Thế kỷ 16 trước Công nguyên đã chứng kiến việc hàng hoá được quy đổi thành một dạng vỏ tiền tệ.

Sau này, vào thế kỷ thứ 7 trước Công nguyên, tiền xu được đúc ở Lydia, ở Thổ Nhĩ Kỳ "hiện đại", từ Electrum - một hợp kim tự nhiên bằng vàng và bạc được tìm thấy ở lòng sông.

Rất lâu sau, tiền giấy được giới thiệu ở Trung cộng. Được biết đến như là "tiền bay" nhờ sự tiện lợi và nhẹ nhàng, nó được hỗ trợ bởi cơ quan trung ương. Theo Ben Alsop, người quản lý Phòng trưng bày Citi Money tại Bảo tàng Anh quốc ở London, đã giới thiệu một khái niệm quan trọng - niềm tin.

Niềm tin của các nhà chức trách, và sự tin tưởng vào tiền giấy thực sự hữu hiệu. Trong nhiều năm, tiền tệ được chính phủ các nước ban hành thông qua các ngân hàng trung ương.

Hiện tại, "cryptocurrencies"- một thuật ngữ nhắc đến đồng tiền kĩ thuật số - được tạo ra và lưu trữ điện tử trên một hệ thống hoàn toàn phân cấp. Hơn 1000 trong số đó lưu thông trên phạm vi toàn cầu, nổi bất nhất có lẽ phải kể đến Bitcoin.

Ai tiêu tiền mặt trong thời kỹ thuật số?

Những vấn đề này đặt ra câu hỏi lớn về sự kiểm soát và tầm ảnh hưởng.

Ai kiểm soát tiền tê - chính phủ hay mạng lưới máy tính?

Ai kiểm soát việc thanh toán - các công ty công nghệ, các nhà cung cấp thẻ hay các ngân hàng?

Có thể cho là tất cả đều quan trọng, nhưng ai mới thực sự kiểm soát tất cả dữ liệu về giao dịch tài chính, bạn hay họ?

Sức mạnh của dữ liệu

Trong một văn phòng với không gian rộng rãi ở một toà nhà phía đông London là một doanh nhiệp khởi nghiệp về trí tuệ nhân tạo với 12 thành viên với tham vọng cao độ.

Cleo Al hoạt động giống như một trợ lý kĩ thuật có nhiệm vụ kết nối với các tài khoản ngân hàng của người dùng và giúp đỡ họ quản lý tiền bạc. Người dùng thường đặt câu hỏi liên quan đến việc chi tiêu của họ thông qua tin nhắn Facebook, và Cleo sẽ trả lời.

Nhà sáng lập kiêm giám đốc điều hành 27 tuổi Barney Hussey-Yeo nói: "Tôi bắt đầu với Cleo trong việc giải quyết các vấn đề của bản thân,"

"Tôi nghĩ Cleo nổi điên lên vì tôi đã thấu chi quá sâu hàng tháng, vì vậy tôi xây dựng Cleo nhằm mục đích đăng nhập vào tài khoản ngân hàng trực tuyến của mình và nói với tôi khi nào thì tôi không còn tiền.

Cách Cleo trả lời khách hành

Cleo đã thay đổi thói quen chi tiêu của tôi. Nó cũng thay đổi cách tôi nhìn nhận vấn đề tiền bạc, cách tôi "đối xử" với đồng tiền."

Cleo đã được giới ở Anh và hiện tiếp cận được gần 100.000 người sử dụng, nhưng ông Hussey-Yeo mong muốn con số người dùng có thể tăng lên được một tỷ khách hàng trên toàn cầu và "để vượt qua các ngân hàng".

Hoạt động ra sao? Ông nói những trợ lý kỹ thuật này có thể thay thế các ứng dụng ngân hàng, tìm kiếm được những thoả thuận tốt hơn thông qua phân tích dữ liệu giao dịch 12 tháng trước đó, cùng với việc hạn chế bất cứ sự chuyển đổi đột ngột nào.

