BM: Bản ghi điện đàm cho thấy ông Trump hối thúc điều tra về Biden

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bắt tay trong cuộc họp tại New York vào 25/9/2019

Chính quyền Trump vừa công bố chi tiết về cuộc điện đàm vào tháng Bảy, vốn dẫn đến cuộc điều tra luận tội với tổng thống.

Theo các bản ghi, rã băng từ cuộc điện đàm, ông Trump đã gây áp lực với Tổng thống Ukraine để ông này điều tra các cáo buộc tham nhũng liên quan đến con trai của ông Joe Biden, người có thể là sẽ là một đối thủ chính trị nặng ‎của ông Trump trong cuộc bầu cử tổng thống vào năm tới.

Thoạt đầu, một người đã cáo giác về cuộc điện đàm này.

Luận tội Trump: "Có hay không một thỏa thuận có qua có lại?"

Đảng Dân chủ cáo buộc ông Trump tìm kiếm sự giúp đỡ của nước ngoài để bôi nhọ đối thủ chính trị của mình.

Theo hiến pháp Hoa Kỳ, một tổng thống có thể bị luận tội vì "phản quốc, hối lộ, hoặc các tội đại hình và tội tiểu hình" - một thủ tục có thể dẫn đến bãi nhiệm.

Hồi tháng Bảy, ông Trump đã tạm hoãn viện trợ quân sự cho Ukraine, nhưng ông nhấn mạnh rằng, hành động này không phải để gây áp lực lên chính phủ mới ở Kiev.

Ông Trump nói gì trong cuộc điện đàm?

Trump: "Cách dựng lên cuộc gọi đó, đó sẽ là cuộc gọi từ địa ngục."

Trong cuộc điện đàm diễn ra hôm 25/7, vừa được Nhà trắng công bố, ông Trump đã thảo luận với người đồng cấp Ukraine mới được bầu, ông Volodymyr Zelensky, về quyết định hồi năm 2016 liên quan đến chuyện sa thải công tố viên Viktor Shokin.

Ông Trump, như những gì được trích dẫn trong bản ghi cuộc gọi này, nói: "Tôi nghe nói là các ông có một công tố viên rất giỏi nhưng ông ấy đã bị cho thôi việc và điều đó là không công bằng. Rất nhiều người đang bàn tán về chuyện này, về cách mà các ông loại bỏ một công tố viên rất giỏi của mình và rằng trong nội bộ các ông có những kẻ rất xấu."

Ông nói tiếp: "Một điểm nữa là có rất nhiều điều tiếng về con trai của Biden, rằng Biden đã ngăn chặn vụ tố tụng [con trai của Biden] và rất nhiều người muốn tìm hiểu điều đó. Bởi vậy nếu ông có thể làm điều gì đó với Bộ trưởng Tư pháp của chúng tôi, điều đó sẽ thật tuyệt.

"Biden đã đi khắp nơi khoe khoang rằng, ông ấy đã chặn đứng vụ tố tụng nên nếu ông có thể xem xét... Chuyện đó nghe thật kinh khủng với tôi".

Ông Zelensky trả lời rằng: "Chúng tôi sẽ lo chuyện đó và chúng tôi sẽ điều tra về vụ này."

Ông Zelensky cũng nói rằng, ông từng ở tại tòa tháp Trump ở thành phố New York trong chuyến thăm Mỹ trước đó.

Trong cuộc gọi, Tổng thống Mỹ cũng đề nghị ông Zelensky làm việc với Bộ trưởng Tư pháp Hoa Kỳ William Barr, cũng như với luật sư cá nhân của ông Trump là Rudolph Giuliani, để xem xét vấn đề, theo bản rã băng.

Bộ Tư pháp Hoa Kỳ hôm 25/7 cho biết rằng, ông Trump đã không nói chuyện với Bộ trưởng Tư pháp về vấn đề Ukraine điều tra ông Biden và ông Barr cũng đã không liên lạc với phía Ukraine.

Ông Joe Biden bị chỉ trích chuyện gì?

