Nằm sâu dưới Biển Đen ngoài khơi Bulgaria, những con tàu cổ của Hy Lạp đang tiết lộ sự thần bí của trận đại hồng thủy và Con Thuyền Noah.
Thị trấn cổ Nessebar là một hòn đảo gần như hoàn chỉnh: một nửa dặm những ngôi nhà đánh cá bằng gỗ in dấu thời tiết với mái ngói bằng đất nung nằm trên đỉnh đá, được nối với bờ biển Bulgaria bằng một cây cầu đất hẹp.
Đây cũng là một đống tàn tích dày đặc xếp chồng lên nhau với lịch sử từ cách nay hơn 3.000 năm và được Unesco công nhận là di sản thế giới.
Đầy di tích
Khi đi vào phố cổ, những con đường ngoằn ngoèo với hai bên là những ngôi nhà đánh cá từ Thế kỷ 19 bị chia cắt bởi Nhà thờ St Stephen thời Trung cổ - được trang trí phong phú với những bức tranh tường vẽ cảnh Chúa Jesus chế ngự cơn bão và 1.000 nhân vật từ Kinh Tân Ước - và những tàn tích đã được khai quật của Vương cung Thánh đường Stara Mitropolia có từ Thế kỷ thứ 5, khi nơi này là một trong những thị trấn giao thương quan trọng nhất của đế chế Byzantine trên bờ Biển Đen.
Các nhà khảo cổ và ngư dân địa phương đã tìm thấy thậm chí những di tích cổ hơn.
Một tường thành Hy Lạp và xưởng gốm có từ trước khi người La Mã đến, và có những bức tường do những người sáng lập thành phố, người Thrace, những chiến binh cưỡi ngựa thống trị Bán đảo Balkan này hơn 2.000 năm trước đây, dựng nên.
Những nỗ lực nghiên cứu hải dương học gần đây bằng cách sử dụng một cặp phương tiện điều khiển từ xa dưới nước (ROV) đã thám hiểm dưới Biển Đen và tiết lộ những mảnh ghép lịch sử cổ đại mà trước đây chưa từng được nhìn thấy ở mức độ sống động như vậy.
Các sứ mệnh tàu ngầm này đã phát hiện ra những con tàu từ nhiều thiên niên kỷ giao thương và chiến tranh trên biển, trong đó có xác tàu đắm còn nguyên vẹn lâu đời nhất thế giới: một con tàu buôn Hy Lạp từ khoảng năm 400 trước Công nguyên nằm dưới đáy biển vẫn còn nguyên vẹn một cách kỳ lạ.
Và trong số các xác tàu, bằng chứng mới đưa ra manh mối từ hơn 7.000 năm trước, vào lúc mà một số chuyên gia tin rằng Biển Đen chỉ là một hồ nước ngọt nhỏ.
Các mẫu địa chất khoan từ đáy biển cuối cùng có thể giải tỏa được bí ẩn về việc liệu có phải chính ở đây nước từng tràn vào, san bằng các nền văn minh và để lại câu chuyện được chúng ta biết đến là Noah và trận Đại hồng thủy theo Kinh Thánh.
Thời kỳ thám hiểm hoàng kim
Zdravka Georgieva, nhà khảo cổ hải dương tại Trung tâm Khảo cổ dưới nước của Bulgaria ở Sozopol gần đó, được sinh ra trên Nessebar và học lặn ở vùng nước cạn của Biển Đen.
"Tôi thực sự muốn biết có gì dưới đó, có gì ở dưới nước," Georgieva, vốn lần đầu tiên nghe về những tàn tích chưa được khám phá của các khu định cư cổ và các vụ đắm tàu tại Bảo tàng Khảo cổ Nessebar, nơi chứa đựng một ít những cổ vật lịch sử, nói.
"Khi còn là một thiếu nữ, tôi đã học từ bảo tàng và từ những người ở đây rằng có những di tích lịch sử ở dưới đó và tôi muốn chạm vào chúng và quan sát chúng thật gần."
Sau khi học tại trung tâm sau đại học Khảo cổ Hải dương học thuộc Đại học Southampton ở Anh, Georgieva đã được làm công việc mơ ước của cô nằm trong khuôn khổ Dự án Khảo cổ Hải dương Biển Đen (Black Sea MAP) vốn có mục đích khám phá xem biển và môi trường xung quanh đã thay đổi như thế nào kể từ kỷ băng hà cuối cùng bằng cách khảo sát đáy biển.
Nhóm khảo cứu Anh-Bulgaria, do Giáo sư Jon Adams thuộc Đại học Southampton của Anh dẫn đầu, phối hợp với Trung tâm Khảo cổ học dưới nước, đã phát hiện ra con tàu buôn Hy Lạp 2.400 năm tuổi hồi năm ngoái, bên cạnh hơn 60 xác tàu được tìm thấy ở vùng nước sâu.
