BM: Hỏi quốc tịch khi điều tra dân số gây tranh cãi

Cuộc khảo sát dân số Hoa Kỳ được tiến hành 10 năm một lần

Lần đầu tiên kể từ 1950, Bản khảo sát dân số Hoa Kỳ sẽ hỏi người dân rằng liệu họ có phải công dân Hoa Kỳ hay không.

Hai bang California và New York nói sẽ đâm đơn kiện phản đối động thái này, cho rằng bản khảo sát sẽ ngăn cản người nhập cư tham gia cuộc khảo sát dân số.

Giới chức chính quyền Tổng thống Trump nói rằng dữ liệu sẽ giúp chính phủ phân bổ các nguồn lực và thực thi các luật cử tri được thiết kế để ngăn ngừa sự kỳ thị.

Cuộc tổng điều tra dân số được tiến hành theo hiến pháp Hoa Kỳ 10 năm một lần.

Ý nghĩa chính trị

Dân số Mỹ ước tính khoảng 325 triệu người vào năm 2017

Giới chỉ trích nói rằng chính quyền của ông Trump muốn thay đổi cán cân quyền lực chính trị trong bản đồ lập pháp.

Dữ liệu điều tra dân số giúp chính phủ Hoa Kỳ tính toán việc phân bổ nguồn tài chính và thiết lập các khu hành chính cho các cuộc bầu cử liên bang và tiểu bang.

Các bang của đảng Dân chủ với số lượng lớn dân nhập cư cho rằng câu hỏi về quốc tịch sẽ khiến số liệu thu được thấp hơn thực tế do ít người tham gia hơn.

Họ sợ mất ghế trong nghị viện, cũng như quỹ liên bang.

Kristen Clarke, Chủ tịch Ủy ban Luật sư về các Quyền Dân sự, nói với hãng tin Reuters rằng câu hỏi này cho thấy 'chính sách bài ngoại và chống nhập cư từ chính quyền [Trump]'.

Chính quyền Trump nói gì?

Bộ Thương mại Hoa Kỳ, vốn giám sát cuộc tổng điều tra, cho biết hôm 27/3 rằng câu hỏi này được thêm vào sau khi có yêu cầu từ Bộ Tư pháp.

Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross nói ngay cả khi câu hỏi quốc tịch có ảnh hưởng đến số lượng phản hồi, "Việc dữ liệu được thu thập một cách đầy đủ và chính xác từ cuộc khảo sát toàn bộ dân số quan trọng hơn các mối quan ngại đó".

Bộ này chỉ ra rằng các cuộc điều tra dân số quy mô nhỏ hơn cũng yêu cầu người tham gia trả lời họ có phải công dân Mỹ hay không.

Bộ Thương mại Mỹ sẽ phải đệ trình Quốc hội danh sách các câu hỏi điều tra dân số năm 2020 cuối tháng này.

Phát ngôn viên của Nhà Trắng, bà Sarah Sanders, nói: "Tôi cho rằng câu hỏi này sẽ xác định các cá nhân đang sống ở Hoa Kỳ và cung cấp thông tin cho phép chúng tôi thực thi luật pháp và các quy định."

Tổng thống Donald Trump trước đây cho hay, dù không đưa ra bằng chứng, rằng hàng triệu người nhập cư bất hợp pháp đã bỏ phiếu trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2016.

Phản ứng của giới chỉ trích

New York và California, nơi có số lượng lớn người nhập cư, đang tiến hành các hành động pháp lý để ngăn chặn động thái này.

Sáng 28/3, luật sư Xavier Becerra từ California đã nộp đơn ra đề nghị tòa ra phán quyết rằng một cuộc điều tra dân số như vậy là vi phạm hiến pháp Hoa Kỳ.

Ông lập luận rằng câu hỏi này can thiệp vào nghĩa vụ của chính phủ Hoa Kỳ thực hiện một cuộc điều tra dân số đầy đủ.

Tổng chưởng lý New York Eric Schneiderman nói câu hỏi về quốc tịch sẽ "tạo ra một môi trường sợ hãi và ngờ vực trong cộng đồng người nhập cư".

Ông cũng nói rằng câu hỏi sẽ khiến cuộc tổng điều tra không thể chính xác và khó phân phối công bằng tiền thuế liên bang.

Các nhân viên thực thi pháp luật hàng đầu của 19 bang đã gửi thư cho bộ trưởng Thương mại Mỹ để phản đối "những tổn hại to lớn" mà câu hỏi này sẽ gây ra.