BM: Phải làm sao khi nhân viên mất trí nhớ?

Khi một trong những nhân viên điều hành quy trình tại nhà máy điện SaskPower, Saskatchewan, Canada, có dấu hiệu mắc bệnh Alzheimer’s khi ở độ tuổi giữa 50, cấp trên của ông nhận thấy có ông nguy cơ rơi vào tình trạng mất an toàn khi làm việc.

Họ biết rằng ông không còn có thể phụ trách các turbine, các máy phát, bồn hơi và các thiết bị khác.

Tuy nhiên SaskPower không buộc người nhân viên này phải nghỉ việc.

Công ty biết rằng ông có 30 năm kinh nghiệm quý báu và hiểu các máy móc của nhà máy một cách tường tận.

Để giữ lại vốn hiểu biết này, công ty chuyển ông sang ban kế hoạch để có thể tận dụng trí nhớ lâu dài chứ không phải trí nhớ ngắn hạn của ông vốn đã bắt đầu suy giảm.

“Mục đích của chúng tôi là giữ các nhân viên bị bệnh mất trí làm việc càng lâu càng tốt bằng cách thực hiện một số điều chỉnh cần thiết,” Kathy Potts, một chuyên gia chuyên tư vấn về việc quay trở lại với công việc ở SaskPower, nói. “Người nhân viên đó rất khó khăn để chấp nhận rằng ông đã bị bệnh chứ đừng nói gì đến việc ông có thể bị mất việc.”

Nhờ vào việc phân công lại công việc, người nhân viên này có thể tiếp tục làm việc cho SaskPower thêm năm năm sau khi bị chẩn đoán mắc chứng Alzheimer’s giai đoạn đầu.

Chứng lãng trí: Trái bom hẹn giờ

Các công ty trên khắp thế giới nhiều khả năng sẽ đối mặt với bệnh Alzheimer’s nhiều hơn trong tương lai, khi thế hệ được sinh ra trong giai đoạn bùng nổ dân số sau Thế chiến nay đã lớn tuổi và tiếp tục làm việc ngay cả khi đã đến tuổi nghỉ hưu bởi vì cần tiền lương, hoặc có thể đơn giản là vì yêu thích công việc.

Một số nhân viên có thể bị Alzheimer’s giai đoạn đầu khi họ trong độ tuổi 40 hay 50 nhưng nhiều người sẽ có những triệu chứng mất trí nhớ khi họ bước vào độ tuổi 60.

Bệnh Alzheimer's, vốn là một dạng của chứng mất trí nhớ, gây ra việc mất ký ức và khiến người mắc bệnh khó khăn trong suy nghĩ, giải quyết vấn đề hay sử dụng ngôn ngữ.

Những vấn đề này cuối cùng sẽ trở nên nghiêm trọng đến nỗi chúng khiến người bệnh không thể thực hiện những công việc bình thường trong cuộc sống hàng ngày.

Tổ chức Y tế Thế giới cho biết có 47,5 triệu người mắc bệnh mắc trí nhớ và tổng số bệnh nhân được dự đoán sẽ tăng lên gần gấp ba vào năm 2050.

Các chuyên gia ước tính rằng những người từ 65 tuổi trở xuống hiện chiếm khoảng từ 5% đến 10% trong tổng số những người mắc bệnh mất trí nhớ.

Chống phân biệt đối xử

Tuy đã có những đạo luật chống phân biệt đối xử nhằm bảo vệ những nhân viên bị mất trí và mắc các chứng bệnh khác ở Mỹ, Anh, Úc và các nước khác, những tổ chức về Alzheimer’s thấy rằng có tương đối ít công ty tìm cách giúp nhân viên trụ lại với công việc khi khả năng làm việc của họ suy giảm.