"Nếu bạn có thẻ tín dụng và bạn đang trả vượt mức, chúng tôi sẽ giúp bạn chuyển đổi. Nếu bạn đang chi quá mức thấu chi và bạn đang phải trả phí, chúng tôi sẽ giúp bạn chuyển đổi. Trong tương lai, chúng tôi cũng sẽ cung cấp các sản phẩm rẻ hơn, tốt hơn và nhanh hơn mà các ngân hàng đang cung cấp, "ông nói.

Cleo sẽ không bao giờ trở thành một ngân hàng bán lẻ, nhưng nó sẽ có một số chức năng giống với các ngân hàng bán lẻ, như trả tiền cho bạn bè và vay tiền. "

Sự tự tin của ông có thể dựa vào bằng chứng từ thị trường Trung cộng, nơi ứng dụng WeChat của Tencent bắt đầu như một dịch vụ nhắn tin di động nhưng giờ đây trở thành một doanh nghiệp lớn cung cấp một loạt các dịch vụ tài chính.

Với nền tảng khách hàng trong độ tuổi từ 20 đến 30, và hiện vẫn chưa có giấy phép với hình thức tín dụng, có những câu hỏi lớn về việc liệu Cleo có thể tiếp cận được với thị trường này và đạt được quy mô cần thiết để có thể chạm tới tham vọng của mình hay không.

Ông Hussey-Yeo cũng nên nắm được những hiểm hoạ đằng sau.

Barney Hussey-Yeo - nhà sáng lập của Cleo

Ông khởi đầu với tư cách là một nhà khoa học về dữ liệu tại công ty cho vay Wonga.

Wonga đang nỗ lực tái tạo lại sau khi trở thành trò cười của giới phê bình vì cho vay phi đạo đức và lỏng lẻo. Kết quả cho thấy lỗ trước thuế của công ty là 65 triệu bảng Anh.

Một dịch vụ có thể làm thay đổi cuộc chơi trên khắp châu Âu và có thể mang lại lợi ích cho các công ty công nghệ tài chính mới như Cleo, sự gia tăng cạnh tranh giữa chúng, là về Dịch vụ thanh toán trực tiếp Thứ hai của Liên minh Châu Âu. (the European Union's Second Payment Services Directive.)

Nó hướng dẫn các ngân hàng mở them các cơ sở thanh toán và dữ liệu khách hàng mà họ kiểm soát đối với bên thứ ba, như các công ty tài chính.

Điều đó có nghĩa lịch sử chi tiêu của khách hàng có thể được chia sẻ với các dịch vụ khác. Các thông tin đó có giá trị. Ví dụ, rất nhiều doanh nghiệp sẽ muốn biết việc bạn chi tiêu nhiều cho xăng xe, do đó chiếc xe là trung tâm của cuộc đời bạn, hoặc bạn hay rơi vào khoản thấu chi vượt mức gần cuối mỗi tháng.

Imran Gulamhuseinwala, người thực hiện quyền ủy thác của Open Banking tại Anh, cho biết:

"Nó cho phép người dùng kiểm soát dữ liệu và thanh toán theo một cách an toàn,"

Ông đang giám sát việc giới thiệu một bộ quy tắc lập trình máy tính ở Anh, được gọi là Giao diện Lập trình Ứng dụng (Application Programming Interfaces), đảm bảo tất cả các dịch vụ và ngân hàng trao đổi được với nhau.

Ezetap

Cuối cùng, chúng cũng sẽ cho phép việc thanh toán được thực hiện trực tiếp, với sự đồng ý của khách hàng. Các ngân hàng sẽ xây dựng các API riêng đối với các nước còn lại của Liên minh Châu Âu, nhưng nhữngg nguyên tắc vẫn sẽ giữ nguyên. Nguyên tắc này tạo ra sức cạnh tranh và theo ông Hussey-Yeo, thay đổi sự cán cân quyền lực.

Nhưng bạn có thể tin tưởng vào ai? Theo Mick McAteer từ Trung tâm Tiếp nhận Tài chính của Anh, người dùng sẽ phải nhận liên tục những thông tin tiếp thị khó hiểu, họ sẽ nhanh chóng tiết lộ và mất kiểm soát thông tin cá nhân, và chỉ có những người am hiểu công nghệ mới được hưởng lợi.

