BM: Đức và Liên Xô hợp đồng tác chiến chia đôi Ba Lan

Adolf Hitler đứng gần bờ sông San, gần Jaroslaw, Ba Lan, chứng kiến quân đội phát-xít hành quân về phía Đông.

Ngày 01/09/1939, quân Đức tấn công Ba Lan bằng không quân, hải quân, thiết giáp và bộ binh từ phía Tây và Bắc, nhanh chóng tiến tới bao vây thủ đô Warsaw.

Người dân thủ đô Warsaw khi bị Đức bao vây. Quân đội Ba Lan chỉ trụ được từ 08 đến 28/09 rồi Warsaw thất thủ. Chính phủ và quân đội Ba Lan chạy về phía Đông Nam, vào lãnh thổ Romania rồi rút sang Pháp. Một số đông quân nhân bị Liên Xô bắt.

Quân Đức san phẳng hàng nghìn làng, hàng chục thành phố Ba Lan. Hiện nay, theo phóng viên Adam Easton từ Warsaw, Quốc hội Ba Lan đang kiểm kê thiệt hại trong Thế Chiến 2, nêu ra con số 850 tỷ USD mà Ba Lan có thể yêu cầu Đức bồi thường.

Hồng quân Liên Xô và quân Đức vui đùa, hút thuốc lá thân ái sau cuộc hợp đồng tác chiến cùng đánh và chia đôi lãnh thổ Ba Lan. Quân Liên Xô xâm lăng Ba Lan không tuyên chiến ngày 17/09 bằng một lực lượng áp đảo. Cuộc hội quân phát-xít và cộng sản kết thúc bằng lễ duyệt binh chung với biểu tượng chữ thập ngoặc Đen, ngôi sao Đỏ và diễn văn của tướng Đức, Heinz Guderian cùng tướng Liên Xô Semyon Krivoshein.

Biếm họa trên báo Anh, Daily Mirror tháng 9/1939. Tên sát nhân người Đức nói về Ba Lan: 'Nó chết rồi". Kẻ cướp xác người Nga: "Tôi không sợ gì mà lột nốt cái xác."

Dân thiểu số Đức tại Đông Phổ (East Prussia), nay là vùng Đông Bắc Ba Lan, chào đón quân đội phát-xít.

Trái với hình ảnh tuyên truyền của chế độ Nazi, đa số bộ binh Đức di chuyển bằng xe ngựa, còn xe tăng chỉ để cho các lực lượng tiền phương.

Nhóm cư dân gốc Đức hoặc có liên hệ lịch sử với Đức ở Ba Lan (2,3 dân số Ba Lan năm 1939) bị cưỡng bức cung cấp nhân lực cho quân đội và các dự án công của chế độ Hitler. Sau 1945 đa số họ bị trục xuất khỏi Ba Lan.

Josef Stalin, (trái) nhà độc tài Liên Xô, bắt tay Ngoại trưởng Đức Joachim Von Ribbentrop sau lễ ký hiệp ước hữu nghị, còn gọi là Hiệp ước Ribbentrop-Molotov, ở Moscow tháng 8/1939. Hai bên cùng thỏa thuận trong biên bản mật là sẽ cùng nhau chia đôi Ba Lan.

Tuyên truyền của Liên Xô nói họ vào miền Đông Ba Lan để giải phóng công nông khỏi chế độ 'tư sản phản động Ba Lan'. Thế nhưng sau cuộc tấn công, Stalin cho sáp nhập lãnh thổ này vào Liên Xô, gồm cả hai thành phố lớn Vilnius và Lvov. Cuộc đổi tiền thay đồng zloty bằng rubble đã làm khánh kiệt những người Ba Lan có chút của cải. Công an Liên Xô nhanh chóng vây bắt và đầy đi Siberia những ai bị cho là 'kẻ thù của chế độ'. Trong vòng 18 tháng, tính đến mùa Xuân 1941, Liên Xô đã trục xuất 1,2 triệu người Ba Lan khỏi quê hương họ.

Phải đến năm 1941 và sau khi đã chạy sang Anh cùng lực lượng kháng chiến Pháp - Pháp đầu hàng Đức năm 1940 - quân đội Ba Lan mới được phục hồi.

Trong hình trên, Tướng Wladyslaw Sikorski, thủ tướng chính phủ Ba Lan lưu vong; Thủ tướng Anh Winston Churchill, và tướng Charles de Gaulle, tư lệnh quân đội Pháp Tự do, trong một lần thăm đơn vị thiết giáp ở Anh.

Tháng 6/1942, quân đội Ba Lan tự do cùng Đồng minh Mỹ, Anh, Pháp, Canada... đổ bộ vào Normandy để đánh Đức. Nhưng Ba Lan lại được Hồng quân tiến vào giải phóng từ phía Đông và lập ra chế độ thân Liên Xô đến tận năm 1989.

Nguyên soái Liên Xô Yuri Zhukov (hàng đầu, đứng) tại lễ ký kết rạng sáng ngày 9/05/1945 nhưng văn bản đầu hàng của Đức vẫn ghi là ngày 08/05.

Ngày 8/05/1945, phát-xít Đức ký văn bản đầu hàng quân Đồng minh gồm đại diện của Liên Xô, Hoa Kỳ, Anh tại Berlin. Các văn bản phải soạn đi soạn lại và dịch ra ba bản tiếng Đức, Anh và Nga (không có Pháp) nên tới sáng 9/05, lễ ký thực sự mới xong, nhưng vẫn đề ngày 08/05.

Thế Chiến 2 ở châu Âu chấm dứt, đưa tới chia cắt châu lục này trong suốt Chiến tranh Lạnh.