BM: Di dân lậu _ Câu chuyện đằng sau 'tấm vé xe tải'

Cái chết thương tâm của 39 di dân trong chiếc xe tải đông lạnh khiến dư luận Anh bàng hoàng.

Người dân địa phương tại Grays, Essex, nơi vụ việc được phát hiện, nói rằng họ không thể hiểu nổi làm sao chuyện đó có thể xảy ra.

Nhưng những di dân, trong đó có người Việt, khi quyết định tìm cách vào Anh bất hợp pháp, họ có biết sẽ phải đối diện với một hành trình kiểu như thế không?

Giao dịch hoàn tất khi tôi tới Anh

Lan (không phải là tên thật), từ Việt Nam tới Anh vào năm ngoái.

Nói chuyện với Bình Khuê qua điện thoại internet, Lan nói cô quyết định ra đi tuy "đã biết đây là con đường bất hợp pháp", và may mắn là hành trình của cô kéo dài một tháng, "khá là nhanh so với những người khác".

Kể về quá trình từ lúc rời nhà, một tỉnh thuộc miền bắc Việt Nam, đến khi tới Anh, Lan nói cô phải đi thành nhiều chặng, với "hai hoặc ba điểm dừng chân".

Không tiết lộ đó là những điểm nào, nhưng Lan cho biết tại mỗi nơi, cô phải ở lại chờ trong khoảng một tuần.

Hành trình của những người đi từ Việt Nam "thường thì phải trải qua một quãng đường khá dài, khá là gian nan", Lan nói, và người đi "ngay từ đầu đã xác định là rất khó khăn".

Đây rất có thể là lý do khiến các di dân người Việt thường cố mua 'vé VIP', giá cao hơn giá 'vé thường', để hy vọng chuyến đi sẽ an toàn, trót lọt hơn, Lan giải thích, tuy không nói cô đi theo dạng vé nào.

Cô cho biết trong trường hợp của cô, người môi giới "chỉ là người tạo điều kiện cho mình đi" an toàn, chứ không hứa hẹn gì về cơ hội kiếm tiền hay công ăn việc làm sau đó.

Lý do lựa chọn ra đi

Các di dân bất hợp pháp thường được cho là ra đi vì kinh tế, nhưng Lan nói trường hợp của cô không phải vậy.

"Tôi có rất nhiều lý do riêng để có mặt ở đây vào lúc này," cô nói. "Khi ở Việt Nam, gia đình tôi cũng được coi là một gia đình khá giả."

"Tuy nhiên, đến một giai đoạn nào đấy, tôi gặp phải rất nhiều khó khăn, khó khăn về nhiều chuyện, mọi thứ không được trôi chảy. Đột nhiên có một lựa chọn là sang đây."

"Ngay từ lúc ở nhà tôi đã biết đây là con đường bất hợp pháp và sẽ có rất nhiều khó khăn, rủi ro. Tất nhiên là tôi biết, nhưng rồi tôi vẫn lựa chọn sang đây. Đó cũng là một sự đánh đổi rất lớn."

"Lúc quyết định ra đi, tôi không xác định quá nhiều về việc sang đây để làm cái gì. Cuộc sống của tôi ở Việt Nam khá nhiều áp lực, khó khăn, cho nên tôi muốn chọn một cuộc sống mới."

Cuộc sống ở Anh không phải như người ta vẫn mơ

"Việc sang bên này làm gì hay sống thế nào, [người môi giới] chưa từng đề cập đến với tôi. Tất cả đều phải dựa vào mối quan hệ của mình từ Việt Nam, hoặc sang đây rồi nhờ vào sự giúp đỡ của cộng đồng," Lan giải thích.

Nếu như đường dây giúp đưa ra nước ngoài không hứa hẹn gì về công ăn việc làm thì liệu có phải những người như Lan đã có những mối quan hệ hoặc có sự hiểu biết nhất định về thị trường công ăn việc làm hoặc cơ hội kiếm việc làm ở Anh rồi mới đi?

Lan không trả lời trực tiếp câu hỏi này, chỉ nói "nhờ sự giúp đỡ của cộng đồng mà tôi cố gắng sống sót, bám trụ đến bây giờ".

Kể về cuộc sống một năm qua, Lan nói khi mới sang, cô "khá sốc".

"Giai đoạn đầu thực sự là khó khăn. Mình đến một đất nước mới, mọi thứ đều mới, khi ra đường họ dùng ngôn ngữ khác mình, mọi người đều khác mình. Tôi cảm thấy lạc lõng, cô đơn giữa thế giới này."

"Nhưng đây là cuộc sống mà mình đã lựa chọn cho nên tôi phải sống tiếp."

Cảnh London buổi tối

Lan cũng muốn chia sẻ tâm sự với những ai đang định đi như mình:

"Con đường các bạn chuẩn bị đi hoặc mong muốn đi là bất hợp pháp. Dù mục đích có là gì thì đó vẫn là con đường sai lầm."

"Tuy nhiên, tất cả mọi thứ xảy ra đều có lý do của nó. Có những người thông cảm được cho lý do của các bạn, và sẽ có những người không chấp nhận được lý do đấy."

"Nhưng nói một cách ích kỷ một chút thì cuộc sống của mình là của mình, không ai có thể sống thay cho mình, không ai có thể quyết định thay cho mình được. Trước khi đưa ra bất kỳ quyết định gì thì cũng mong các bạn suy xét thật kỹ."

"Thực sự, Anh Quốc không phải giống như người ta vẫn từng mơ. Người ta vẫn nghĩ rằng đi ra nước ngoài mọi sự dễ dàng hơn, kiếm tiền dễ, có thể gửi được nhiều tiền về để giúp đỡ gia đình, để xây nhà to cho bố mẹ, để giúp nuôi các em ăn học..."

"Thực ra không phải thế. Đằng sau đó có rất nhiều góc khuất. Đằng sau những đồng tiền đó là mồ hôi, nước mắt, là những ngày làm việc rất dài, là những bữa ăn rất vội, là những cuộc sống khó khăn, là sự cô đơn mỗi khi đêm về, rất nhiều thứ phải đánh đổi."

"Tôi cũng mong những người đang ở Việt Nam có cái nhìn cảm thông hơn, nhân hậu hơn đối với các nạn nhân và những người Việt Nam đang còn ở nước ngoài, đang phải sống cuộc sống theo tôi là khá khó khăn."

Bình Khuê