Xuất hiện trong tầm nhìn khi ROV quét 3D cảnh nơi hiện trường, con tàu cổ nằm nghiêng, cột buồm và bánh lái có thể được nhìn thấy rõ cũng như băng ghế chèo và các thùng gốm lớn trong khoang. Georgieva gọi đó là "phát hiện ngoạn mục nhất - cho đến nay".
Georgieva đồng ý với các nhà khảo cổ học hải dương khác rằng chúng ta đang bước vào thời kỳ hoàng kim của những khám phá quanh Biển Đen.
Các nhà khảo cổ học đã biết rằng các nền văn minh cổ đại đã được xây dựng ở đây và các con tàu đã buôn bán dọc theo bờ biển Biển Đen.
Nhưng, cho đến nay, công nghệ hình ảnh vẫn chưa đủ tiên tiến để đem đến bức tranh chân thực dưới đáy biển - điều đó đảm bảo rằng bất cứ thứ gì nằm dưới đó vẫn bị bao trùm trong bức màn bí ẩn.
Vùng biển thiếu oxy
"Chúng tôi biết từ các tài liệu lịch sử rằng đã có người đến ở bên bờ Biển Đen, từ Hy Lạp, từ Địa Trung Hải, nhưng chúng tôi chưa phát hiện ra bất cứ thứ gì như tàu bè cả. Tại sao? Chúng ở đâu? Lý do gì mà chúng tôi vẫn chưa tìm ra chúng?" Georg Georgieva hỏi.
"Bốn năm vừa qua thực sự là một bước tiến lớn... trong việc tìm hiểu cảnh quan và xác tàu đắm dưới lòng biển."
Việc những con tàu được giữ gìn tốt đến mức kinh ngạc như vậy được tìm thấy ở đây là nhờ vào một hiện tượng nước độc đáo, Tiến sĩ Bob Ballard, nhà thám hiểm đáy biển nổi tiếng, giải thích.
Ballard, nhà hải dương học người Mỹ nổi tiếng trên toàn thế giới với tư cách là người dẫn đầu khám phá xác tàu Titanic vào năm 1985, đã có một niềm đam mê kéo dài hàng thập kỷ với cái gọi là 'nước thiếu oxy' dưới Biển Đen: một lớp lạnh giá, chết chóc, không có oxy nằm dưới vùng nước ấm áp mà du khách quen thuộc.
"Tôi quan tâm đến sự thiếu oxy: khi tôi tìm thấy tàu Titanic, chúng tôi vào bên trong và nhìn thấy trạng thái bảo tồn ở mức độ cao - biển sâu là một bảo tàng khổng lồ," Ballard nói trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại từ tư gia của oogn ở bang Rhode Island của Mỹ.
Do chỉ có một vài loại vi khuẩn có thể tồn tại được trong tầng nước thiếu oxy của Biển Đen, sự lắng đọng ở đây là mạnh nhất - có khả năng ướp thi thể người và lưu giữ những khoảnh khắc sau thảm họa trong tình trạng nguyên vẹn trong cả thiên niên kỷ.
Trong những năm từ 1999 cho đến 2014, Ballard đã dẫn đầu một cuộc thám hiểm đến Biển Đen và Địa Trung Hải, vốn là lần đầu tiên khám phá toàn diện nơi chìm trong bóng tối này.
Cùng với nhóm thủy thủ của mình, ông đã tìm thấy hàng chục xác tàu được bảo quản hoàn hảo, trong đó có một tàu buôn Ottoman có hài cốt người.
"Đó là nỗ lực kéo dài 15 năm thực hiện nhiều cuộc thám hiểm nhằm cố gắng chứng tỏ rằng những người đi biển cổ đại táo bạo hơn nhiều so với các nhà sử học nghĩ - rằng họ đã trực tiếp đi theo các tuyến hàng hải thương mại ở vùng biển sâu và cố gắng chứng minh rằng họ đã không ôm lấy bờ biển, mà chọn đi qua biển lớn."
Trận Đại Hồng Thủy
Nhưng cả Georgieva và Ballard đều cho rằng thám hiểm dưới biển sâu cung cấp manh mối mới cho một bí ẩn khác thậm chí còn lớn hơn.
Trong cuốn sách bán chạy nhất năm 2000 'Trận Đại Hồng Thủy của Noah' ('Noah's Flood') của William Ryan và Walter Pitman, các nhà địa chất học hải dương tin rằng họ đã tìm thấy nguồn gốc lịch sử của huyền thoại về trận Đại Hồng Thủy vốn xé toạc các nền văn minh cổ đại nằm bên bờ Địa Trung Hải và Biển Đen vào 7.600 năm trước.
Từng được thuật lại trước trong huyền thoại sáng thế của xứ Babylon và trong Sử thi Gilgamesh của xứ Lưỡng Hà, câu chuyện này đã trở nên nổi tiếng nhất trên toàn thế giới khi nó được kể trong câu chuyện về 'Chiếc rương Noah' trong Kinh Thánh.