“Điều quan trọng là chủ lao động phải có sẵn kế hoạch để đối phó với tình trạng mắc bệnh mất trí ngày càng tăng ở nơi làm việc” và có những điều chỉnh hợp lý để giúp nhân viên tiếp tục làm việc, Carol Bennett, giám đốc điều hành của Alzheimer’s Australia, nói.

“Tuy nhiên, chúng tôi đã được nghe nói về nhiều trường hợp các nhân viên bị buộc phải nghỉ việc chỉ vì họ bị chẩn đoán mắc bệnh.”

Các tổ chức vận động đang khuyến khích các công ty tìm hiểu kỹ hơn về bệnh Alzheimer’s, vốn là hình thức mất trí nhớ thường gặp nhất, để có thể cảnh giác trước các triệu chứng bệnh và cân nhắc tạo điều kiện cho các nhân viên mắc bệnh.

Hội Alzheimer’s Anh quốc đưa ra những lời khuyên về việc xây dựng một môi trường làm việc thân thiện với bệnh mất trí nhớ và ở Mỹ, Liên đoàn Alzheimer’s và Chứng mất trí Wisconsin đã đề ra cẩm nang hướng dẫn năm nội dung dành các công ty và nhân viên.

“Chúng tôi đã khảo sát các công ty để xem họ cần gì và điều đáng kinh ngạc là thành phần nhân sự của họ thậm chí còn không biết làm sao để giải quyết trường hợp của những người bị bệnh mất trí nhớ,” Rob Gundermann, giám đốc chính sách của tổ chức Wisconsin, cho biết.

“Những chủ lao động còn nghĩ Alzheimer’s là điều gì đáng sợ do họ có quan niệm sai lầm rằng những ai mắc bệnh sẽ trở nên hung bạo ở nơi làm việc.”

Cách giải quyết không tốt

Still Alice, một bộ phim đoạt giải Oscar và Quả Cầu Vàng, đã khiến mọi người chú ý đến hậu quả của bệnh Alzheimer’s đối với công việc.

Trong phim, Alice Howland là một giáo sư ngôn ngữ học tại Đại học Columbia, bị mắc Alzheimer’s giai đoạn đầu.

Chris Mann dance ballet remember me still alice

Khi sinh viên của bà bất ngờ than phiền rằng dường như bà bị rối trong lúc giảng bài và nội dung bài giảng rất lộn xộn, bà đã phải miễn cưỡng thông báo kết quả chẩn đoán mắc trí nhớ cho cấp trên.

Ngay lập tức người này đã yêu cầu bà ngưng làm việc và nói ông sẽ nói tin này cho các đồng nghiệp của bà biết. “Chúng tôi không muốn cô bị áp lực quá mức,” ông nói.

Cảnh đau lòng đó nên được đưa vào các chương trình đào tạo nơi công sở để cho thấy đừng nên làm gì với nhân viên mắc bệnh Alzheimer’s.

“Người sếp đó lẽ ra phải hỏi Alice xem ông ta có thể làm gì để giúp bà và để cho bà tự quyết định bà sẽ thông báo tin đó với các đồng nghiệp như thế nào,” Graeme Whippy, quan chức quản lý các tình trạng bệnh tật ở tập đoàn tài chính Lloyds Banking Group, Anh quốc, nói.

Showtime season 3 ray donovan jon voight mickey donovan

Khi trí nhớ và khả năng tập trung suy giảm thì cách phản ứng thường gặp nhất ở các công ty là chuyển người mắc bệnh sang một công việc ít khó khăn hơn với giờ giấc linh hoạt hơn, và có những công cụ hỗ trợ để nhắc họ nhớ về công việc cần làm.

Khi bệnh tình trở nên trầm trọng, đôi khi họ cần được sự tự nguyên giúp đỡ và khuyến khích từ các đồng nghiệp.

Sự thay đổi công việc tốt nhất là giữ nhân viên mắc bệnh ở lại bộ phận cũ với những đồng nghiệp cũ.

