BM: Thuế quan của Trump có ngăn chặn được gián điệp Trung cộng?

Công ty AMSC của Mỹ có phần mềm tua bin gió bị đánh cắp bởi công ty Trung cộng từng là đối tác Sinovel Windpower

Dan McGahn nói đó là một trường hợp cố ý giết người.

Nạn nhân là công ty của ông American Superconductor (AMSC), và thủ phạm là một công ty Trung cộng, Sinovel Windpower.

Hai công ty là đối tác, nhưng Sinovel hối lộ một người trong công ty để ăp cắp công nghệ tua bin gió quan trọng của AMSC.

Kết quả là AMSC có trụ sở ở Massachusetts đã nhìn thấy sự sụt giảm doanh thu, giá trị thị trường của công ty giảm mạnh 1 tỷ USD, và phải sa thải hàng trăm nhân viên.

"Đó là hành động giết người tập thể có toan tính", ông McGahn nói.

Hành động gián điệp công nghiệp này bị phanh phui năm 2011, và sau cuộc chiến pháp lý kéo dài 7 năm, một thẩm phán Mỹ tháng trước đã phạt Sinonel 1,5 triệu USD, mức tối đa có thể hiện tại.

Trong khi Sinovel cũng đang tiếp tục trả AMSC một khoản thỏa thuận là 57,5 triệu USD, công ty Mỹ này đang lấy lại một phần thua lỗ mà họ đã phải chịu.

Dan McGahn, ông chủ của AMSC, kêu gọi các công ty Mỹ phải thận trọng khi làm ăn ở Trung cộng

Trường hợp AMSC có lẽ chính xác là điều Tổng thống Trump đã ghi nhớ khi ông giận dữ chống lại gián điệp công nghiệp Trung cộng.

Đầu tháng trước, chính quyền Mỹ áp thuế quan trị giá 34 tỷ USD lên hàng hóa xuất khẩu của Trung cộng, nói rằng đó là kết quả của "việc thực thi thương mại không công bằng" của Trung cộng, bao gồm cả việc ăn cắp tài sản trí tuệ của Hoa Kỳ.

Vài ngày sau, Nhà Trắng cảnh báo rằng mức thuế có thể tăng lên 200 tỷ USD với hàng hóa Trung cộng. Sau đó cách đây ba tuần, Trump dọa sẽ áp thuế quan trị giá tất cả 500 tỷ USD đối với hàng hóa xuất khẩu hàng năm của Trung cộng vào Mỹ.

Liệu chiến lược chung như vậy có buộc các công ty Trung cộng ngừng thực hiện các hành động gián điệp công nghiệp, hay Mỹ nên chuyển sang cách tiếp cận có mục tiêu hơn?

Trước hết, chính xác thì Sinovel đã hối lộ một công nhân AMSC như thế nào?

Thương mại toàn cầu

Khi lĩnh vực năng lượng gió của AMSC lần đầu tiên hợp tác với Sinovel năm 2007, nó được hoan nghênh vì tham vọng toàn cầu và đầu óc kinh doanh vào thời điểm mà các nước trên thế giới đang đổ xô xây ngày càng nhiều trang trại gió.

AMSC biết rằng việc liên kết với công ty Trung cộng đi liền với rủi ro; do đó, nó sử dụng tất cả các loại chiến lước để hạn chế điều này, chẳng hạn như mã hóa mã phần mềm hoặc các 'bộ não' giúp hoạt động các tua bin của họ.

Tuy nhiên, không báo trước, năm 2011 Sinovel cho biết họ không cần bất kỳ lô hàng công nghệ tua bin nào mà họ đã từng mua của AMSC.

Bất chấp những nỗ lực hết sức của công ty Mỹ để bảo vệ bí mật của mình, Sinovel đã hối lộ một nhân viên AMSC, một người quốc tịch Serbia làm việc trong văn phòng của AMSC ở Áo, để chuyển giao phần mềm quan trọng.

Người đàn ông bị nghi ngờ - Dejan Karabasevic - được đề nghị một số tiền, công việc, một căn hộ, một cuộc sống hoàn toàn mới ở Trung cộng. Ông đã bị một tòa án ở Áo kết tội năm 2011.

Tổng thống Trump đã lên tiếng trong các cuộc tấn công vào các hoạt động kinh doanh và thương mại của Trung cộng

Trường hợp của AMSC không phải là hiếm, và các công ty Mỹ trong các lĩnh vực từ kim loại đến vi mạch, viễn thông và vận tải đều phàn nàn về việc các đối thủ Trung cộng ăn cắp công nghệ của họ. Ngay cả công ty bánh quy Mỹ Oreo cũng phải đối mặt với nạn ăn cắp công nghệ của Trung cộng.

Tình hình được cho là tồi tệ đến mức Ủy ban về Ăn cắp Sở hữu Trí tuệ của Mỹ, một cơ quan độc lập của Mỹ bao gồm các đại diện từ khu vực công và tư, ước tính rằng 600 tỷ USD tài sản trí tuệ của Mỹ hàng năm bị Trung cộng ăn cắp.

Ông McGahn chỉ ra rằng các quy tắc về đầu tư nước ngoài tại Trung cộng - như cần phải hợp tác với một công ty Trung cộng - khiến cho các công ty nước ngoài dù cẩn thận nhất cũng gặp khó khăn trong việc bảo vệ bí mật thương mại của họ. Ông cho biết toàn bộ hệ thống đầu tư vào Trung cộng được thiết lập để các công ty địa phương giành chiến thắng.