Theo Ryan và Pitman, khoảng 20.000 năm trước, Biển Đen ngày nay đã bị chia cắt khỏi Địa Trung Hải bởi núi non.
Giả thuyết Đại Hồng Thủy của Noah cho rằng khi kỷ băng hà cuối cùng của Trái Đất kết thúc, các tảng băng vùng cực tan chảy khiến mực nước Địa Trung Hải dâng cao, cắt một eo biển giữa các ngọn núi tạo thành eo biển Bosphore ngày nay, gây ra trận Đại Hồng Thủy do nước biển dâng thảm khốc với sức nước mạnh gấp 200 lần Thác Niagara.
Trong nhiều tháng, ước tính Biển Đen đã nhấn chìm một vùng đất có diện tích bằng Ireland, cứ mỗi ngày ngập một dặm.
Ballard vào năm 2000 đã hy vọng sẽ làm sáng tỏ giả của thuyết Ryan và Pitman, khi ông phát hiện ra đường bờ biển trước khi lũ lụt và các công trình của nền văn minh con người nằm dọc theo bờ biển này, 12 hải lý thuộc Biển Đen ngoài khơi Thổ Nhĩ Kỳ.
Ông tin rằng những phát hiện này sẽ chứng minh cho giả thuyết về trận Đại Hồng Thủy.
Nhưng dự án Black Sea MAP đi theo một hướng khác, Georgieva giải thích.
"Các nhà địa vật lý và các chuyên gia khác từ trung tâm hải dương học ở Southampton nói rằng không có bằng chứng nào củng cố giả thuyết này," bà nói.
"Những gì chúng tôi thu thập được không hề chứng minh là có trận lụt thảm khốc này. Dữ liệu cho thấy nhiều khả năng là mực nước biển tăng dần."
Với nhiều dữ liệu cần phải được phân tích, nó củng cố ý tưởng rằng nước biển dâng lên mà người ta không hề hay biết, dâng cao đến hàng mét trong nhiều thế kỷ, thậm chí là hàng thiên niên kỷ.
Lịch sử dày đặc
Tuy nhiên, Ballard vẫn gọi Biển Đen là "một nơi huyền diệu", khu vực có "bề dày lịch sử đáng kinh ngạc", nơi có nhiều thứ cho các nhà khảo cổ và những người hâm mộ huyền thoại lịch sử hơn là về trận Đại Hồng Thủy.
"Biển Đen có mối liên hệ đó với Kinh Thánh; đó cũng là nơi Jason và những người Argonaut đi tìm bộ Lông Cừu Vàng," ông nói thêm.
"Có rất nhiều thứ nữa cần được phát hiện ở Biển Đen. Tôi nghĩ chúng ta sẽ thấy Biển Đen cung cấp rất nhiều chương bổ sung của lịch sử loài người nếu chúng ta biết nơi và biết cách để tìm."
Đối với dân địa phương và du khách, sự phấn khích từ những phát hiện ngoài khơi không có cảm giác xa xôi lắm.
Bulgaria chứa nhiều lịch sử khảo cổ từ thời La Mã, Hy Lạp và các xã hội cổ đại khác, tương tự những thứ mà du khách thường tìm kiếm ở các nước láng giềng Địa Trung Hải như Ý và Hy Lạp.
Nhưng ở đây, các phát hiện đang được khai quật với tốc độ tăng nhanh, nhất là từ năm 2007 khi bắt đầu có tài trợ sau khi Bulgaria gia nhập Liên minh châu Âu.
Nessebar nằm trên một bờ biển dài nằm cách thành phố Varna của Bulgaria hơn 100 km về phía bắc và cách bán đảo Sozopol ở phía nam gần 70km, nơi lịch sử dày đặc đang đặt nền móng cho một con đường khảo cổ mới của Bulgaria.
Mặc dù các phát hiện của dự án Black Sea MAP nằm ở đáy biển quá sâu, du khách không ghé thăm được, các chuyến thám hiểm bằng cách lặn scuba sẽ đưa họ đến các bức tường thành phòng thủ ban đầu của Nessebar từ thời của người Thrace, và các chiến hạm từ Đệ nhất và Đệ nhị Thế chiến, cũng như máy bay của nhà lãnh đạo cộng sản Bulgaria trước đây Todor Zhivkov, vốn đã bị cố tình làm đắm chìm trong vịnh Varna vào năm 2011 để sinh ra rạn san hô nhân tạo.
Để hiểu được những gì ở tít ngoài biển kia, Georgieva khuyên khách lặn nên ghé thăm nơi bà gọi là 'bảo tàng mở' của tường thành của Nessebar, những mảng tường thành lộ ra có thể nhìn thấy đi khi đi bộ một khoảng ngắn quanh rìa đảo, cùng với những tàn tích tương tự ở Sozopol.
Matthew Ponsford
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.