“Công việc mới còn khó khăn hơn công việc trước đây nếu họ phải học những điều hoàn toàn mới từ con số không và phải làm việc với những người mới,” Vincenza Mihalo, giám đốc nhân sự của thành phố Windsor ở Canada, nói.

Để tránh tình trạng này, một nhân viên phân tích tài chính nên được chuyển sang một vị trí mang tính hành chính nhiều hơn nhưng vẫn nằm trong bộ phận tài chính của công ty, bà nói.

Liên quan với gia đình

Đương nhiên, các trường hợp mất trí nhớ cần phải được giải quyết từng trường hợp một dựa trên mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.

Mục tiêu không phải là để cho người bệnh làm việc mãi, mà là để cho họ vẫn có thể cống hiến thêm một thời gian và sau đó để họ quyết định khi nào thì họ nghỉ.

Một số nhân viên có thể từ chối đề xuất làm công việc ở trình độ thấp hơn vì họ cho rằng như thế sẽ làm mất giá trị của họ, nhưng ít nhất họ vẫn có sự chọn lựa.

Một số công ty còn mời gia đình bệnh nhân tham gia vào công việc của người nhà của họ.

Chẳng hạn như Bunzl Healthcare, một công ty cung cấp các sản phẩm y khoa ở Anh, đã xây dựng mối quan hệ với con trai của một người coi kho của họ, người mắc bệnh Alzheimer’s ở tuổi 61. Người con trai này dự tất cả các cuộc họp với cha để bảo đảm rằng ông được hỗ trợ đầy đủ.

Do người cha bị lẫn lộn khi phân loại các món hàng để đóng thùng, ông được giao những công việc đơn giản hơn và mang tính lặp đi lặp lại nhiều hơn.

Ông không còn cảm thấy ngộp và với những đòi hỏi công việc mới, những sai lầm do ông gây ra sẽ không gây thiệt hại nhiều cho công ty.

Về sau, thời gian làm việc của ông được rút xuống còn bốn ngày một tuần và các đồng nghiệp thay phiên nhau giám sát ông để bảo đảm rằng ông vẫn xử lý tốt công việc.

Những điều chỉnh này giúp ông có thể làm việc cho đến năm ông 65 tuổi, khi ông quyết định về hưu.

Nỗi sợ mất việc

Nhưng ngay cả khi các công ty sẵn sàng hỗ trợ hết mức, những nhân viên mắc bệnh Alzheimer’s có thể sẽ không chịu đi chẩn đoán cũng như thông báo tình hình bệnh tật của mình.

Họ sợ rằng kết quả cho thấy họ mắc Alzheimer’s và do đó họ có thể bị mất việc.

Chẳng hạn như một ngày nọ, một nhân viên được yêu cầu đi xúc than nhưng sau đó các đồng nghiệp phát hiện người đó ở một nơi khác của nhà máy, Potts tại công ty điện SaskPower, người hiện đang theo dõi một công nhân có khả năng có các triệu chứng của bệnh Alzheimer’s, nói.

“Chúng tôi hỏi cô ấy tại sao cô ấy ở đấy và cô ấy không đưa ra được lý do hợp lý,” Potts kể, “Chúng tôi biết có điều gì đó không ổn nhưng chúng tôi lại không thể bắt cô ấy đi gặp bác sĩ.”

Sự miễn cưỡng đó có thể khiến nhân viên gặp nguy cơ cao hơn.

“Chúng tôi kêu gọi mọi người thông báo tình hình bệnh tật cho công ty trước khi họ bị đuổi việc vì phạm lỗi,” Gundermann ở tổ chức Alzheimer’s Wisconsin nói.

“Bằng cách đó, bệnh tình của họ sẽ được xác định rõ ràng và họ sẽ được bảo vệ về pháp lý. Có nhiều người bị đuổi việc rồi mới đi khám bệnh. Chúng tôi muốn đảo ngược trật tự này.”

Ronald Alsop