Chỉ vài tháng sau nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump, các chuyên gia đã họp tại Nhà Trắng - chuyên gia kỹ thuật, nhà hoạch định chính sách, thành viên nội các và giới học giả - để thảo luận cách giải quyết vấn đề.

Sau cuộc điều tra kéo dài bảy tháng, báo cáo của Nhà Trắng cáo buộc Bắc Kinh "nhà nước chỉ đạo, làm gián đoạn thị trường để buộc chuyển giao công nghệ".

Ngành tua bin gió đã chứng kiến sự phát triển của doanh nghiệp trong thập kỷ qua khi các nước trên thế giới đổ xô xây dựng trang trại gió

Chính phủ Trung cộng luôn nói rằng họ đang cố gắng hết sức để ngăn chặn hành vi vi phạm sở hữu trí tuệ, và vào năm 2015 nước này cam kết sẽ xóa bỏ những công ty không thuân thủ luật lệ.

Nhưng Derek Scissors, chuyên gia về Trung cộng tại Viện nghiên cứu Doanh nghiệp Mỹ, nói rằng Trung cộng từ lâu đã là kẻ "hút máu công nghệ".

Theo quan điểm của ông, Bắc Kinh trực tiếp đứng đằng sau các công ty Trung cộng thực hiện các vụ ăn cắp.

"Ý tưởng về việc các công ty này tham gia vào hoạt động gián điệp công nghiệp hàng loạt mà không có sự trợ giúp của chính phủ Trung cộng là không có một chút gì đáng tin", ông Scissors, một trong những chuyên gia tư vấn cho Nhà Trắng về vấn đề này nói. "Người Trung cộng quản lý mọi thứ."

Các nhà quan sát khác cho rằng đó là một quá trình tinh vi hơn.

Mara Hvistendahl, một thành viên của Viện nghiên cứu New America và là tác giả của cuốn sách sắp tới về gián điệp công nghiệp, nói rằng Bắc Kinh chỉ đơn giản "cố tình làm ngơ khi các công ty ăn cắp để mang lại [đột phá công nghệ]".

Số lượng gián điệp công nghiệp ngày càng tăng được cho là do tấn công máy tính từ xa

Cả hai đồng ý rằng các điệp viên bị truy tố bị bắt quả tang không còn nữa. Nó giống như việc bắt giữ người vận chuyển ma túy hơn là kẻ chủ mưu khi giải quyết việc buôn bán ma túy bất hợp pháp, bà Hvistendahl nói.

Hơn nữa, hoạt động gián điệp đang diễn ra ngày càng nhiều trên không gian mạng, cho phép thủ phạm ở xa hàng ngàn dặm ngoài tầm kiểm soát của những người thi hành pháp luật. Tin tặc tinh vi thậm chí có thể không để lại dấu vết đột nhập.

Giáo sư Mark Button, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chống Gian lận của Đại học Portsmouth ở Anh chỉ ra rằng các trở ngại khác cho việc truy tố pháp lý thành công là việc thiếu nguyên đơn sẵn sàng đối mặt với sự vạch trần.

"Hãy tưởng tượng một công ty dược phẩm lớn có một loại thuốc kỳ diệu, nếu thông tin đó bị mất cho một đối thủ cạnh tranh có thể có những tác động tài chính lớn", ông nói. "Nó có thể là nỗi xấu hổ và nó có thể tác động tới giá cổ phiếu."

Vì lý do đó, Giáo sư Button suy đoán rằng việc thiếu các trường hợp điển hình ở Châu Âu trong những năm gần đây, có thể cải trang một tảng băng ẩn bên dưới bề mặt.

Chiến lược đối phó thực sự có hiệu quả duy nhất có thể tốt hơn là bảo vệ từ cấp độ công ty, ông cho biết. Tuy nhiên, Giáo sư Button có sự đồng cảm với cách tiếp cận thuế quan hàng loạt của ông Trump trong việc đối đầu với Trung cộng về các hoạt động của họ, trong việc kết thúc "một cuộc thách đấu" về vấn đề này.

Chính phủ Trung cộng luôn phủ nhận việc dàn dựng gián điệp công nghiệp

Derek Scissors còn hoài nghi hơn nhiều: "Giải pháp mà chúng tôi đưa ra là hoàn toàn sai lầm." Ông nói rằng thuế chung không phân biệt được giữa các công ty đã được hưởng lợi từ gián điệp và những công ty không được lợi.

"Bạn phải trừng phạt tội lỗi hoặc bạn không nhận được một sự thay đổi hành vi," ông nói.

Thay vào đó, ông muốn thấy các biện pháp trừng phạt nhắm vào các công ty cụ thể - những công ty đang rõ ràng tái tạo công nghệ của Mỹ mà họ không tự phát triển. Ông tin rằng điều đó sẽ có hiệu quả hơn biện pháp "sửa chữa nhanh" do chính quyền chọn.

Nhưng nhắm mục tiêu và trừng phạt các công ty cá nhân là một con đường khó khăn để thực hiện như kinh nghiệm của AMSC cho thấy.

Trong khi AMSC tiếp tục xây dựng lại hoạt động kinh doanh của mình, Sinovel vẫn tiếp tục phát triển mạnh.