Open Banking, ông nói, là "một ý tưởng dại dột", sẽ dẫn tới việc loại trừ tài chính nhiều hơn cho những người có thu nhập thấp. Ông nói các nhà quản lý vẫn còn ngần ngại việc người dùng sẽ có quyền sở hữu dữ liệu của họ và thay đổi các bảng biểu của ngân hàng mà hiện tại họ chỉ đưa cho người dùng một giao dịch thô.

Thay vào đó, ông cho biết có một sự nguy hiểm là những người dùng này đang bị lợi dụng thông qua việc các doanh nghiệp cung cấp một hình thức cho vay theo hạn thanh toán mới hoặc lạm dụng dữ liệu cùng với thông tin cá nhân khác được tiết lộ trên các phương tiện truyền thông xã hội và các nơi khác bởi những cá nhân thiếu đạo đức.

Khi những chiếc ví trở nên kỹ thuật số

Theo số liệu từ Ngân Hành Thế Giới (World Bank), hai tỷ người trên thế giới không có tài khoản ngân hàng. Con số này đang giảm dần nhờ một phần vào sự nở rộ các tài khoản Money Mobile tại Châu Phi.

Thanh toán thông qua tài khoản Money Mobile

Tuy nhiên, khi các dịch vụ mới đang được phát triển và những hình thức thanh toán mới được phát minh, câu hỏi về những dịch vụ còn lại vẫn sẽ được đưa ra.

Điều gì xảy đến với những người hay bị nhầm lẫn bởi mã QR (mã tương tác chứa thông tin quan trọng), hoặc chỉ có thể trả tiền qua điện thoại di động vì không có mạng lưới chi nhánh ngân hàng?

Đó là câu hỏi hóc búa nhưng đã được giải quyết bởi Ezetap.

Ezetap được giới thiệu vào năm 2011 ở Ấn Độ nơi mà hàng triệu người đã chấp nhận công nghệ di động, đó cũng là nơi mà có số lượng dân số khổng lồ chỉ chấp nhận sử dụng tiền mặt.

Trong bối cảnh chuyển đổi từ một nền kinh tế chỉ dựa trên tiền giấy, Ezetap đã tạo ra một phần mềm cho phép một thương nhân với điện thoại thông minh có thể chấp nhận bất cứ hình thức thanh toán nào và nhìn thấy tiền được chuyển sang tài khoản khác một cách trơn tru.

Cleo- ứng dụng giúp bạn không vung tay quá trán

Hãy thực hiện giao dịch kỹ thuật số chỉ với một đến hai bước và bạn sẽ nắm được khái niệm của các loại tiền tệ kĩ thuật số.

Các nhà đầu tư lớn đã đặt cược vào Bitcoin, đồng tiền kỹ thuật số lớn nhất và hàng trăm đồng tiền cũng đã được tạo ra. Một danh sách ngày càng tăng các nhà nhà bán lẻ chấp nhận Bitcoins, nhưng việc thanh toán bằng đồng tiền kĩ thuật số dường như là một hành động rất hạn hẹp. Biến động giá cả và các chi phí giao dịch cao và vẫn còn đó một mức độ niềm tin không đươc chắc chắn về đồng tiền này.

Vì vậy, tại sao mà các đồng tiền kỹ thuật số lại quan trọng?

Thứ nhất, chúng thách thức các phương thức hiện tại của các doanh nhân huy động tiền. Cái gọi là Coins Initial Coins (ICOs) xem các công ty công nghệ mới thành lập bán các thẻ kỹ thuật số để huy động vốn.

Imran Gulamhuseinwala

Về lý thuyết, các thẻ này sẽ tăng về mặt giá trị miễn là có những người khác tiếp tục đầu tư.

Chiến thuật như vậy sẽ rất nhanh chóng và dễ dàng, nhưng nó cũng có rủi ro và không được kiểm soát - nó không phải là loại hệ thống được các nhà chức trách trung ương khen ngợi. Ngân hàng Nhân dân Trung cộng gần đây đã cấm ICO.

Thứ hai, nhiều người nói rằng chúng có tiềm năng to lớn trong hệ thống hỗ trợ các đồng tiền kỹ thuật số - Chuỗi khối "blockchain".

