BM: Ngân hàng đã thắt chặt tiêu chuẩn cho vay

Các nhân viên cho vay kỳ vọng các tiêu chuẩn sẽ giữ nguyên nhưng nhu cầu vay sẽ tăng lên vào năm 2024.

Theo kết quả từ nghiên cứu hàng quý mới nhất của Hệ thống Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (Fed), gần như mọi loại khoản vay đều khó đạt được hơn trong quý 4 do các tổ chức cho vay yêu cầu xếp hạng tín dụng cao hơn cũng như lãi suất cao hơn.

Khảo sát Ý kiến Nhân viên Cho vay Cao cấp (SLOOS) về Thực tiễn Cho vay của Các ngân hàng mới nhất do ngân hàng trung ương Hoa Kỳ thực hiện trên 84 ngân hàng, cho thấy các tổ chức tài chính đã thắt chặt các tiêu chuẩn cho vay đối với thẻ tín dụng, các khoản vay mua nhà, hạn mức tín dụng thế chấp nhà (HELOC), các khoản cho vay mua xe hơi, và các khoản vay tiêu dùng khác.

Các ngân hàng đã thận trọng hơn về việc cho khách hàng nào vay tiền trong ba tháng kết thúc vào tháng 12/2023. Các tổ chức cho vay đã tăng mức xếp hạng tín dụng bắt buộc tối thiểu và số tiền thanh toán tối thiểu đối với số dư chưa thanh toán. Các ngân hàng cũng tăng lãi suất đối với hầu hết các loại khoản vay.

Đồng thời, người đi vay đã tỏ ra không mấy mặn mà với nợ vì dữ liệu SLOOS cho thấy nhu cầu nhìn chung đang sụt giảm, chủ yếu do chi phí đi vay cao hơn.

Báo cáo cho biết: “Về nhu cầu vay tiêu dùng, một tỷ lệ ròng vừa phải trong số các ngân hàng báo cáo nhu cầu vay mua xe hơi yếu hơn, trong khi số các ngân hàng báo cáo nhu cầu thẻ tín dụng và các khoản vay tiêu dùng khác yếu hơn chiếm các tỷ lệ ròng khiêm tốn.”

Các xu hướng tương tự cũng được quan sát thấy trong hoạt động cho vay kinh doanh, bao gồm các điều kiện chặt chẽ hơn đối với cho vay thương mại và công nghiệp, phí bảo hiểm tăng lên đối với các khoản vay rủi ro hơn, tỷ lệ chi phí dịch vụ trên hạn mức tín dụng tăng vọt, và yêu cầu thế chấp cao hơn.

Nghiên cứu hàng quý nêu rõ, “Tỷ lệ ròng lớn các ngân hàng báo cáo đã thắt chặt các tiêu chuẩn hoặc điều khoản đối với các khoản cho vay thương mại và công nghiệp (C&I) viện dẫn triển vọng kinh tế kém thuận lợi hơn hoặc không chắc chắn hơn, khả năng chấp nhận rủi ro giảm, cạnh tranh ít gay gắt hơn từ các ngân hàng hoặc các tổ chức cho vay phi ngân hàng, và sự suy giảm vị thế thanh khoản hiện tại hoặc dự kiến như là những lý do quan trọng để làm như vậy.”

Báo cáo SLOOS cho thấy, trong khi các nhân viên cho vay không hào hứng thực hiện khoản vay đối với các tổ chức thương mại, thì “tỷ lệ ròng đáng kể các ngân hàng báo cáo nhu cầu vay vốn yếu hơn từ các công ty ở mọi quy mô.”

Hướng tới năm 2024, nghiên cứu của Fed phát hiện ra rằng các ngân hàng dự kiến các tiêu chuẩn cho vay đối với hoạt động cho vay thương mại và tiêu dùng sẽ không thay đổi. Bất chấp những biện pháp khắc nghiệt hơn này, “các ngân hàng báo cáo kỳ vọng nhu cầu vay sẽ tăng lên ở tất cả các loại khoản vay.”

Tình hình tín dụng

Ngay cả trong một môi trường thắt chặt và hạn chế hơn như vậy, nhu cầu tín dụng của người tiêu dùng vẫn mạnh mẽ trong những tháng cuối cùng của năm ngoái (2023).

Một dữ liệu khác của Fed tiết lộ rằng tổng tín dụng tiêu dùng đã tăng 23.7 tỷ USD trong tháng Mười Một, đánh dấu mức tăng hàng tháng lớn nhất trong năm 2023. Tín dụng quay vòng (đối với thẻ tín dụng) tăng 19.1 tỷ USD và tín dụng không quay vòng (đối với các khoản vay mua xe hơi và nợ sinh viên) tăng 4.6 tỷ USD. Các nhà kinh tế dự báo Fed sẽ có thêm một khoản tăng 16 tỷ USD nữa vào tháng Mười Hai.

