BM: Béo phì có thể bị teo não như bệnh nhân Alzheimer

Nghiên cứu đã được công bố trên báo Tạp chí Bệnh Alzheimer cho thấy rằng béo phì có liên quan đến việc giảm khối lượng não tương tự như ở bệnh nhân Alzheimer.

Béo phì từ lâu đã được cho là có liên quan đến nhiều tình trạng sức khỏe, bao gồm bệnh tim mạch, bệnh tiểu đường loại 2 và một số bệnh ung thư. Nghiên cứu mới cho biết thêm một mối lo ngại khác: Đó là suy giảm nhận thức.

Béo phì gây ra những thay đổi tương tự đối với não như bệnh Alzheimer

Các nhà nghiên cứu đã so sánh các mô hình teo não và tích tụ protein amyloid-β/tau (dấu hiệu của bệnh Alzheimer) ở những bệnh nhân béo phì và bệnh Alzheimer. Họ đã sử dụng một mẫu gồm hơn 1,300 cá nhân từ bốn nhóm bệnh nhân Alzheimer, người khỏe mạnh, người béo phì nhưng khỏe mạnh và người gầy.

Nghiên cứu được thực hiện bằng cách sử dụng hai đoàn hệ lớn: Ngân hàng sinh học Vương quốc Anh và Sáng kiến hình ảnh thần kinh bệnh Alzheimer (ADNI).

Các nhà nghiên cứu đã sử dụng máy quét não PET để điều tra cơ chế nào có thể chịu trách nhiệm cho sự tương đồng giữa teo não liên quan đến béo phì và tích tụ amyloid-beta liên quan đến bệnh Alzheimer. Họ cũng tìm kiếm các khu vực chồng chéo giữa những bệnh nhân mắc các bệnh này.

Các bản quét cho thấy các nhóm này bị mỏng não tương tự ở các khu vực có liên quan đến học tập, trí nhớ và phán đoán.

Dữ liệu bổ sung được đưa vào từ một nghiên cứu trước đó với hơn 20,000 người tham gia, cho thấy chỉ số khối cơ thể (BMI), tỷ lệ mỡ cơ thể và tỷ lệ eo-hông tăng lên có liên quan đến trí thông minh mềm kém hơn (khả năng tự giải quyết vấn đề) và trí nhớ làm việc cũng kém hơn.

Nghiên cứu trước đó cũng phát hiện ra rằng béo phì có thể thay đổi cơ thể theo những cách có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer, đặc biệt là tổn thương mạch máu trong não và tích tụ các chất protein bất thường trong não.

Béo phì có liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe, chẳng hạn như bệnh tiểu đường loại 2, tăng huyết áp và cholesterol cao.

“Tất cả những thứ đó đều ảnh hưởng tiêu cực đến bộ não,” tác giả nghiên cứu Filip Morys, người có bằng tiến sĩ về khoa học thần kinh nhận thức và là nhà nghiên cứu sau tiến sĩ tại Đại học McGill ở Montreal, Canada, nói với The Epoch Times. “Ví dụ, thông qua những thay đổi trong hệ thống mạch máu của não hoặc hàng rào máu não, điều này có thể dẫn đến mất tế bào thần kinh.”

Bệnh béo phì làm tăng nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh như thế nào

Tỷ lệ béo phì đã tăng lên một cách đáng báo động trong những thập kỷ qua, đạt đến mức đại dịch toàn cầu.

Béo phì đã tăng gấp ba lần trên toàn thế giới kể từ năm 1975. Dữ liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) từ năm 2016 cho thấy gần 40% người trưởng thành từ 18 tuổi trở lên bị thừa cân và 13% bị béo phì.

Từ năm 1999 đến năm 2000, từ năm 2017 đến tháng 3 năm 2020, tỷ lệ béo phì ở Hoa Kỳ đã tăng từ gần 31% lên khoảng 42%.

Trong cùng khoảng thời gian, tỷ lệ hiện hành béo phì nghiêm trọng cũng tăng gần gấp đôi.

Tiến sĩ Jonathan J. Rasouli, giám đốc phẫu thuật biến dạng cột sống phức tạp và người lớn tại Bệnh viện Đại học Staten Island thuộc Northwell Health ở New York cho biết: “Béo phì được cho là làm tăng nguy cơ mắc bệnh thoái hóa thần kinh theo hai cách—“thúc đẩy tình trạng kháng thể insulin và sản xuất các phân tử gây viêm trong cơ thể được gọi là cytokine.”