Blockchain là một "sổ cái" kỹ thuật số cho các giao dịch, thỏa thuận và hợp đồng khi không được giữ ở một nơi, giống như sổ tay quản lý của một ngân hàng cũ, nhưng được phân phối cho hàng ngàn máy tính trên khắp thế giới.

Mỗi giao dịch hoặc thỏa thuận mới được nhập vào một khối, sau đó được cho thêm vào chuỗi. Nếu bất kỳ máy tính nào cố gắng thay đổi giao dịch trước đó, tất cả những người khác sẽ được cảnh báo để nỗ lực ngăn chặn nó.

Trên thực tế, điều này sẽ cắt đứt những bên trung gian nơi mà có nhiệm vụ kiểm tra các giao dịch này, chẳng hạn như các công ty thẻ tín dụng, luật sư, hoặc thậm chí cả các ngân hàng. Về lý thuyết, trao đổi khi mua một tài sản có thể sẽ rất tức thời thông qua blockchain.

Trong cuộc sống hằng ngày của chúng ta, blockchain có thể giúp củng cố khả năng thanh khoản tự động. Bryan Zhang, thuộc Trung tâm Tài chính Cambridge, nói rằng các máy tính thông minh có thể thanh toán cho nhau. Một tủ lạnh thông minh có thể đặt hàng và thanh toán tiền sữa tươi. Trên quy mô rộng hơn, một chiếc máy bay bị trì hoãn có thể tự động trả tiền bồi thường cho hành khách.

Vị thế liệu có giảm sút

Máy ATM kiêm 'ngân hàng trong hộp'

Tất cả những điều này mang lại những rắc rối cho tiền mặt - một "vị vua" trong ngành thanh toán đang tìm lại vị thế của mình.

Tuy nhiên, bằng chứng cho chúng ta biết rằng thời trị vì của nó còn lâu mới chấm dứt. Theo Ngân hàng Thanh toán Quốc tế, việc tiêu thụ các loại tiền giấy và tiền xu vẫn không thay đổi trong các nền kinh tế lớn của phương Tây.

Ở Mỹ, giá trị gia tăng của chúng tăng trong giai đoạn 2011-2015. Số lượng máy rút tiền mặt đã tăng mạnh ở các nước trong khối BRIC như Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung cộng - và thay đổi rất ít ở các nước phương Tây.

Nhưng điều đó không có nghĩa là chúng không phát triển. Các nhà khai thác ATM đã chấp nhận công nghệ mà có thể coi là mối đe dọa lớn nhất đối họ, để tạo nên "một ngân hàng chỉ trong một hộp".

50 năm trước, một đám đông những người mua sắm ở London, Anh, đã chứng kiến lần đầu tiền mặt của máy rút tiền ATM được phân phối bên ngoài một chi nhánh Ngân hàng Barclays.

Nhà khai thác NCR cho biết, máy ATM mới nhất, có liên kết video và tương tác di động, có thể hoàn thành 80% các giao dịch bên trong một chi nhánh.

Tại Bồ Đào Nha, nơi có tỷ lệ máy rút tiền mặt trên đầu người cao nhất ở Tây Âu, mạng lưới này đã mở rộng thêm các hình thức như thanh toán thuế, thanh toán hóa đơn và thậm chí cả vé hòa nhạc và vé xem phim

Máy rút tiền mặt có thể trở thành các chi nhánh ngân hàng mới, nhưng sẽ còn chậm.

Các ngân hàng, mặc dù tài sản của họ rất lớn, nhưng họ có ít sự nhanh nhạy trong việc phát triển sản phẩm mới để cạnh tranh với các công ty khởi nghiệp về công nghệ tài chính.

Máy rút tiền của ngân hàng Barclays Bank

Vì vậy, họ sẽ cần phải hợp tác với những kẻ "phá hoại" tiềm năng hoặc đối mặt với một thách thức từ các công ty công nghệ lớn để có thể đáp ứng được với quy mô của mình.

Trong khi đó, các khách hàng, họ đang cạnh tranh để có thể có lợi từ những sản phẩm rẻ hơn, thuận tiện hơn nhưng phải cảnh giác với những rủi ro mà tự động hóa có thể mang lại.

Đồng tiền lên tiếng, nhưng tiếng nói của nó có thể nhanh chóng bị mã hoá.

Kevin Peachey