Ông Trump và các đồng minh phe bảo thủ của ông đã tập trung công kích việc ông Biden, với tư cách Phó Tổng thống Mỹ hồi năm 2016, đã vận động Ukraine để sa thải ông Shokin.

Văn phòng của ông Shokin đã mở một cuộc điều tra về Burisma, một công ty khí tự nhiên mà con trai của ông Biden, ông Hunter Biden, là thành viên hội đồng quản trị.

Các quan chức phương Tây khác cũng kêu gọi sa thải ông Shokin vì cho rằng ông này không kiên quyết trong chống tham nhũng.

Hồi năm ngoái, ông Biden từng phát biểu trong một sự kiện về chính sách đối ngoại, liên quan đến việc ông dọa sẽ rút lại khoản viện trợ một tỷ đô la cho Ukraine, trừ khi ông Shokin bị cách chức.

Cho đến nay, chưa bằng chứng nào được đưa ra liên quan đến những cáo buộc về hành động sai trái của cha con ông Biden.

Diễn tiến vụ việc

· 18 tháng 7 - Tổng thống Trump ra lệnh tạm hoãn khoản viện trợ quân sự 400 triệu đô la cho Ukraine, theo tường thuật của truyền thông Hoa Kỳ

· 25 tháng 7 - Tổng thống Trump nói chuyện với nhà lãnh đạo Ukraine trong cuộc điện thoại kéo dài 30 phút

· Ngày 9 tháng 9 - Quốc hội nhận được khiếu nại của người tố giác về cuộc gọi trên, nhưng bị chính quyền Trump chặn không cho xem

· 11 tháng 9 - Viện trợ quân sự cho Ukraine được cấp lại

· 23 tháng 9 - Ông Trump xác nhận ông từ chối viện trợ Ukraine, nói rằng đó là do lo ngại về "tham nhũng"

· 24 tháng 9 - Ông Trump nói rằng viện trợ đã bị giữ lại để các nước khác sẽ trả nhiều tiền hơn

Bối cảnh cuộc điện đàm

Ông Trump đã hứa rằng, "bản ghi hoàn chỉnh, được giải mật đầy đủ và chưa được công bố" của cuộc gọi ngày 25/7 sẽ được công bố.

Tuy nhiên, các chi tiết được Nhà Trắng tiết lộ vào sáng 25/9 là những bản ghi cuộc điện đàm được các quan chức Mỹ nghe lại.

Cuộc gọi tháng Bảy xảy ra vài ngày sau khi ông Trump chỉ đạo chính phủ Mỹ giữ lại khoảng 391 triệu đô la viện trợ quân sự cho Ukraine.

Trong bản ghi tóm tắt cuộc gọi, ông Trump không đưa ra một yêu cầu "có qua có lại" nào rõ ràng, về viện trợ quân sự của Mỹ với việc Ukraine điều tra về ông Biden.

Nhưng ông Trump nhấn mạnh tầm quan trọng của hỗ trợ tài chính của Hoa Kỳ, trước khi thúc ép ông Zelensky hành động đối với ứng cử viên Dân chủ.

"Tôi sẽ nói rằng, chúng tôi làm rất nhiều cho Ukraine," ông Trump nói trong cuộc điện đàm.

Tham chiếu đến 'CrowdStrike'

Một trong những đoạn khó hiểu nhất trong cuộc điện đàm là đoạn ông Trump đề cập đến một "máy chủ" và CrowdStrike - một công ty an ninh mạng.

Cụ thể là ông yêu cầu ông Zelensky "giúp chúng tôi" và nói thêm rằng: "Tôi muốn ông tìm hiểu chuyện gì đã xảy ra với toàn bộ tình huống này với Ukraine, họ nói CrowdStrike ... Tôi đoán ông có một trong những người bạn giàu có... Máy chủ, họ nói Ukraine có nó."

CrowdStrike là công ty an ninh mạng được Ủy ban Quốc gia Đảng Dân chủ (DNC) thuê để điều tra vụ tấn công vào máy chủ email của đảng này hồi năm 2016.