Theo Khảo sát Kỳ vọng Người tiêu dùng tháng Mười Hai của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York, các gia đình ngày càng tin tưởng rằng họ sẽ có thể tiếp cận được tín dụng một cách dễ dàng hơn trong vòng một năm kể từ bây giờ.

Trong khi các tiêu chuẩn cho vay thắt chặt hơn không gây tổn hại đến tăng trưởng kinh tế vào năm 2023, các nhà kinh tế của ING cho rằng tình hình này khó có thể tiếp diễn vào năm 2024, và do đó có thể buộc Fed phải cắt giảm lãi suất.

Ông James Knightley, nhà kinh tế quốc tế trưởng tại ING, cho biết trong một ghi chú: “Với chi phí và khả năng tiếp cận vốn vay hạn chế, đây rõ ràng là một trở ngại lớn sẽ giúp nền kinh tế chậm lại trong nửa đầu năm 2024 và khiến Hệ thống Dự trữ Liên bang dễ chấp nhận ý tưởng cắt giảm lãi suất hơn.”

Fed gần đây đã khiến thị trường tài chính bất ngờ khi cơ quan này gợi ý rằng họ vẫn chưa sẵn sàng chuyển hướng.

Tại cuộc họp chính sách của Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) hồi tháng Một, ngân hàng trung ương Hoa Kỳ lưu ý rằng họ “không hy vọng việc giảm phạm vi lãi suất mục tiêu sẽ là phù hợp cho đến khi có được niềm tin lớn hơn rằng lạm phát đang tiến triển bền vững hướng tới mức 2%.”

Trong cuộc họp báo sau cuộc họp của FOMC và trong cuộc phỏng vấn trên chương trình “60 Minutes” hôm 04/02, Chủ tịch Jerome Powell đã nói với các phóng viên rằng các thành viên khó có thể kích hoạt việc cắt giảm lãi suất vào tháng tới.

“Ngoại trừ một số người tham gia, tất cả mọi người đều tin rằng sẽ là thích hợp để chúng tôi bắt đầu giảm bớt lập trường hạn chế bằng cách cắt giảm lãi suất trong năm nay,” ông Powell nói với người dẫn chương trình Scott Pelley. “Và vì vậy, chắc chắn kịch bản căn bản là chúng tôi sẽ làm điều đó. Chúng tôi chỉ đang cố gắng chọn đúng thời điểm dựa trên bối cảnh chung.”

Tác động đến nền kinh tế

Trong những tháng gần đây, quan điểm đồng thuận trong số các nhà kinh tế là quý đầu tiên của năm 2024 sẽ là thời điểm bắt đầu có sự chậm lại trong bối cảnh kinh tế, với ít người hơn dự đoán về một cuộc suy thoái.

Ngay cả Fed, trong bản Tóm tắt Dự báo Kinh tế (SEP) mới nhất của cơ quan này, đã dự đoán mức tăng trưởng GDP thực của Hoa Kỳ là 1.4% trong năm nay. Ngoài ra, Khảo sát các Nhà dự báo Chuyên nghiệp của Ngân hàng Dự trữ Liên bang Philelphia cho thấy GDP thực sẽ chỉ ở mức 0.8% trong ba tháng đầu năm 2024.

Tuy nhiên, những dự đoán ban đầu cho thấy khoảng thời gian từ tháng Một đến tháng Ba có thể là sự tiếp nối xu hướng của hai quý vừa qua.

Mô hình GDPNow của Ngân hàng Dự trữ Liên bang Atlanta gợi ý mức tăng trưởng 4.2% và mô hình Nowcast của Nhân viên Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York ước tính mức tăng trưởng 3.3%.

Hạ cánh mềm ở phía trước?

Ông Powell nói với các phóng viên rằng ông tin là còn quá sớm để tuyên bố chiến thắng, đồng thời lưu ý rằng nền kinh tế vẫn đang hồi phục sau đại dịch virus corona.

Nhưng các chuyên gia tin rằng tình hình hiện tại có thể dẫn tới một nền kinh tế với thị trường lao động còn nguyên vẹn không chịu tổn thất, lạm phát trở lại mức mục tiêu 2%, và tăng trưởng ổn định.

Ông John Lynch, giám đốc đầu tư (CIO) tại Comerica Wealth Management, cho biết trong một ghi chú, “Có lẽ Fed có thể thành công trong việc thiết kế ra một cuộc hạ cánh mềm khó nắm bắt mà không có sự gián đoạn đối với nền kinh tế hoặc thị trường từng có trong các chu kỳ trước. Môi trường hiện tại có vẻ thuận lợi và tất cả chúng ta sẽ theo dõi chặt chẽ.”

Andrew Moran _ Nhật Thăng