Ông tiếp tục, sự kết hợp của các yếu tố này có thể làm tăng nguy cơ bệnh về tim mạch, phổi, cơ xương khớp và thần kinh.

Có bằng chứng cho thấy insulin đóng một vai trò quan trọng đối với sức khỏe của não và tình trạng kháng thể insulin, có liên quan đến thừa cân và bệnh béo phì, có liên quan đáng kể đến nguy cơ bệnh Alzheimer.

Một nghiên cứu được công bố trên bài báo Frontiers in Neuroscience cho thấy ngoài chức năng trao đổi chất, insulin còn điều chỉnh hoạt động của tế bào thần kinh giúp cải thiện trí nhớ ở động vật có vú và tăng cường sức khỏe của các khớp thần kinh trong não.

Khi não không thể sử dụng insulin đúng cách, khả năng nhận thức có thể bị suy giảm.

Một nghiên cứu gần đây cho biết tín hiệu insulin bị suy giảm trong não của bệnh nhân Alzheimer và tình trạng kháng insulin ở não dường như là một đặc điểm sớm và phổ biến của bệnh Alzheimer.

‘Một lạng phòng bệnh đáng giá một cân chữa bệnh’

Giảm cân có thể đảo ngược hoặc ngăn chặn sự suy giảm nhận thức không; có bao giờ là quá muộn không? Tác động của việc giảm cân đối với chức năng nhận thức ở người lớn tuổi vẫn chưa được hiểu đầy đủ và có thể sẽ cần nhiều nghiên cứu hơn.

Tuy nhiên, có bằng chứng đáng khích lệ rằng giảm cân có thể hữu ích.

Một nghiên cứu gần đây cho thấy rằng việc giảm cân thậm chí vừa phải cũng có thể giúp cải thiện chức năng nhận thức ở người lớn tuổi. Hơn nữa, thay đổi lối sống, như tập thể dục và chế độ ăn uống lành mạnh, sẽ có tác động tích cực đến chức năng nhận thức và sức khỏe tổng thể ở mọi lứa tuổi.

Rasouli cho biết khi nói đến tình trạng sự suy giảm nhận thức, “một lạng phòng bệnh đáng một cân chữa bệnh”.

Mặc dù tiến trình suy giảm nhận thức—bao gồm mất trí nhớ—có thể bị chậm lại hoặc tạm thời dừng lại, nhưng ông cảnh báo rằng ngay khi quá trình này bắt đầu, rất khó để hoàn toàn “trở lại bình thường” sau đó.

Giảm các nguồn gây viêm là một trong những điều Rasouli khuyến khích bệnh nhân thực hiện.

Quá trình lão hóa bình thường có liên quan đến tình trạng viêm gia tăng và kéo dài khắp cơ thể và bộ não.

Có bằng chứng cho thấy mức độ viêm dai dẳng, gia tăng có liên quan chặt chẽ với thoái hóa thần kinh, suy giảm sự phát triển của tế bào thần kinh (sự hình thành thần kinh) và các bệnh mãn tính.

Metaflammation là một tình trạng viêm chuyển hóa có liên quan đến bệnh béo phì trực tiếp góp phần gây ra tình trạng kháng insulin, hội chứng chuyển hóa và bệnh tiểu đường loại 2. Bằng chứng cho thấy giảm cân có thể đảo ngược quá trình này.

Morys cho biết “điểm mấu chốt” là bệnh béo phì chính là yếu tố nguy cơ chính gây ra bệnh Alzheimer và các dạng sa sút trí tuệ khác.

Ông kết luận: “Cùng với điều này, chúng tôi nghĩ rằng việc ngăn ngừa bệnh béo phì và giảm cân có thể đóng một vai trò rất quan trọng trong việc giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.”

George Citroner _ Thiên Vân

***

Đường trong thực phẩm chế biến và đồ uống liên quan với sa sút trí tuệ

Nguyên nhân chính xác của bệnh Alzheimer vẫn còn đang được khám phá, nhưng ngày càng có nhiều nghiên cứu cho thấy một chất làm ngọt phổ biến có thể đóng một vai trò nhất định.

https://baomai.blogspot.com/2023/03/uong-trong-thuc-pham-che-bien-va-o-uong.html

***