Vụ tấn công đó dẫn đến việc rò rỉ nhiều email, vốn gây khó cho chiến dịch tranh cử tổng thống của bà Hillary Clinton khi đó.

CrowdStrike đã xác định hai nhóm nghi ngờ có liên hệ với Nga là thủ phạm của vụ tấn công.

Ông Trump trước đây từng đặt câu hỏi, tại sao DNC không yêu cầu FBI điều tra, thay vì CrowdStrike.

Tổng thống Mỹ nói với hãng tin Associated Press vào tháng 4/2017 rằng, ông đã "nghe nói" CrowdStrike "thuộc sở hữu của một người Ukraine giàu có".

Trong cuộc gọi điện thoại với ông Zelensky, ông Trump dường như đề cập đến việc máy chủ DNC được lưu trữ đâu đó tại Ukraine.

Phản ứng của ông Trump

Sáng 25/9, tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc ở New York, ông Trump gọi vụ điều tra luận tội này là "cuộc săn phù thủy vĩ đại nhất trong lịch sử Hoa Kỳ".

"Cách dựng lên cuộc gọi đó, đó sẽ là cuộc gọi từ địa ngục," ông Trump nói.

"Hóa ra là một cuộc gọi không có gì cả."

Trao đổi với ông Trump tại sự kiện trên, ông Zelensky nói với các phóng viên rằng: "Quý vị nghe rằng, chúng tôi có, tôi nghĩ, một cuộc gọi điện đàm tốt đẹp.

Tổng thống Ukraine Zelensky (giữa) trả lời phỏng vấn của báo giới.

"Đó là bình thường. Chúng tôi nói về rất nhiều thứ, vì vậy tôi nghĩ, quý vị đọc nó, [và thấy] rằng không ai thúc ép gì tôi cả."

"Nói cách khác, không có sức ép", ông Trump xen vào.

Nhưng Adam Schiff, đảng Dân chủ California, Chủ tịch Ủy ban Dân chủ của Ủy ban Tình báo Hạ viện Hoa Kỳ, nói với các phóng viên rằng, cuộc gọi điện thoại cho thấy "một cuộc tống tiền kinh điển, theo kiểu như mafia, với một nhà lãnh đạo nước ngoài".

Điều gì đang xảy ra với cuộc điều tra luận tội?

Đảng Dân chủ đã chính thức mở cuộc điều tra luận tội Tổng thống Donald Trump về hành động của ông này.

Một cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện để luận tội tổng thống có thể kích hoạt một phiên xét xử tại Thượng viện về việc có nên bãi nhiệm ông Trump hay không.

Nhà lãnh đạo đảng Dân chủ tại Hạ viện, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi nói rằng, ông Trump "vi phạm pháp luật" và gọi hành động của ông là "vi phạm trách nhiệm lập hiến của mình".

Bà nhấn mạnh: "Không ai có thể đứng trên luật pháp."

Tranh cãi nảy sinh thế nào?

Pelosi: "Tổng thống phải bị luận tội. Không ai đứng trên luật pháp."

Tranh cãi về luận tội được châm ngòi từ tháng Tám năm nay, bởi một nhân vật trong ngành tình báo. Người này đã đệ đơn khiếu nại về cuộc điện thoại của Tổng thống Trump với người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky.

Luật liên bang yêu cầu những khiếu nại như vậy phải công khai trước Quốc hội, nhưng chính quyền Trump cho đến nay vẫn từ chối làm vậy.

Bộ Tư pháp Hoa Kỳ nói rằng, người tố giác đã nghe thông tin từ "các quan chức Nhà Trắng" và không được nghe trực tiếp cuộc gọi.

Người phát ngôn của bộ này, Kerri Kupec, cho biết hôm 25/9 rằng, họ đã xem xét một bản ghi của cuộc điện đàm và xác định "không có vi phạm về tài trợ tranh cử và không cần phải thực hiện thêm hành động nào nữa".